Starlink có thể thay thế 3G, 5G?

4 ngày trướcBài gốc

Đây là dự án do SpaceX – công ty hàng không vũ trụ tư nhân của tỷ phú Elon Musk phát triển, với mục tiêu xây dựng một mạng băng thông rộng toàn cầu bằng cách sử dụng các vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO). Với tiềm năng to lớn, Starlink không chỉ giúp thu hẹp khoảng cách số mà còn mở ra những cơ hội phát triển mới cho nhiều khu vực trên thế giới.

Starlink hoạt động như thế nào?

Starlink hoạt động dựa trên công nghệ dịch vụ Internet vệ tinh đã tồn tại trong nhiều thập kỷ. Thay vì sử dụng công nghệ cáp, chẳng hạn như cáp quang để truyền dữ liệu, hệ thống vệ tinh sử dụng tín hiệu vô tuyến qua không gian. Các trạm mặt đất phát tín hiệu đến các vệ tinh trên quỹ đạo, sau đó chuyển tiếp dữ liệu trở lại cho người dùng Starlink trên Trái Đất. Mỗi vệ tinh trong chòm sao Starlink nặng 573 pound (khoảng 259kg) và có thân phẳng. Một tên lửa SpaceX Falcon 9 có thể chứa tới 60 vệ tinh.

Ăng-ten vệ tinh Starlink. Ảnh: Odd Andersen/AFP

Mục tiêu của Starlink là xây dựng một mạng lưới vệ tinh quỹ đạo thấp, giúp truyền dữ liệu nhanh hơn với độ trễ tối thiểu, đồng thời hỗ trợ điện toán biên – mô hình xử lý dữ liệu trực tiếp tại nguồn thay vì phụ thuộc vào trung tâm dữ liệu từ xa.

Việc phủ sóng Internet toàn cầu bằng vệ tinh là một thách thức lớn, đặc biệt khi yêu cầu độ trễ thấp để đảm bảo tốc độ kết nối nhanh. Để giải quyết vấn đề này, SpaceX lên kế hoạch phóng gần 42.000 vệ tinh nhỏ, có kích thước tương đương một máy tính bảng, bay quanh Trái Đất ở quỹ đạo thấp. Những vệ tinh này giúp mở rộng vùng phủ sóng và giảm độ trễ nhờ hoạt động ở khoảng cách gần hơn so với các vệ tinh truyền thống.

Tuy nhiên, Starlink không phải là đơn vị duy nhất tham gia cuộc đua này. Một số đối thủ cạnh tranh đáng chú ý của Starlink gồm OneWeb, HughesNet, Viasat và Amazon. HughesNet đã cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh từ năm 1996, sử dụng vệ tinh bay ở độ cao 22.000 dặm (khoảng 35.400 km). Trong khi đó, Starlink áp dụng chiến lược khác với những cải tiến sau:

- Thay vì sử dụng một số vệ tinh lớn, Starlink triển khai hàng chục nghìn vệ tinh nhỏ để tạo ra một mạng lưới phủ sóng rộng khắp.

- Starlink sử dụng vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO) bay ở độ cao khoảng 300 dặm (khoảng 480 km) so với bề mặt Trái Đất, giúp cải thiện tốc độ kết nối và giảm độ trễ đáng kể.

- Các vệ tinh Starlink mới nhất được trang bị công nghệ truyền thông laser, cho phép chúng truyền tín hiệu trực tiếp với nhau trên quỹ đạo, hạn chế sự phụ thuộc vào các trạm mặt đất.

- SpaceX đặt mục tiêu phóng tới 40.000 vệ tinh để đảm bảo phạm vi phủ sóng toàn cầu, giúp dịch vụ Internet ổn định hơn, ngay cả trong điều kiện thời tiết xấu hoặc mất tín hiệu từ trạm mặt đất.

- Starlink có lợi thế lớn nhờ thuộc SpaceX, công ty sở hữu công nghệ phóng vệ tinh tiên tiến, giúp triển khai vệ tinh thường xuyên và tiết kiệm chi phí hơn so với các đối thủ phụ thuộc vào dịch vụ phóng bên ngoài.

Một bộ thu Starlink trên mái nhà ở Galisteo, New Mexico, Mỹ vào ngày 18 tháng 3. Ảnh: Bloomberg/Getty Images

Tốc độ Internet của Starlink

Starlink cung cấp dữ liệu tốc độ cao, khoảng 250 Megabit mỗi giây (Mbps). SpaceX có kế hoạch tăng gấp đôi tốc độ này trong thời gian tới.

Tốc độ tải xuống: Hiện tại, Starlink cung cấp tốc độ tải xuống trung bình từ 100 - 250 Mbps ở nhiều khu vực, tùy vào số lượng người dùng và điều kiện thời tiết. Ở một số khu vực ít người sử dụng, tốc độ có thể vượt 300 Mbps.

Tốc độ tải lên: Trung bình 10 - 40 Mbps, cải thiện so với mức dưới 10 Mbps trong năm 2022.

Độ trễ: Khoảng 20 - 40 mili giây, thấp hơn đáng kể so với các mạng vệ tinh địa tĩnh truyền thống (thường trên 600 ms).

