Sốt mò – căn bệnh nguy hiểm dễ nhầm lẫn

3 giờ trướcBài gốc

Chăm sóc, điều trị bệnh nhân mắc sốt mò. Ảnh: BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương

Những ca bệnh thoát chết trong gang tấc

Chỉ trong một thời gian ngắn, các bệnh viện tuyến trung ương đã tiếp nhận nhiều ca sốt mò trong tình trạng nguy kịch. Điểm chung là bệnh nhân đều nhập viện sau khi đã điều trị ở nhiều nơi, chẩn đoán ban đầu thường nhầm với viêm phổi, nhiễm trùng huyết hoặc viêm màng não. Chỉ đến khi các bác sĩ phát hiện vết loét đặc trưng do mò đốt ở vùng da kín, căn nguyên thật sự mới được xác định.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân L.S. (30 tuổi, ở Tuyên Quang), nhập viện trong tình trạng sốt kéo dài, khó thở. Ban đầu, anh được chẩn đoán viêm phổi và điều trị bằng kháng sinh mạnh nhưng không đáp ứng. Kết quả X-quang cho thấy tổn thương phổi, chỉ số viêm tăng. Bệnh nhân còn có yếu tố nhiễu là vết thương ngoài da vùng cẳng chân khi làm việc trong chuồng lợn. Bệnh nhân được chuyển tới Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) trong tình trạng suy hô hấp nặng, rối loạn đông máu, da sung huyết, phù nề quanh mắt, giảm tiểu cầu nghiêm trọng.

Một trường hợp khác là bà N.T.L., 66 tuổi, làm nông ở Phú Thọ. Sau khi đi làm đồng, bà bị côn trùng đốt vùng sau gáy. 5 ngày sau, bà xuất hiện đau đầu, buồn nôn, co giật toàn thân. Bà nhập viện điều trị và được chẩn đoán viêm não – màng não chưa rõ nguyên nhân. Khi chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân có rối loạn ý thức nhẹ, co giật tái diễn, sau lưng vẫn còn tồn tại các vết đốt cũ. Dịch não tủy có biến loạn rõ rệt, chẩn đoán xác định là viêm não – màng não do Rickettsia orientia tsutsugamushi – tức tác nhân gây sốt mò.

Theo BS Đồng Phú Khiêm - Phó Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương), sốt mò là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. “Chỉ cần được chẩn đoán đúng và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu, bệnh nhân sẽ cắt sốt trong vòng 3–5 ngày và hồi phục tốt. Nhưng nếu bỏ qua dấu hiệu đặc trưng, để bệnh tiến triển thành suy đa tạng, viêm cơ tim, viêm não thì nguy cơ tử vong là rất lớn” – BS Khiêm cảnh báo.

Những ca bệnh trên cho thấy sốt mò không hề xa lạ, song việc nhận diện vẫn còn hạn chế. Bệnh nhân có thể mất nhiều ngày điều trị không đúng hướng, dẫn đến tình trạng nguy kịch chỉ vì một vết loét nhỏ nơi kín đáo trên cơ thể bị bỏ sót. Đây chính là hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của căn bệnh “ẩn mình” này.

Khoảng trống trong nhận thức cộng đồng

Sốt mò là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây nên, lây truyền qua vết đốt của ấu trùng mò. Loài côn trùng này thường sinh sống ở bụi cây, cỏ rậm, bờ suối, vườn tược – những nơi người dân lao động, làm nương rẫy hay đơn giản là đi qua trong sinh hoạt hàng ngày.

Điểm nguy hiểm của sốt mò nằm ở chỗ triệu chứng ban đầu khá mơ hồ: sốt cao, mệt mỏi, đau cơ, phát ban. Những biểu hiện này dễ khiến bác sĩ và bệnh nhân liên tưởng đến sốt xuất huyết, sốt rét, viêm phổi hay thậm chí là viêm màng não. Thực tế đã có nhiều bệnh nhân đi qua nhiều tuyến điều trị nhưng chưa được chẩn đoán đúng, dẫn đến tình trạng bệnh nặng mới phát hiện.

Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai), nốt loét đặc trưng (eschar) chính là chìa khóa nhận diện bệnh. “Con mò thường đốt ở những vùng kín đáo như bẹn, nách, sau tai… Tổn thương ban đầu là một nốt phỏng nhỏ, sau vài ngày vỡ ra và đóng vảy đen lõm, xung quanh viền đỏ. Nếu không thăm khám kỹ, bác sĩ rất dễ bỏ sót nốt loét đặc trưng. Trong khi đó, chỉ cần điều trị đúng thuốc như Doxycyclin hay Azithromycin, bệnh nhân sẽ cắt sốt nhanh và hồi phục hoàn toàn” - PGS Cường nhấn mạnh.

Nhưng việc phát hiện kịp thời không chỉ phụ thuộc vào bác sĩ. Người dân vẫn còn thiếu kiến thức và thường chủ quan với triệu chứng sốt kéo dài, cho rằng chỉ là cảm cúm hoặc bệnh theo mùa. Trang phục lao động đơn giản, không có biện pháp phòng tránh côn trùng đốt khiến nguy cơ mắc bệnh càng tăng.

“Người dân khi làm việc ở đồng ruộng, bụi cây cần mặc quần áo dày, đi ủng, dùng thuốc xua côn trùng. Nếu có sốt cao đột ngột trên 5 ngày, kèm phát ban, nổi hạch, cần quan sát kỹ cơ thể để phát hiện vết loét và đến cơ sở y tế kịp thời” – PGS Cường khuyến cáo.

Ở góc độ hệ thống, các chuyên gia khuyến nghị tăng cường tập huấn cho y tế tuyến cơ sở. Khi gặp bệnh nhân sốt không rõ nguyên nhân, cần thăm khám toàn thân để phát hiện nốt loét đặc trưng. Chỉ với thao tác đơn giản này, nhiều ca bệnh có thể được chẩn đoán và điều trị kịp thời ngay từ tuyến dưới. Sốt mò không phải bệnh mới, nhưng vẫn chưa được cộng đồng quan tâm đúng mức. Những vết loét nhỏ bé có thể tiềm ẩn nguy cơ tử vong nếu chẩn đoán muộn. Do đó, nâng cao nhận thức cho cả người dân và nhân viên y tế, cùng với điều trị đúng phác đồ, là chìa khóa giảm thiểu rủi ro từ căn bệnh nguy hiểm này.

Đức Trân

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/sot-mo-can-benh-nguy-hiem-de-nham-lan.html