Stablecoin: Tiền ảo nhưng là tài sản thật

5 giờ trướcBài gốc

Dù mang bản chất là tiền ảo, nhưng giá trị của nó lại được neo vào tài sản thật như đồng USD, vàng hoặc các loại trái phiếu. Stablecoin đang trở thành chiếc cầu nối giữa tài chính truyền thống và thế giới blockchain, xóa nhòa dần ranh giới giữa ảo và thực, đồng thời đặt ra hàng loạt câu hỏi về niềm tin, quản lý và rủi ro.

Khi tiền ảo muốn ổn định như tiền thật

Nếu Bitcoin hay Ethereum được xem là “vàng kỹ thuật số”, với giá trị thay đổi theo cung cầu, thì stablecoin lại được thiết kế để giữ giá ổn định, thường duy trì ở mức 1 USD cho mỗi token. Cơ chế giữ giá này được triển khai theo nhiều mô hình khác nhau.

Đầu tiên là các loại stablecoin dù được xem là tiền ảo nhưng được bảo chứng bằng vàng, mỗi token tương ứng với một đơn vị vàng, thường là 1 gram hoặc 1 ounce (31,1 gram). Số vàng này được cất giữ tại các kho dự trữ quốc tế (như London, Thụy Sĩ, Singapore), và được kiểm toán định kỳ để đảm bảo tính minh bạch. Người nắm giữ có thể đổi token lấy vàng thật nếu muốn, hoặc giao dịch token trên sàn crypto như một loại tài sản số hóa của vàng.

Đại diện cho stablecoin vàng có thể kể như PAX Gold (PAXG), do Paxos Trust Company (Mỹ) phát hành. 1 PAXG = 1 ounce vàng thật được lưu trữ tại kho của London Bullion Market Association (LBMA); Tether Gold (XAUT) do Tether Ltd. phát hành, 1 XAUT = 1 ounce vàng vật chất được cất giữ trong kho ở Thụy Sĩ.

Tiếp đó là các loại stablecoin bảo chứng bằng tiền pháp định như USDT (Tether) hay USDC (USD Coin), được đảm bảo bằng lượng USD thật hoặc tài sản tương đương gửi trong ngân hàng. Ngoài ra còn có mô hình stablecoin thuật toán, từng nổi tiếng với TerraUSD (UST), vận hành dựa vào thuật toán điều tiết cung cầu. Tuy nhiên, mô hình này đã sụp đổ ngoạn mục năm 2022, khiến hàng trăm tỷ USD bị “bốc hơi” chỉ trong vài ngày.

Dù khác nhau về cơ chế, mục tiêu chung của stablecoin là tạo ra một đồng tiền kỹ thuật số ổn định, dễ quy đổi và không chịu ảnh hưởng mạnh từ biến động thị trường. Nhờ vậy, stablecoin được ví như “đồng tiền ảo có tài sản thật”, giúp nhà đầu tư trú ẩn tạm thời, giúp sàn giao dịch dễ định giá và tạo ra nền tảng thanh khoản cho toàn bộ hệ sinh thái tiền số.

Tại sao không dùng tiền thật?

Có một câu hỏi tưởng chừng đơn giản. Nếu stablecoin chỉ mô phỏng USD, tại sao không dùng luôn USD thật? Câu trả lời nằm ở tốc độ, chi phí và khả năng hoạt động toàn cầu. Các giao dịch stablecoin diễn ra hoàn toàn trên blockchain, nhanh chóng, xuyên biên giới, hoạt động 24 giờ mỗi ngày và có chi phí cực thấp.

Việc gửi vài triệu USD bằng stablecoin chỉ mất vài phút với phí chưa tới 1 USD, trong khi chuyển tiền quốc tế qua ngân hàng có thể mất vài ngày, kèm theo hàng loạt thủ tục xác minh và chi phí giao dịch cao.

Stablecoin cũng mở ra cơ hội tiếp cận tài chính cho những người không có tài khoản ngân hàng, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển. Chỉ cần điện thoại và ví điện tử, họ đã có thể tham gia vào nền kinh tế số toàn cầu. So với tài sản hữu hình như vàng hay bất động sản, stablecoin vượt trội ở tính thanh khoản và khả năng chia nhỏ.

Một miếng vàng không thể chia để thanh toán cốc cà phê, nhưng stablecoin cho phép chuyển đi chỉ 0,5 USDT trong vài giây. Sự tiện lợi ấy biến stablecoin thành loại “vàng kỹ thuật số” dễ sử dụng hơn hàng trăm lần vàng thật, đồng thời mang đến sự di động vượt trội mà tài sản truyền thống không thể có.

