Sống chậm - Phản ứng trước chủ nghĩa hiệu suất

một giờ trướcBài gốc

Giới trẻ lựa chọn sống chậm lại.

Chủ nghĩa hiệu suất đến điểm giới hạn

Tình trạng kiệt sức đã trở nên phổ biến toàn cầu. Báo cáo “Xu hướng Lao động 2022” của Microsoft cho thấy, 60% người lao động tại Úc rơi vào tình trạng kiệt sức, cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu 48%. Trong khi đó, Tổ chức chăm sóc sức khỏe tinh thần TELUS Health (Úc) thông tin trong Báo cáo Sức khỏe Tinh thần Lao động 2025 rằng, người trẻ đang trải qua kiệt sức với tần suất cao gấp 2,5 lần so với người lớn tuổi, do đồng thời chịu áp lực chi phí sinh hoạt, cảm giác cô đơn và công việc thiếu ý nghĩa.

Ở Trung Đông, nơi vốn được xem là một trong những khu vực có nhịp sống nhanh nhất thế giới, biểu hiện này càng rõ rệt. Nhà tâm lý lâm sàng Shaikha Alhemeiri thuộc Đại học Zayed (Dubai) cho biết, bà nhận thấy sự thay đổi rõ rệt trong cách người trẻ tiếp cận sức khỏe tinh thần. Họ chủ động tìm đến trị liệu, thực hành chánh niệm và không còn xem sự kiệt sức là điều đương nhiên. Theo bà, thế hệ trẻ đang hiểu rằng họ không thể tiếp tục làm việc trong trạng thái căng thẳng kéo dài mà không trả giá về lâu dài.

Thêm vào đó, sự phản kháng với chủ nghĩa hiệu suất lan rộng mạnh mẽ trên mạng xã hội, thể hiện qua sự xuất hiện của nhiều khái niệm mới. Hashtag #SlowLiving (sống chậm, ưu tiên sự bình an) được dùng rộng rãi; #BareMinimumMondays khuyến khích bắt đầu tuần bằng nhịp độ vừa phải thay vì dồn toàn lực; #SoftLife hướng đến lối sống nhẹ nhàng, chú trọng cảm xúc và sự thoải mái; trong khi #QuietQuitting diễn tả xu hướng làm đúng phần việc, không gánh thêm áp lực ngoài hợp đồng. Những khái niệm này phản ánh mong muốn chính đáng của người trẻ: bảo vệ bản thân trước môi trường lao động đang ngày càng thiếu bền vững.

Theo Khảo sát Người tiêu dùng Mỹ năm 2024 của Ngân hàng KeyBank, 72% người được hỏi mong muốn định nghĩa lại thành công theo hướng đề cao sự bình an trước khi xét đến thành tích và 54% cho rằng văn hóa hiệu suất là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến kiệt sức. Tại UAE, Báo cáo Phúc lợi nơi làm việc 2024 của Công ty toàn cầu cung cấp giải pháp công nghệ về phúc lợi và trải nghiệm nhân viên Reward Gateway cho biết, 59% người thuộc thế hệ Gen Z (sinh từ năm 1997–2012) chịu áp lực tài chính nặng nề nhất, 71% cảm thấy mất kết nối với công việc và 44% sẵn sàng lựa chọn nơi làm việc có phúc lợi tốt thay vì nhận thêm 10% lương.

Sống chậm định hình lại tương lai

Ở nhiều quốc gia, lối sống chậm đang trở thành định hướng xã hội nhằm ứng phó với tình trạng quá tải và kiệt sức. Một trong những giải pháp được nhắc đến nhiều nhất là năng suất chậm (slow productivity), mô hình làm việc chú trọng chất lượng hơn số lượng, được nhiều chuyên gia dự đoán sẽ lan rộng toàn cầu từ năm 2026. Năng suất chậm khuyến khích mỗi người tập trung vào một số nhiệm vụ quan trọng trong ngày, giảm bớt các cuộc họp không cần thiết và bảo vệ thời gian nghỉ ngơi. Các nghiên cứu thần kinh học chỉ ra rằng, khả năng đa nhiệm có thể làm giảm tới 40-60% hiệu suất, trong khi làm việc sâu, tập trung không gián đoạn, lại giúp tăng chất lượng công việc và giảm căng thẳng. Điều này cho thấy sống chậm không đồng nghĩa với làm ít, mà là làm thông minh và có trọng tâm.

Dưới góc nhìn khoa học, sống chậm xuất phát từ nhu cầu tự nhiên của cơ thể và tâm trí muốn được nghỉ ngơi, hồi phục và vận hành một cách lành mạnh. Tiến sĩ tâm lý học lâm sàng người Úc Erin Bowe cho rằng, con người ngày nay đang đánh mất khả năng tận hưởng những điều giản dị và việc duy trì trạng thái căng thẳng kéo dài khiến hệ thần kinh bị quá tải. Theo bà, sống chậm giúp khôi phục sự tập trung, điều hòa cảm xúc và tạo nền tảng ổn định lâu dài cho sức khỏe tinh thần.

Nhiều quốc gia cũng đang thúc đẩy các phương pháp thực hành đơn giản giúp người dân “sống chậm lại” trong nhịp sống hiện đại. Tại UAE, giới trẻ và dân văn phòng tích cực áp dụng các nghi thức nhỏ như bắt đầu buổi sáng bằng tách trà, không dùng điện thoại, dành vài phút thiền định, đi bộ chú tâm hoặc viết nhật ký để ổn định tinh thần.

Ở cấp độ chính sách, nhiều nước châu Âu như Pháp, Tây Ban Nha hay Bỉ đã áp dụng “quyền được ngắt kết nối”, cho phép người lao động không phải trả lời email hay tin nhắn ngoài giờ.

Dù vậy, không phải ai cũng dễ dàng thực hành sống chậm, nhất là trong bối cảnh kinh tế và chi phí sinh hoạt tăng cao. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định bản chất của sống chậm không nằm ở điều kiện kinh tế mà nằm ở ý thức và các lựa chọn vi mô hằng ngày. Tiến sĩ Erin Bowe gợi ý rằng, mỗi người có thể bắt đầu bằng 3 thói quen nhỏ, dễ duy trì như uống một ly trà trong yên tĩnh, đọc vài trang sách trước khi dùng điện thoại, hoặc dành một phút nhìn ra xa để điều chỉnh lại nhịp thở. “Sống chậm không phải là một cuộc thay đổi lớn, mà là chuỗi những lựa chọn nhỏ đi đúng hướng”.

Trào lưu sống chậm phản ánh sự chuyển dịch rõ rệt trong cách chúng ta định nghĩa thành công, từ chạy theo năng suất đến ưu tiên sự bền vững của sức khỏe tinh thần. Trong một thế giới ngày càng gấp gáp, lựa chọn sống chậm lại là cách để mỗi người sống trọn vẹn hơn.

Sự trỗi dậy của lối sống chậm cho thấy người trẻ toàn cầu đang tái định nghĩa thành công, chuyển từ chạy theo năng suất sang ưu tiên sức khỏe tinh thần và nhịp sống bền vững hơn.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/song-cham-phan-ung-truoc-chu-nghia-hieu-suat.html