Sống chung với nhiễm HIV không chỉ cần quan tâm đến sức khỏe tổng thể mà đôi mắt cũng là "vùng cảnh báo" quan trọng. Nhiều bệnh lý mắt ở người nhiễm HIV âm thầm xuất hiện, từ mờ mắt, khô mắt đến viêm võng mạc hay hoại tử võng mạc, nếu không phát hiện sớm có thể dẫn đến mất thị lực. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng tránh, để bảo vệ đôi mắt – cửa sổ quan trọng của cuộc sống.
Người bị nhiễm HIV có bị ảnh hưởng đến thị lực không?
Theo PGS.TS. Bùi Khắc Hậu, nguyên giảng viên Bộ môn Nội, Đại học Y Hà Nội, HIV có thể ảnh hưởng đến thị lực nhưng tình trạng này ngày càng giảm nhờ phương pháp điều trị kháng HIV hiệu quả. Tuy nhiên, một số người nhiễm HIV sẽ phát triển các vấn đề về mắt thường do:
HIV ảnh hưởng đến các mạch máu và dây thần kinh trong mắt nhiễm trùng cơ hội như cytomegalovirus (CMV) Thuốc đang dùng để điều trị nhiễm trùng cơ hội. Ngoài ra, người nhiễm HIV có nhiều khả năng gặp các vấn đề về mắt liên quan đến HIV nếu số lượng tế bào CD4 rất thấp, trường hợp không điều trị HIV hoặc phương pháp điều trị HIV không hiệu quả.
Những bệnh lý mắt thường gặp ở người nhiễm HIV
Bệnh võng mạc HIV
- Tổn thương mạch máu trong võng mạc gây xuất huyết nhỏ, đốm bông.
- Thường gặp ở người có CD4 thấp hoặc chưa điều trị hiệu quả.
- Bệnh tiến triển âm thầm, cần theo dõi thường xuyên để tránh biến chứng nặng.
Bệnh thần kinh thị giác
- Tổn thương dây thần kinh thị giác, gây mờ màu sắc, giảm thị lực.
- Nguyên nhân: nhiễm trùng cơ hội, tác dụng phụ thuốc, hoặc ảnh hưởng mạch máu do HIV.
- Phát hiện sớm giúp giảm nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn.
Đục thủy tinh thể và khô mắt
- Người nhiễm HIV dễ bị đục thủy tinh thể sớm hơn bình thường.
- Khô mắt: giảm tiết nước mắt, gây khó chịu; có thể hỗ trợ bằng thuốc nhỏ mắt hoặc kem bôi theo chỉ dẫn bác sĩ.
Viêm võng mạc do CMV
- Nhiễm trùng nguy hiểm, thường gặp ở người có hệ miễn dịch yếu.
- Triệu chứng: mờ mắt, "vật thể bay", điểm mù, ánh sáng chói.
- Mất thị lực do CMV khó hồi phục bằng kính, cần can thiệp y tế kịp thời.
Viêm màng bồ đào
- Triệu chứng: đỏ mắt, đau, nhạy cảm với ánh sáng, vật thể bay, mờ mắt.
- Nguyên nhân: nhiễm trùng cơ hội, thuốc điều trị, hội chứng hồi phục miễn dịch (IRIS).
Hoại tử võng mạc
- Tổn thương mô võng mạc dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không điều trị.
- Thường xuất hiện ở người có hệ miễn dịch rất yếu; khám mắt ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Biện pháp phòng ngừa và chăm sóc mắt
- Điều trị HIV sớm và đúng phác đồ để bảo vệ mắt.
- Khám mắt định kỳ, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu: mờ, nhìn đôi, vật thể bay, nhạy sáng, thay đổi màu sắc.
- Lối sống lành mạnh: ăn uống khoa học, tập thể dục, tránh thuốc lá – rượu, bảo vệ mắt khỏi ánh nắng.
- Tham khảo bác sĩ chuyên khoa nhãn khi xuất hiện dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời.
Hưởng ứng công tác phòng, chống HIV/AIDS trong cả nước, giải báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS được tổ chức nhằm tôn vinh những tác phẩm phản ánh chân thực, sâu sắc về công tác phòng ngừa, chăm sóc và đồng hành cùng người nhiễm HIV/AIDS. Giải thưởng ghi nhận nỗ lực của tất cả những người tham gia trong việc lan tỏa thông tin chính xác, nâng cao nhận thức cộng đồng và góp phần xóa bỏ kỳ thị đối với người nhiễm HIV/AIDS.
Xem chi tiết nội dung cuộc thi tại đây: Infographic: Những lưu ý dành cho tác giả tham dự Giải báo chí về HIV/AIDS 2025