Starlink và Amazon Kuiper đua cung cấp Internet vệ tinh ở Việt Nam: Có gì khác biệt?

2 ngày trướcBài gốc

Năm 2025, Việt Nam bắt đầu giai đoạn quan trọng trong phát triển hạ tầng số khi hai tập đoàn công nghệ Mỹ, SpaceX với dịch vụ Starlink và Amazon với dự án Kuiper, chính thức nộp hồ sơ xin phép thử nghiệm, tiến tới cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh quỹ đạo thấp.

Việc Starlink và Kuiper tìm cách cung cấp dịch vụ diễn ra trong bối cảnh nước ta đang thúc đẩy mục tiêu phủ sóng internet đến vùng sâu, vùng xa và hải đảo - những nơi mà cáp quang và hạ tầng mặt đất truyền thống khó tiếp cận hoặc chi phí quá cao để triển khai.

Cục Viễn thông, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các bộ liên quan xác nhận đã tiếp nhận hồ sơ từ cả Starlink và Kuiper. Các hồ sơ hiện đang trải qua vòng thẩm định, bổ sung và rà soát để bảo đảm tuân thủ yêu cầu về an ninh quốc gia, quản lý tần số, an toàn hàng không và bảo vệ dữ liệu.

Thông tin công khai cho thấy Starlink đã “gần đến bước cuối cùng” trong chuỗi thủ tục cần thiết để được phép thí điểm tại Việt Nam. Trong khi Amazon đã thành lập pháp nhân tại Việt Nam là Công ty TNHH Amazon Kuiper Việt Nam ở TP.HCM và nộp hồ sơ tham gia chương trình thí điểm quỹ đạo thấp, kèm những cam kết đầu tư và bổ sung hồ sơ theo yêu cầu của các cơ quan chức năng.

Công nghệ và tốc độ Internet vệ tinh

Về mặt kỹ thuật, Starlink và Kuiper đều thuộc nhóm vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO) nhưng có những khác biệt đáng chú ý trong thiết kế thiết bị đầu cuối, kiến trúc mạng và tốc độ mục tiêu.

Starlink của SpaceX sử dụng loại ăng ten hình đĩa gọi là phased-array, có khả năng tự xoay và tự căn chỉnh hướng mà không cần người dùng can thiệp. Thiết bị này tự động tìm vệ tinh và giữ kết nối ngay cả khi vệ tinh di chuyển nhanh trên bầu trời. Trên quỹ đạo, nhiều vệ tinh Starlink phiên bản mới đã được bổ sung kết nối laser giữa các vệ tinh, cho phép chúng truyền dữ liệu trực tiếp cho nhau thay vì phải gửi mọi tín hiệu xuống trạm mặt đất ở từng chặng. Nhờ vậy, tín hiệu internet đi qua mạng vệ tinh của Starlink có thể nhanh hơn và ổn định hơn, đặc biệt ở những khu vực ít hoặc không có trạm mặt đất.

Tính đến nay, Starlink hiện có 8.600 vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo thấp, tạo thành một mạng lưới rất dày đặc quanh Trái đất. Nhờ số lượng vệ tinh lớn và khoảng cách quỹ đạo gần mặt đất, dịch vụ internet của Starlink có độ trễ thấp và tốc độ cao hơn nhiều so với các hệ thống vệ tinh địa tĩnh truyền thống.

Trong thực tế, thiết bị đầu cuối dành cho người dùng cá nhân của Starlink ở nhiều quốc gia mang đến tốc độ vài chục đến vài trăm Mbps, thậm chí cao hơn ở một số nơi. Các gói chuyên dụng dành cho doanh nghiệp, tàu biển hoặc hàng không có thể đạt mức tốc độ vượt trội hơn nữa.

Việc sở hữu chòm vệ tinh lớn nhất thế giới giúp Starlink duy trì tốc độ ổn định và hiện cung cấp dịch vụ ở hơn 125 quốc gia cùng vùng lãnh thổ.

Starlink của Elon Musk hiện là mạng vệ tinh internet quỹ đạo thấp lớn nhất thế giới, hiện có hơn 8.600 vệ tinh đang hoạt động - Ảnh: Internet

Kuiper về cơ bản cũng dùng cách tiếp cận giống Starlink là triển khai một mạng lưới lớn vệ tinh quỹ đạo thấp để truyền internet tốc độ cao. Mỗi vệ tinh được trang bị ăng ten mảng pha để truyền tín hiệu băng thông rộng và dùng động cơ đẩy ion Hall để giữ ổn định quỹ đạo. Amazon còn có kế hoạch bổ sung liên kết laser giữa các vệ tinh để giảm phụ thuộc vào trạm mặt đất, giúp việc truyền dữ liệu nhanh và liên tục hơn.

Động cơ đẩy ion Hall là một loại động cơ dùng cho vệ tinh, hoạt động dựa trên việc tăng tốc các hạt ion để tạo lực đẩy cực kỳ hiệu quả trong môi trường không gian.

