Sơn Tra mùa chín rộ: Nỗi lo giá rớt và bài toán đầu ra

3 giờ trướcBài gốc

Thực hiện Quyết định số 1203/QĐ-UBND ngày 15/9/2016 của UBND tỉnh về Đề án phát triển cây sơn tra giai đoạn 2017 - 2020, diện tích trồng sơn tra trên địa bàn đã được mở rộng và hình thành một số vùng sản xuất tập trung. Đến nay, toàn tỉnh có 2.147ha sơn tra, sản lượng quả tươi ước đạt 2.000 tấn mỗi năm. Cây sơn tra sinh trưởng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng vùng cao, góp phần phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, bảo vệ môi trường sinh thái.

Gia đình anh Giàng A Hài ở bản Ma Sang (xã Lê Lợi) trồng gần 1ha sơn tra, mỗi năm thu hoạch khoảng 2 tấn quả. Cây sơn tra dễ trồng, ít sâu bệnh, không tốn nhiều công chăm sóc. Nhưng khổ nỗi đến mùa thu hoạch, việc bán quả rất bấp bênh, thậm chí có năm để quả rụng vì không có người mua, mặc dù quả sơn tra gia đình anh trồng được đánh giá là chất lượng quả ngon.

Vì quả sơn tra chưa tiêu thụ được nên bà con bản Ma Sang (xã Lê Lợi) đành phải để quả rụng.

Câu chuyện của gia đình anh Hài cũng là thực tế chung ở nhiều vùng trồng sơn tra trên địa bàn tỉnh. Dù diện tích và sản lượng tăng dần qua từng năm, song, việc tiêu thụ sản phẩm vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là thời điểm chính vụ. Toàn tỉnh hiện chưa có nhà máy chế biến chuyên sâu, chưa có doanh nghiệp hay hợp tác xã đứng ra thu mua, ký kết hợp đồng bao tiêu ổn định. Các sản phẩm chế biến từ quả sơn tra còn đơn điệu, chủ yếu là quả khô, rượu hoặc dấm táo mèo, chưa phong phú và chưa tạo được thương hiệu mạnh trên thị trường. Thực tế này khiến giá trị kinh tế của cây sơn tra chưa tương xứng với tiềm năng, dù đây được xem là cây trồng đặc hữu của một số địa phương trên địa bàn tỉnh.

Ông Vương Đức Lợi - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho biết: Khó khăn lớn nhất hiện nay là khâu chế biến và tiêu thụ. Trên địa bàn tỉnh chưa có doanh nghiệp đầu tư sản xuất quy mô, chưa hình thành chuỗi liên kết từ trồng, thu mua đến chế biến. Vì vậy, giá trị quả sơn tra còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng. Sở đã tham mưu UBND tỉnh triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, trong đó, chú trọng thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các cơ sở chế biến, mở rộng thị trường đầu ra cho sản phẩm sơn tra.

Đến mùa thu hoạch quả sơn tra, bà con nhân dân trên địa bàn tỉnh mong muốn có đầu ra ổn định. Trong ảnh: Bà con bản Tù Cù Phìn (xã Tủa Sín Chải) chăm sóc cây sơn tra.

Hiện nay, tỉnh đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, kết nối tiêu thụ thông qua các hội chợ, chương trình giới thiệu đặc sản vùng miền; mở rộng kênh tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh liên kết với các doanh nghiệp dược liệu và công ty thực phẩm để nghiên cứu, đưa quả sơn tra vào chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm như: trà, siro, đồ uống lên men, thực phẩm chức năng và những hướng đi có tiềm năng kinh tế cao.

Cùng với việc khuyến khích phát triển sản phẩm OCOP, nhiều địa phương đã bước đầu khai thác giá trị của cây sơn tra theo hướng chế biến, gắn với du lịch cộng đồng. Hợp tác xã (HTX) Mý Dao (Khu 1, xã Sìn Hồ) là một trong những đơn vị tiên phong. Anh Giàng Xuấn Cường - Giám đốc HTX Mý Dao cho biết: "Hiện HTX có 2 sản phẩm OCOP từ sơn tra là táo mèo khô và dấm táo mèo. Sản phẩm được khách hàng trong và ngoài tỉnh đón nhận khá tốt. Tuy nhiên, quy mô sản xuất của HTX còn nhỏ, máy móc thủ công nên chưa thể tiêu thụ hết lượng quả sơn tra do bà con cung cấp. Chúng tôi rất mong được hỗ trợ về vốn, công nghệ và xúc tiến thương mại để mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm việc làm cho người dân địa phương".

Việc gắn kết sản phẩm OCOP với phát triển du lịch không chỉ mở ra hướng đi bền vững mà còn góp phần quảng bá hình ảnh địa phương, tạo thêm sinh kế cho người dân nông thôn. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để địa phương thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn gắn với bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch trong nhiệm kỳ 2025-2030.

Dù trên địa bàn tỉnh đã có hợp tác xã chế biến sơn tra thành sản phẩm khô, nhưng quy mô nhỏ, chưa thể tiêu thụ hết lượng quả của bà con.

Ông Vương Đức Lợi - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: Thời gian tới, sở sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh triển khai các chính sách hỗ trợ thiết thực nhằm phát triển cây sơn tra ổn định và bền vững. Trọng tâm là ứng dụng khoa học, công nghệ trong chế biến, tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng cao, hình thành chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ bền vững. Song song với đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết về chính sách phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung giai đoạn 2026 - 2030, trong đó có nhiều chính sách hỗ trợ trực tiếp cho cây sơn tra như: hỗ trợ chi phí cấp chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, tiêu chuẩn xuất khẩu; hỗ trợ thiết lập hồ sơ cấp mã số vùng trồng; hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP; hỗ trợ công nghiệp chế biến nông, lâm sản và áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Với sự vào cuộc của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, cây sơn tra hứa hẹn sẽ trở thành cây trồng chủ lực, góp phần phát triển kinh tế xanh, bền vững, gắn với bảo tồn môi trường và văn hóa bản địa.

Ánh Hồng

Nguồn Lai Châu : https://baolaichau.vn/kinh-te/son-tra-mua-chin-ro-noi-lo-gia-rot-va-bai-toan-dau-ra-1155116