Logo SpaceX và mô hình vệ tinh thu nhỏ được nhìn thấy trong hình minh họa này được chụp vào ngày 10 tháng 3 năm 2025. Ảnh: REUTERS/Dado Ruvic

Giá dịch vụ Starlink (năm 2025)

Starlink cung cấp nhiều gói dịch vụ tùy theo nhu cầu sử dụng:

- Gói cá nhân và gia đình

Starlink Residential (Cố định tại nhà): 120 USD/tháng, phí thiết bị 599 USD.
Starlink Roam (Di động, trước đây là Starlink RV): 150 USD/tháng, phí thiết bị 599 USD.

- Gói doanh nghiệp và phương tiện thương mại

Starlink Business (Doanh nghiệp, băng thông cao): 500 USD/tháng, phí thiết bị 2.500 USD.
Starlink Mobility (Phương tiện di chuyển như xe tải, máy bay, tàu): 250 USD/tháng, phí thiết bị 2.500 USD.

-Gói hàng hải và đặc biệt

Starlink Maritime (Dành cho tàu thuyền, hoạt động ngoài khơi): 1.000 USD/tháng, phí thiết bị 10.000 USD.

Starlink có sẵn ở đâu?

Tính đến năm 2025, Starlink đã mở rộng dịch vụ tại hơn 60 quốc gia, với phạm vi phủ sóng ngày càng tăng.

Tại Mỹ: Starlink đã bao phủ gần như toàn bộ đất nước, bao gồm cả các vùng nông thôn và hẻo lánh.

Tại châu Âu: Hầu hết các nước Tây Âu và một số quốc gia Đông Âu đã có dịch vụ.

Tại châu Á: Một số quốc gia như Nhật Bản, Philippines và Malaysia đã có Starlink, trong khi các nước như Pakistan, Ấn Độ, Nepal, Sri Lanka vẫn trong danh sách “Sắp ra mắt”.

Tại châu Phi và Nam Mỹ: Starlink đang dần mở rộng, ưu tiên các khu vực ít được phủ sóng internet truyền thống.

Starlink hiện chưa cung cấp dịch vụ tại Nga, Trung Quốc, Cuba, Triều Tiên.

Ảnh: Pascal Le Segretain/Getty; Samantha Lee/Insider.

Thiết bị đầu cuối Starlink

Hệ thống Starlink do SpaceX phát triển bao gồm ba thành phần chính:

Anten đĩa (Dishy McFlatface): Đây là bộ phận quan trọng nhất, có chức năng thu và phát tín hiệu từ vệ tinh Starlink. Anten tự động định hướng để kết nối với vệ tinh gần nhất, giúp đảm bảo kết nối ổn định.
Router Wi-Fi: Kết nối với anten để phát tín hiệu internet trong khu vực sử dụng. Phiên bản mới nhất hỗ trợ Wi-Fi 6, giúp tốc độ truyền tải nhanh hơn và ổn định hơn.
Bộ nguồn và phụ kiện: Bao gồm dây cáp, giá đỡ để lắp đặt ngoài trời, giúp người dùng dễ dàng thiết lập hệ thống ở mọi địa hình.

Quy trình hoạt động rất đơn giản: Anten kết nối với vệ tinh, truyền tín hiệu về router, và từ đó cung cấp internet cho người dùng. So với các hệ thống internet vệ tinh truyền thống, Starlink có ưu thế lớn về tốc độ và độ trễ thấp hơn nhờ sử dụng vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO - Low Earth Orbit).

30.000 vệ tinh quanh Trái Đất. Ảnh: Business Today.

Starlink có hoạt động trong thời tiết xấu không?

Starlink được thiết kế để hoạt động trong nhiều điều kiện thời tiết khác nhau, tuy nhiên một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng kết nối:

- Mây và Mưa: Mưa lớn và mây dày có thể làm giảm tín hiệu, nhưng mưa nhẹ thường không gây ảnh hưởng đáng kể.

- Gió: Nếu chảo Starlink được cố định chắc chắn, gió mạnh không ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động.

- Tuyết và Băng: Chảo Starlink có chức năng sưởi ấm tự động để làm tan tuyết, nhưng trong trường hợp tuyết quá dày, người dùng có thể cần vệ sinh thủ công.

- Sương mù: Sương mù dày đặc chứa nhiều hơi ẩm, có thể làm gián đoạn tín hiệu.

Số lượng vệ tinh Starlink đã triển khai

- Tính đến năm 2025, SpaceX đã phóng hơn 5.500 vệ tinh Starlink lên quỹ đạo và tiếp tục mở rộng mạng lưới để đạt phủ sóng toàn cầu.

- Kế hoạch dài hạn của SpaceX là triển khai hơn 12.000 vệ tinh và có thể mở rộng lên 42.000 vệ tinh trong tương lai.

Starlink khác gì so với 3G, 5G?

Starlink, 3G và 5G đều là công nghệ cung cấp kết nối internet, nhưng chúng có sự khác biệt lớn về phương thức hoạt động, tốc độ và phạm vi phủ sóng.

