Thi công tuyến đường từ xã Mường Hung đến bản Huổi Bua. Ảnh Nguyễn Thư.
Quyết liệt từ những tháng đầu năm
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, các bộ ngành Trung ương, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Sơn La, ngay từ đầu năm, UBND huyện Sông Mã đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, phân công cụ thể trách nhiệm cho các cơ quan, đơn vị, địa phương. Phương châm điều hành được quán triệt rõ ràng: “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ kết quả”, đồng thời yêu cầu người đứng đầu các đơn vị trực tiếp chỉ đạo, sát sao với từng dự án.
Ông Lò Văn Sinh, Chủ tịch UBND huyện Sông Mã, cho biết: Theo kế hoạch năm 2025, huyện Sông Mã có tổng cộng 80 dự án được triển khai, thuộc nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Trong đó, hầu hết các dự án (78/80) là dự án chuyển tiếp từ các năm trước, chiếm tỷ lệ 97,5%. Các dự án này được chia thành ba nhóm, gồm: 14 dự án đã hoàn thành và bàn giao sử dụng, chiếm 17,9% tổng số dự án; 27 dự án đã thi công xong và chuẩn bị bàn giao, chiếm 34,6%; 37 dự án còn lại đang tiếp tục thi công, chiếm 47,4%; 2 dự án khởi công mới đang trong giai đoạn chuẩn bị phê duyệt và lựa chọn nhà thầu.
Trên công trường dự án tái định cư bản Nà Mện, xã Nậm Ty, không khí thi công những ngày này diễn ra khẩn trương. Tiếng máy xúc, máy ủi rền vang giữa núi rừng, từng tốp công nhân miệt mài san gạt mặt bằng, đóng cốt, làm rãnh thoát nước. Tuyến đường mới mở dẫn lên khu tái định cư còn ngổn ngang, lớp đất đỏ đặc quánh bám đầy bánh xe, từng làn bụi mịn cuộn lên trong nắng gắt. Những chiếc xe lu, xe ben nặng nề nối đuôi nhau hoạt động không ngơi nghỉ, chạy đua với thời gian để kịp hoàn thành dự án trước mùa mưa lũ.
Dự án tái định cư bản Nà Mện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm ổn định đời sống, tạo điều kiện cho người dân vùng nguy cơ cao có nơi ở an toàn. Dự án do Ban Quản lý Dự án ĐTXD huyện Sông Mã làm chủ đầu tư, tổng vốn 31,5 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, hỗ trợ của các tỉnh và nguồn dự phòng ngân sách tỉnh năm 2024. Quy mô gồm 74 nền nhà, 1 nền nhà văn hóa, 1 trường mầm non, gần 2,2 km đường giao thông, hệ thống cấp nước và điện sinh hoạt đầy đủ.
Dự án đã hoàn thành 90% hạng mục san nền, đường giao thông, 88% hệ thống cấp nước sinh hoạt, các hạng mục còn lại đang được gấp rút thi công, phấn đấu hoàn thành trước ngày 31/5/2025. Về giải ngân, đến nay đã thanh toán hơn 21,2 tỷ đồng, đạt 67% kế hoạch vốn giao; phần vốn còn lại dự kiến được giải ngân trong tháng 5 tới.
Thi công các hạng mục tại dự án tái định cư bản Nà Mện, xã Nậm Ty.
Ông Bùi Văn Tuyển, cán bộ giám sát, Công ty TNHH một thành viên Trường Thọ Sơn La, đơn vị thi công Dự án tái định cư bản Nà Mện, cho biết: Chúng tôi đã bố trí từ 8–10 đầu máy san ủi, máy xúc, xe lu làm việc liên tục tại công trường. Đến nay, mặt bằng 74 nền nhà ở cơ bản đã hoàn thiện, nền nhà văn hóa và khu vực trường mầm non cũng đã được san phẳng, đầm chặt. Hệ thống rãnh thoát nước, cống ngang đường đang được hoàn thiện đồng bộ với nền đường giao thông. Chúng tôi đang tập trung thi công các hạng mục còn lại, quyết tâm bàn giao công trình đúng tiến độ trước 31/5/2025.
Tháo gỡ những khó khăn
Kế hoạch vốn ngân sách Nhà nước được giao cho các chương trình, dự án năm 2025 còn hạn chế, một số nguồn vốn mới được giao từ 91 - 95% so với kế hoạch vốn trung hạn (vốn bổ sung cân đối được phân cấp cho huyện 91%; vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 95%).