Amazon dự định phóng hơn 3.200 vệ tinh trong các giai đoạn đầu của Kuiper. Theo thông báo chính thức gần đây, Amazon cho biết đã phóng hơn 150 vệ tinh Kuiper lên quỹ đạo tầm thấp – con số còn khiêm tốn so với Starlink.

Trong khi Starlink tận dụng tên lửa đẩy Falcon 9 của SpaceX, Amazon phải ký hợp đồng với nhiều hãng phóng khác nhau để đưa vệ tinh Kuiper lên không gian.

Một ưu điểm của Amazon là có thể tận dụng hệ sinh thái Amazon Web Services (nhà cung cấp dịch vụ đám mây số 1 thế giới), gồm cả các trung tâm dữ liệu và hệ thống trạm mặt đất, để tối ưu việc kết nối giữa vệ tinh và internet mặt đất. Điều này giúp việc định tuyến dữ liệu nhanh hơn và có khả năng mở rộng tốt hơn trong tương lai.

Theo thông tin do Amazon đã công bố, Kuiper hướng tới việc cung cấp internet tốc độ cao (lên đến 400 Mbps cho cá nhân, 1 Gbps cho doanh nghiệp), độ trễ thấp, tập trung vào các khu vực chưa được phục vụ hoặc phục vụ kém như vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Tuy nhiên, tốc độ thực tế còn phụ thuộc vào số lượng vệ tinh hoạt động trên quỹ đạo thấp, mức độ phân bổ băng thông cho từng khu vực và hệ thống trạm mặt đất tại mỗi vùng.

Thiết bị kết nối và giá cước dịch vụ

Về thiết bị kết nối, Starlink hiện đã có bộ thu phát dành cho người dùng phổ thông rất hoàn thiện, gồm ăng ten hình đĩa đi kèm router (bộ định tuyến) và dây cáp, đã trải qua nhiều thế hệ cải tiến để nhỏ gọn hơn, tự căn chỉnh hướng và dễ lắp đặt. Tuy nhiên, chi phí ban đầu của bộ thiết bị này không hề rẻ. Ở nhiều nước, người dùng phải trả khoảng 549 - 599 USD cho bộ phần cứng Starlink. Sau đó, cước dịch vụ mỗi tháng thường vào khoảng 99 USD cho gói cơ bản, còn những gói dành cho doanh nghiệp, tàu biển hoặc hàng không thì cao hơn.

Bộ thiết bị đầu cuối của Starlink gồm ăng ten dạng hình chữ nhật gắn trên chân đế kim loại; cuộn dây cáp dài kết nối ăng ten với router dạng đứng với logo SpaceX - Ảnh: Internet

Kuiper cũng phát triển thiết bị đầu cuối của riêng mình. Amazon thậm chí từng nói đến khả năng đặt nhà máy hoặc hợp tác sản xuất thiết bị tại những thị trường lớn. Nếu xảy ra, điều này có thể giúp giảm chi phí nhập khẩu và giá bán lẻ.

Thiết bị đầu cuối (ăng ten) của Kuiper đặt trên bàn gỗ ngoài trời - Ảnh: Amazon

Đến hiện tại, cả Starlink lẫn Kuiper chưa công bố bất kỳ mức giá cụ thể nào cho thị trường Việt Nam, cả về thiết bị lẫn cước thuê bao. Các con số xuất hiện trên báo chí trong nước chủ yếu là tham khảo theo giá quốc tế hoặc là ước tính, nên hoàn toàn có thể thay đổi khi hai doanh nghiệp hoàn tất hồ sơ cấp phép và thỏa thuận các yêu cầu kỹ thuật, thuế và phí với cơ quan chức năng Việt Nam.

Vì vậy, người Việt không nên kỳ vọng giá của internet vệ tinh sẽ rẻ như internet cáp quang trong đô thị. Trong giai đoạn đầu, dịch vụ vệ tinh nhiều khả năng sẽ đắt hơn đáng kể. Giá thực tế có thể chỉ rõ ràng sau khi Starlink, Kuiper được cấp phép và quyết định chiến lược giá cho thị trường Việt Nam.

Xây dựng trạm mặt đất ở Việt Nam

Starlink và Amazon Kuiper đều dự định xây dựng nhiều trạm mặt đất trên lãnh thổ Việt Nam. Đây là yêu cầu bắt buộc để đáp ứng quy định về quản lý tần số, bảo đảm dữ liệu đi qua Việt Nam phải được xử lý theo luật trong nước cùng khả năng quản lý lưu lượng internet nội địa.

Starlink dự tính xây dựng khoảng 10 - 15 trạm mặt đất tại Việt Nam, nhưng con số này có thể được điều chỉnh khi cơ quan chức năng thẩm định. Theo hồ sơ đăng ký kinh doanh, Kuiper sẽ triển khai một số trạm mặt đất ở Việt Nam, với giai đoạn đầu có thể là tối đa khoảng 6 trạm.

