Tại huyện Văn Bàn, qua rà soát sơ bộ, tuyến đường sắt sẽ ảnh hưởng đến nhà ở của hơn 180 hộ dân và nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật. Từ kết quả rà soát các hộ dân bị ảnh hưởng về nhà ở, các công trình trường học, nhà văn hóa thôn bản bị ảnh hưởng, UBND huyện Văn Bàn đề xuất 7 vị trí tái định cư với tổng diện tích hơn 21 ha, gồm 5 vị trí tại xã Tân Thượng và 2 vị trí tại xã Tân An.
Ông Chu Hồng Hà, Chủ tịch UBND xã Tân Thượng cho biết: UBND xã đã thông tin đến người dân về hướng tuyến dự án, đồng thời chỉ đạo các thôn, bản đẩy mạnh tuyên truyền để bà con không lấn chiếm, xây dựng công trình trái phép, không trồng cây chờ đền bù.
Còn tại Bảo Yên, dự kiến sẽ xây dựng 2 khu tái định cư tại xã Cam Cọn để phục vụ sắp xếp cho các hộ dân bị ảnh hưởng, phải di chuyển nhà ở. Rút kinh nghiệm từ công tác giải phóng mặt bằng nhiều dự án trên địa bàn huyện thời gian qua, UBND huyện đã chỉ đạo các phòng ban liên quan phối hợp với UBND xã lấy ý kiến Nhân dân về phương án tái định cư để tính toán, sắp xếp phù hợp với nguyện vọng của bà con.
Theo lãnh đạo huyện Bảo Yên: Địa phương đang triển khai cách làm tương tự như giải phóng mặt bằng dự án đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên, đó là thực hiện cùng lúc vừa thống kê áp giá, bồi thường, hỗ trợ, vừa quy hoạch khu tái định cư. Khi thực hiện đo đạc, kiểm đếm trong thực tế sẽ phát sinh nhiều tình huống, huyện sẽ căn cứ vào tình hình cụ thể để chỉ đạo, quan điểm là đảm bảo quyền lợi chính đáng cho bà con phải nhường nhà, nhường đất cho dự án.
Dự án xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có tổng chiều dài toàn tuyến gần 391 km (đoạn ga Lào Cai - điểm nối ray dài 5,1 km). Chiều dài đoạn tuyến qua địa bàn Lào Cai là 65,01 km, trong đó có 4 ga (gồm 2 ga hỗn hợp và 2 trạm tác nghiệp kỹ thuật). Tổng diện tích chiếm đất của dự án trên địa bàn tỉnh khoảng 656 ha, trong đó diện tích rừng khoảng 444 ha (rừng tự nhiên khoảng 24 ha, rừng trồng sản xuất khoảng 420 ha), diện tích còn lại là đất trống, đất nông nghiệp, đất khác… (khoảng 212 ha).
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường), tổng diện tích đo vẽ bản đồ địa chính khoảng 850 ha, do khi đo vẽ phải đo đạc mở rộng ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng. Để đảm bảo kế hoạch, tiến độ thu hồi đất phục vụ khởi công công trình theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ vào cuối năm nay, công tác giải phóng mặt bằng phải thực hiện khẩn trương.
Về phương án tái định cư, tổng số hộ cần bố trí tái định cư để phục vụ thực hiện dự án khoảng 650 hộ. UBND tỉnh chỉ đạo sắp xếp theo nguyên tắc hạn chế tối đa đề xuất xây dựng các khu tái định cư mới; rà soát, tận dụng các khu tái định cư thuộc các dự án khác còn khả năng sắp xếp; ưu tiên sắp xếp dân cư vào các đồ án quy hoạch, dự án đã và đang triển khai trên địa bàn giáp phạm vi tuyến đường sắt đi qua.
Để phục vụ giải phóng mặt bằng dự án, Sở Xây dựng đã phối hợp với các sở, ngành liên quan, các địa phương, rà soát, khảo sát, dự kiến bố trí 20 vị trí tái định cư.
Trong đó có 13 khu dân cư đã xây dựng, đủ điều kiện bố trí hoặc đã có quy hoạch chi tiết được duyệt, đề xuất xây dựng 7 khu dân cư quy hoạch mới, đồng thời kết hợp phương án bố trí tái định cư tại chỗ đối với các hộ dân (hoặc cụm dân) nhỏ lẻ.
Liên quan đến dự án trọng điểm quốc gia này, theo thông báo Kết luận của Thường trực UBND tỉnh tại cuộc họp nghe báo cáo kế hoạch triển khai thực hiện một số nội dung liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Xuân Trường chỉ đạo các sở, ban, ngành và địa phương liên quan cần tập trung rà soát, nghiên cứu kỹ từng nội dung chủ trương đầu tư xây dựng dự án được Quốc hội thông qua và bám sát để triển khai thực hiện trên tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, “vừa làm, vừa hoàn thiện dần”, không cầu toàn; phải phân công “rõ người”, “rõ việc”, “rõ thời gian”, “rõ trách nhiệm”, “rõ sản phẩm”; làm việc nào ra việc đó, làm việc nào dứt điểm việc đó.
Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Lào Cai, UBND các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên, Văn Bàn xây dựng chi tiết phương án tái định cư và kế hoạch xây dựng các khu tái định cư bổ sung. Trên cơ sở tim tuyến được bàn giao, các địa phương khẩn trương xác định sơ bộ phạm vi giải phóng mặt bằng để thực hiện đo đạc, lập bản đồ địa chính, hồ sơ địa chính làm cơ sở thực hiện thông báo thu hồi đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các địa phương chủ động phối hợp với chủ đầu tư (Ban QLDA Đường sắt) sớm công bố dự án, tuyên truyền, vận động Nhân dân đồng thuận cũng như kiểm soát chặt chẽ để ngăn chặn kịp thời hành vi trồng cây, xây dựng nhà, công trình trái phép... để “đón đầu”, chờ nhận đền bù.
Tại cuộc họp triển khai phương án đo đạc, lập bản đồ địa chính dự án vừa qua, đồng chí Nguyễn Trọng Hài, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Dự án xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là dự án trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vì vậy các ngành, địa phương phải chủ động, phối hợp chặt chẽ trong triển khai thực hiện; thực hiện các nhiệm vụ theo phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”.
Công tác giải phóng mặt bằng là khâu quan trọng, quyết định đến phần lớn đường găng của các dự án, công trình, tuy nhiên, đây là khâu khó khăn, phức tạp do liên quan đến sản xuất, kinh doanh, quyền lợi và sinh kế của người dân. Mặt bằng được bàn giao sớm sẽ là cơ sở cho việc đẩy nhanh tiến độ triển khai thi công. Do đó, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ chủ động, linh hoạt vận động cơ chế đặc thù của Trung ương trong giải phóng mặt bằng, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm tạo đồng thuận trong Nhân dân.
Mạnh Dũng