Tổng kế hoạch vốn năm 2025 là hơn 129 tỷ đồng. Đến ngày 9/4, UBND huyện đã thực hiện giải ngân đạt 30,2% tổng kế hoạch vốn được giao. Một số nguồn vốn giải ngân tốt, gồm: Vốn bổ sung cân đối ngân sách huyện với tỷ lệ giải ngân đạt 79,1%; vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã giải ngân hết 1 tỷ 730 triệu đồng, đạt 100% kế hoạch. Tuy nhiên, vẫn còn một số nguồn vốn chưa giải ngân hoặc giải ngân thấp, như: Vốn từ ngân sách cấp tỉnh giao là 17 tỷ 846 triệu đồng, đến nay chưa thực hiện giải ngân, do hiện nay dự án đang tổ chức lựa chọn nhà thầu.
Dự kiến đến 20/5/2025, sẽ ký kết hợp đồng và thực hiện giải ngân đảm bảo theo quy định; vốn ngân sách cấp huyện giao 111 tỷ 375 triệu đồng, trong đó đã giải ngân hơn 39 tỷ đồng, đạt 35% kế hoạch; vốn từ thu cấp quyền sử dụng đất chỉ đạt 8,2% kế hoạch, phần lớn là do các dự án còn lại đang thi công và chưa hoàn thành.
Mặt khác, do UBND tỉnh ban hành quyết định bảng giá đất muộn, nên huyện Sông Mã chưa có căn cứ thực hiện để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất. Hiện nay, đã thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất thành công 21/81 thửa đất, với tổng số tiền 20,77 tỷ đồng. Sau khi thực hiện điều tiết về ngân sách tỉnh, UBND huyện sẽ tập trung thực hiện giải ngân theo kế hoạch vốn đã phân bổ cho các dự án có khối lượng hoàn thành và có khả năng giải ngân theo quy định.
Thi công tuyến đường về bản Nong Phạ, xã Mường Sai, huyện Sông Mã. Ảnh Nguyễn Thư
Những khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công ở Sông Mã đang gặp phải, đó là: Nguồn vốn một số chương trình mục tiêu vẫn chưa được giải ngân do chưa hoàn tất phê duyệt dự án. Tiến độ thi công tuyến đường tỉnh 113 (đoạn Phiêng Phụ - thị trấn Sông Mã) chưa đảm bảo tiến độ, nhu cầu vốn bổ sung rất lớn, với trên 21,3 tỷ đồng. Trong quá trình triển khai thực hiện có ảnh hưởng đến đất rừng. Hiện nay, UBND tỉnh đang trình HĐND tỉnh cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn, đảm bảo điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2025.
Bên cạnh đó, nhu cầu vốn còn thiếu để hoàn thành các dự án còn lớn, khoảng 69,4 tỷ đồng. Trong đó: Ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho địa phương trên 21,3 tỷ đồng; ngân sách Trung ương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia hơn 26,4 tỷ đồng; nguồn thu cấp quyền sử dụng đất ngân sách tỉnh 6 tỷ đồng; nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi 15 tỷ 647 triệu đồng. Sau khi giải thể cấp huyện, dự báo việc huy động, cân đối các nguồn vốn sẽ gặp nhiều khó khăn.
Giải pháp tăng tốc và mục tiêu về đích
Ông Lò Văn Sinh, Chủ tịch UBND huyện Sông Mã, thông tin thêm: Để đảm bảo tiến độ giải ngân, UBND huyện tập trung vào các giải pháp trọng tâm, như siết chặt kỷ luật, kỷ cương đầu tư công, theo đó, chủ đầu tư phải có kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án, phân công cán bộ theo dõi sát tiến độ.
Thường xuyên rà soát, đánh giá, điều chuyển vốn linh hoạt, các dự án chậm sẽ bị cắt giảm hoặc điều chuyển vốn sang dự án có khả năng hoàn thành nhanh. Tăng cường công tác phối hợp giữa các phòng ban để rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt; kịp thời tháo gỡ vướng mắc về đất đai, môi trường, đấu thầu. Gắn trách nhiệm giải ngân với đánh giá thi đua, người đứng đầu, tập thể, cá nhân có tỷ lệ giải ngân thấp sẽ bị xem xét đánh giá, xếp loại.
Nhà văn hóa bản Huổi Khoong, xã Chiềng Khoong, huyện Sông Mã, được xây dựng khang trang. Ảnh Nguyễn Thư
Năm 2025 không chỉ là năm bản lề khép lại giai đoạn phát triển 5 năm mà còn là bước đệm để Sông Mã chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới. Việc đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn tạo động lực để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển hạ tầng, an sinh xã hội và nâng cao đời sống người dân.
Với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân và doanh nghiệp, huyện Sông Mã đang nỗ lực vượt qua khó khăn, thực hiện nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025- một trong những yếu tố then chốt để bứt phá trong chặng đường mới.
Phong Lưu