Sông Ayun sạt lở nghiêm trọng, nhiều diện tích đất sản xuất bị cuốn trôi

10 giờ trướcBài gốc

Trước thực trạng này, chính quyền địa phương đang nỗ lực tìm giải pháp lâu dài, đề xuất đầu tư hệ thống kè và đập dâng để bảo vệ bờ sông, giữ đất, giữ sinh kế cho người dân.

Hàng chục hecta đất sản xuất bị mất trắng

Sông Ayun bắt nguồn từ Vườn quốc gia Kon Ka Kinh. Từ năm 2009, đoạn sông chảy qua địa bàn xã Ayun bắt đầu xuất hiện tình trạng sạt lở nghiêm trọng.

Dưới tác động của dòng chảy mùa mưa lũ, mỗi năm sông lại “ngoạm” sâu vào đất sản xuất của người dân, cuốn trôi hàng chục hecta đất ven sông. Ngoài do mưa lũ, việc khai thác cát, sỏi trên lòng sông làm biến đổi dòng chảy, khiến sạt lở ngày càng trở nên trầm trọng.

Mỗi năm, sông Ayun lại “ngoạm” sâu vào đất sản xuất của người dân, cuốn trôi hàng chục hecta ven sông. Ảnh: M.P

Tính đến tháng 10-2025, sông Ayun đã làm sạt đất sản xuất của 200 hộ dân và ảnh hưởng đến khoảng 1.500 hộ khác do thiếu nguồn nước tưới.

Nhiều điểm sạt lở mới tiếp tục mở rộng sau mỗi trận mưa lớn. Riêng thôn Plei Atur có khoảng 120/295 hộ bị ảnh hưởng trực tiếp; nhiều diện tích đất canh tác bị mất, người dân chỉ có thể trồng lúa, hoa màu một vụ vào mùa mưa, còn mùa khô đất bị bỏ hoang.

Theo thống kê của UBND xã Ayun, khu vực sạt lở kéo dài khoảng 17 km, đi qua 6 thôn, làng; trong đó có nhiều đoạn xói lở mạnh, ăn sâu vào đất sản xuất. Ước tính hơn 50 ha đất nông nghiệp hai bên bờ sông đã bị mất trắng, nhiều hộ dân rơi vào cảnh khó khăn do không còn đất sản xuất.

Những năm qua, sông bị sạt lở nghiêm trọng khiến 3 sào ruộng của gia đình ông Hưih (bên trái, thôn Plei Atur, xã Ayun) bị mất trắng. Ảnh: M.P

Điều đáng lo ngại là tình trạng này vẫn tiếp tục lan rộng, nhất là vào mùa mưa lũ khi mực nước sông dâng cao, dòng chảy xiết làm sụt lún nhanh chóng.

Chính quyền địa phương cũng đã nhiều lần kiến nghị cấp trên xem xét, hỗ trợ kinh phí xây dựng kè chống sạt lở; đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân không xây dựng nhà cửa hay sản xuất tại khu vực có nguy cơ cao.

Đang gia cố phần bờ còn lại của 2 sào ruộng, ông Hưih (thôn Plei Atur, xã Ayun) chia sẻ: “Gia đình tôi mất 3 sào ruộng, coi như mất trắng. Điều lo nhất là mất đất thì không còn kế sinh nhai, cuộc sống sắp tới sẽ rất khó khăn”.

Tương tự, ông Bưh (63 tuổi, thôn Plei Atur) cũng cho biết trước đây gia đình có 5 sào ruộng dọc sông, canh tác 2 vụ lúa ổn định, nhưng nay sông lở sâu, đất ruộng chỉ còn trơ cát đá.

“Chỗ ruộng cũ không thể canh tác được, mùa mưa lại ngập, sụt hết. Nhà tôi phải bỏ ruộng, đi làm chỗ khác tạm bợ. Mong Nhà nước sớm làm kè để giữ đất, giúp bà con yên tâm sản xuất”-ông Bưh nói.

Mưa lũ làm biến đổi dòng chảy, khiến sạt lở càng trở nên trầm trọng. Ảnh: M.P

Đề xuất đầu tư hệ thống kè và đập dâng bảo vệ bờ sông

Lo lắng trước tình trạng sạt lở, ông Đinh Hyui-Trưởng thôn Plei Atur-cho biết: “Trước đây lòng sông chỉ rộng khoảng 5-6 m, nhưng nay có nơi đã mở rộng hơn trăm mét, đất sản xuất bị cuốn trôi xuống lòng sông. Nguyên nhân một phần do mưa lũ kéo dài, phần khác do khai thác khoáng sản làm thay đổi dòng chảy. Hiện có hơn 100 hộ trong làng bị mất đất sản xuất”.

Theo ông Hyui, sạt lở khiến nguồn nước tưới ngày càng cạn kiệt, đa số hộ chỉ sản xuất được 1 vụ lúa mỗi năm. Người dân mong Nhà nước sớm đầu tư kè chống sạt lở, khơi thông dòng chảy và xây dựng đập dâng để tích nước, giúp canh tác 2 vụ, cải thiện đời sống.

Lãnh đạo xã Ayun (tỉnh Gia Lai) kiểm tra tình hình sạt lở sông Ayun. Ảnh: M.P

Trước thực trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng, UBND xã Ayun đã kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai xem xét đầu tư hệ thống kè chống sạt lở và đập dâng tích nước trên sông Ayun, với tổng kinh phí dự kiến khoảng 325 tỷ đồng.

Đáng chú ý, xã đề xuất xây dựng 2 tuyến kè dọc sông gồm: tuyến thôn Nhơn Bông-thôn 1 dài 2,5 km (kinh phí 100 tỷ đồng) và tuyến thôn 2 dài 3 km (kinh phí 110 tỷ đồng). Hệ thống 2 đập dâng và kè trên sông sẽ góp phần giảm thiểu sạt lở, bảo vệ đất sản xuất; đồng thời, tạo nguồn nước tưới ổn định cho khoảng 1.500 hộ dân.

Theo UBND xã, dự án khi hoàn thành sẽ giúp ổn định dòng chảy, bảo vệ hạ tầng dân sinh; tạo cảnh quan, hình thành tuyến đường dạo ven sông phục vụ sinh hoạt, vui chơi cho cộng đồng.

Đây là công trình có ý nghĩa cấp thiết, nằm trong danh mục đề xuất đầu tư giai đoạn 2026-2030 nhằm ứng phó thiên tai, bảo vệ môi trường và nâng tầm diện mạo trung tâm hành chính xã Ayun.

Người dân xã Ayun mong Nhà nước sớm đầu tư kè chống sạt lở, khơi thông dòng chảy và xây dựng đập dâng để tích nước để có thể canh tác lúa 2 vụ, cải thiện đời sống. Ảnh: M.P

Phó Chủ tịch UBND xã Ayun Mai Thanh Chung cho biết UBND xã cũng kiến nghị xây dựng đập tràn bắc qua sông để tích trữ nước phục vụ sản xuất trong mùa khô, cũng như đề xuất đầu tư 2 trạm bơm nhằm đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho người dân.

“Khi các công trình này được đầu tư hoàn thiện, người dân địa phương sẽ có điều kiện mở rộng sản xuất, chuyển từ canh tác 1 vụ sang 2 vụ lúa mỗi năm; từ đó nâng cao thu nhập, ổn định đời sống và phát triển kinh tế bền vững”-ông Chung nhấn mạnh.

PHẠM NGỌC

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/song-ayun-sat-lo-nghiem-trong-nhieu-dien-tich-dat-san-xuat-bi-cuon-troi-post569856.html