Một vệ tinh Starlink. Ảnh: GDA qua AP

Về công nghệ nền tảng, Starlink sử dụng hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp để truyền tín hiệu trực tiếp đến bộ thu của người dùng. Mạng lưới này không phụ thuộc vào trạm phát sóng mặt đất, giúp cung cấp kết nối internet đến những nơi mà 3G hay 5G không thể vươn tới. 3G hoạt động dựa trên công nghệ UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) và HSPA (High-Speed Packet Access), truyền tín hiệu qua trạm phát sóng di động. 5G sử dụng sóng di động tần số cao (mmWave, sub-6 GHz) để cung cấp tốc độ siêu nhanh và độ trễ thấp, nhưng yêu cầu số lượng trạm phát dày đặc hơn rất nhiều so với 3G. Theo các chuyên gia, Starlink vượt trội về tính độc lập, không cần hạ tầng mặt đất như 3G hay 5G, giúp kết nối internet đến cả những vùng xa xôi nhất.

Về tốc độ tải xuống, Starlink đạt từ 50-250 Mbps, nhanh hơn đáng kể so với 3G (1-10 Mbps) nhưng thấp hơn 5G. Với tốc độ từ 100 Mbps - 10 Gbps, 5G nhanh hơn Starlink hàng chục lần, có thể hỗ trợ phát trực tuyến 8K, thực tế ảo (VR) và các ứng dụng yêu cầu băng thông cao.

Độ trễ (ping) của Starlink dao động từ 20-50 ms, thấp hơn so với 3G (50-100 ms) nhưng vẫn cao hơn 5G (1-10 ms), vốn được tối ưu hóa cho các ứng dụng yêu cầu phản hồi cực nhanh.

Về phạm vi phủ sóng, Starlink có lợi thế vượt trội, hoạt động trên toàn cầu chỉ với một ăng-ten thu tín hiệu, trong khi 3G và 5G phụ thuộc vào hạ tầng trạm phát sóng, dẫn đến việc chỉ có kết nối ở những khu vực có trạm hỗ trợ. Đặc biệt, 5G yêu cầu mạng lưới trạm phát cực kỳ dày đặc để duy trì tốc độ cao và độ trễ thấp. Trong khi đó, Starlink không cần cáp quang hay hạ tầng mặt đất, giúp cung cấp internet đến các khu vực xa xôi, hẻo lánh mà 3G và 5G khó tiếp cận.

Về mã hóa và bảo vệ dữ liệu

Starlink: Sử dụng mã hóa mạnh (AES - Advanced Encryption Standard) để bảo vệ dữ liệu khi truyền từ vệ tinh xuống trạm thu mặt đất. Do kết nối không đi qua hạ tầng viễn thông truyền thống, việc nghe lén tín hiệu khó thực hiện hơn so với 3G và 5G.

3G: Dựa vào mã hóa A5/3 (Kasumi) hoặc A5/1 (cũ hơn), nhưng đã từng bị bẻ khóa bởi hacker và các tổ chức gián điệp quốc tế. Nhiều hệ thống 3G cũ vẫn sử dụng các thuật toán mã hóa dễ bị tấn công.

5G: Áp dụng mã hóa 256-bit mạnh hơn nhiều so với 3G, có khả năng ẩn danh người dùng tốt hơn và khó bị tấn công bằng các phương pháp như giả mạo trạm BTS (IMSI Catcher).

Về kiểm soát và giám sát

Starlink: Không phụ thuộc vào hạ tầng viễn thông quốc gia, giúp người dùng tránh được giám sát từ chính phủ.

3G: Dữ liệu đi qua các nhà mạng viễn thông, nên chính phủ hoặc hacker có thể giám sát hoặc chặn nội dung. Ở một số nước, nhà mạng bắt buộc phải cung cấp dữ liệu người dùng theo yêu cầu chính phủ.

5G: Cũng như 3G, 5G phụ thuộc vào nhà mạng, nhưng có các tính năng ẩn danh tốt hơn (ví dụ: thay đổi ID người dùng liên tục để tránh theo dõi). Tuy nhiên, với công nghệ AI và Big Data, việc giám sát trên 5G vẫn có thể xảy ra.

Ảnh: First Post.

Starlink có phải là lựa chọn thay thế 3G, 5G?

Với khu vực thành thị: 5G có thể nhanh hơn, ổn định hơn.

Với vùng nông thôn, biển đảo: Starlink là giải pháp lý tưởng.

Với doanh nghiệp, quân đội, tàu thuyền: Starlink cung cấp băng thông cao hơn, tín hiệu mạnh hơn và khả năng duy trì kết nối tốt ngay cả trong điều kiện khó khăn. Điều này đặc biệt hữu ích cho tàu thuyền, máy bay, công trình xa bờ hoặc các đơn vị quân sự hoạt động ở khu vực hẻo lánh.

Tóm lại, Starlink không thể thay thế hoàn toàn 5G, nhưng là giải pháp quan trọng giúp đưa internet đến các khu vực mà 3G và 5G không thể phủ sóng.

Ngọc Mai

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/starlink-co-the-thay-the-3g-5g-317649.htm