Cây cầu giữa 2 thế giới

Trong hệ sinh thái tiền số, stablecoin đang đóng vai trò là trục trung tâm của các giao dịch. Doanh nghiệp có thể thanh toán quốc tế nhanh hơn, rẻ hơn và linh hoạt hơn. Các nhà đầu tư dùng stablecoin như nơi trú ẩn khi thị trường đỏ lửa, chờ cơ hội mua vào khi giá thấp.

Trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi), stablecoin được dùng làm tài sản thế chấp, công cụ cho vay, nhận lãi hoặc là đơn vị tính toán lợi nhuận.

Người lao động ở nước ngoài có thể chuyển tiền về nước chỉ trong vài phút, mà không phải chịu phí cao như các dịch vụ truyền thống. Ở những quốc gia có lạm phát cao như Venezuela hay Argentina, stablecoin trở thành công cụ bảo vệ tài sản trước sự mất giá của đồng nội tệ.

Với các chức năng đa dạng, stablecoin không chỉ là một loại tiền điện tử, mà là cầu nối giữa 2 thế giới, nơi công nghệ blockchain và hệ thống tài chính truyền thống cùng tồn tại và hỗ trợ lẫn nhau.

Vẫn có rủi ro

Tuy được gọi là ổn định (stable), stablecoin vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro khi niềm tin thị trường lung lay. Rủi ro mất neo là mối lo lớn nhất. Khi tài sản bảo chứng không đủ hoặc thiếu minh bạch, stablecoin có thể mất giá trị. Vụ sụp đổ của TerraUSD năm 2022 là minh chứng rõ ràng: chỉ trong vài ngày, giá trị của đồng tiền này từ 1 USD giảm còn 0,01 USD, khiến hàng triệu người thiệt hại nặng nề.

Rủi ro pháp lý cũng đang nổi lên khi nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ và châu Âu, bắt đầu siết chặt giám sát. Một số chính phủ xem stablecoin là hình thức tiền thay thế và có thể cấm hoặc hạn chế lưu hành. Trung Quốc đã đi xa hơn khi cấm hoàn toàn stablecoin để bảo vệ hệ thống tài chính trong nước.

Ngoài ra, rủi ro tập trung cũng là vấn đề đáng chú ý. Những đồng stablecoin lớn nhất như USDT hay USDC đều do các công ty tư nhân phát hành, họ nắm quyền quản lý, có thể đóng băng tài khoản người dùng và không phải lúc nào cũng công khai rõ ràng về quỹ dự trữ.

Bên cạnh đó, rủi ro công nghệ từ các lỗ hổng bảo mật, hợp đồng thông minh hoặc sàn giao dịch bị tấn công vẫn luôn hiện hữu. Năm 2022, vụ tấn công Ronin Bridge khiến hơn 600 triệu USD bị đánh cắp là lời cảnh báo rõ ràng cho cả thị trường.

Từ stablecoin đến tiền số quốc gia

Nhiều chuyên gia cho rằng, stablecoin đang là phép thử quan trọng cho kỷ nguyên tiền tệ kỹ thuật số. Nếu stablecoin là phiên bản tư nhân của tiền kỹ thuật số ổn định, thì tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) chính là bước phát triển tiếp theo: chính thống, hợp pháp và được bảo đảm bởi quốc gia.

Sự xuất hiện của CBDC có thể làm thay đổi cục diện tài chính toàn cầu, nhưng trước mắt, stablecoin vẫn giữ vai trò tiên phong, chứng minh rằng công nghệ blockchain có thể tái tạo chức năng của tiền thật, mở rộng phạm vi giao dịch và kết nối thế giới tài chính truyền thống với không gian số.

Stablecoin không phải là tiền tệ của tương lai, nhưng chắc chắn là công cụ của hiện tại. Nó là tiền ảo mang linh hồn của tài sản thật, là phương tiện giúp giao dịch xuyên biên giới trở nên nhanh chóng, rẻ và minh bạch hơn. Tuy nhiên, ổn định không có nghĩa là an toàn tuyệt đối. Dù là PAXG, USDT hay DAI, người dùng vẫn phải đặt niềm tin vào tổ chức phát hành hoặc cơ chế vận hành phía sau nó.

Trong kỷ nguyên số, khi ranh giới giữa “tiền ảo” và “tài sản thật” ngày càng mờ, stablecoin chính là minh chứng sống động, cho thấy có những giá trị kỹ thuật số tuy vô hình nhưng mang sức nặng thật trong nền kinh tế toàn cầu hôm nay.

VINH TRANG

Nguồn SGĐT : https://dttc.sggp.org.vn/stablecoin-tien-ao-nhung-la-tai-san-that-post128401.html