Các trạm này không chỉ là điểm kết nối giữa vệ tinh và mạng internet mặt đất, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phân bổ băng thông theo từng khu vực, định tuyến lưu lượng trong nước và đáp ứng các yêu cầu pháp lý về lưu trữ, truy xuất dữ liệu khi cơ quan chức năng cần. Tuy nhiên, số lượng trạm cũng như vị trí đặt cụ thể vẫn chưa được công bố chính thức, vì còn chờ kết quả thẩm định kỹ thuật và quyết định cuối cùng từ các bộ ngành.

Đầu tháng 12, ông Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông, cho biết Starlink đã đi gần đến bước cuối cùng của việc cung cấp dịch vụ tại Việt Nam. Sau khi Starlink gửi hồ sơ một lần, Bộ Khoa học và Công nghệ đã hướng dẫn đơn vị của SpaceX làm rõ một số điểm. Dự kiến Starlink sẽ hoàn thiện, nộp lại hồ sơ xin cấp phép trong tuần này.

Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với các Bộ ngành có liên quan như Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Cục Hàng không Việt Nam thẩm định hồ sơ. “Tinh thần là xem xét cấp phép trong thời gian sớm nhất”, ông Nguyễn Anh Cương nói.

Theo ông Nguyễn Anh Cương, do có phạm vi phủ sóng rộng, các dịch vụ internet vệ tinh như Starlink có thể đóng vai trò bổ trợ cho các dịch vụ viễn thông cố định, di động mặt đất của các nhà mạng trong nước, nhất là các khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, khi có thiên tai, thảm họa khiến hạ tầng viễn thông mặt đất bị ảnh hưởng. Quan trọng hơn, đây có thể là kênh bổ trợ hữu hiệu để dự phòng truyền dẫn kết nối giữa các trạm BTS (trạm thu phát sóng di động) phục vụ ứng cứu, khôi phục thông tin liên lạc giữa bão lũ.

Ngày 24.11 vừa qua, Amazon đã gửi lại hồ sơ đề xuất tham gia Chương trình thí điểm có kiểm soát cung cấp dịch vụ viễn thông vệ tinh quỹ đạo thấp tại Việt Nam cho Bộ Khoa học và Công nghệ để thẩm định.

Công ty TNHH Amazon Kuiper Việt Nam đang hoàn thiện hồ sơ và sẽ gửi lại Bộ Khoa học và Công nghệ để tiếp tục được xem xét, giải quyết theo quy định.

Sau đó, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ trình hồ sơ thí điểm triển khai dịch vụ internet vệ tinh tầm thấp của Amazon lên Thủ tướng, để Thủ tướng quyết định có hay không cho phép thí điểm dự án, dựa trên kết quả đánh giá về an ninh quốc phòng và tác động phát triển kinh tế - xã hội.

Nếu được chấp thuận chủ trương, Amazon sẽ tiến hành các thủ tục tiếp theo, gồm thành lập doanh nghiệp, đăng ký đầu tư và xin cấp phép viễn thông, tương tự quy trình áp dụng với Starlink.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang cố gắng hỗ trợ Amazon nhanh nhất có thể. Các bước tiếp theo sẽ phụ thuộc lớn vào phía Amazon có hoàn thiện và sớm cung cấp đầy đủ thông tin để cơ quan quản lý có thể đánh giá dự án toàn diện.

Theo Đại diện Cục Tần số vô tuyến điện, sau khi Amazon Kuiper Việt Nam có giấy phép viễn thông theo quy định, Cục này sẽ xem xét, cấp giấy phép trên cơ sở hồ sơ đề nghị cấp phép tần số vô tuyến điện của công ty.

Số lượng thuê bao

Vào tháng 3, Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định 659 cho phép dịch vụ internet vệ tinh Starlink sớm được thí điểm triển khai tại Việt Nam với số thuê bao tối đa là 600.000.

Starlink được phép triển khai trên toàn quốc, gồm dịch vụ cố định vệ tinh (truy cập internet, kênh thuê riêng cho các trạm thu phát sóng di động) và dịch vụ di động vệ tinh (truy cập internet trên biển và trên máy bay).

Theo đó, tổng số thuê bao trong giai đoạn thí điểm không vượt quá 600.000, gồm cả thuê bao trực tiếp của doanh nghiệp do SpaceX thành lập tại Việt Nam và các nhà mạng trong nước phân phối lại dịch vụ này.

Với Kuiper, đến nay chưa có thông tin công khai về giới hạn thuê bao. Nhiều khả năng Kuiper sẽ triển khai thử nghiệm theo từng bước nhỏ, tập trung trước vào những vùng ưu tiên như hải đảo, miền núi hoặc khu vực chưa có hạ tầng cáp quang.

Về lâu dài, thị trường internet vệ tinh tại Việt Nam còn có dư địa phát triển rất lớn. Khi được cấp phép đầy đủ và hoàn thiện các trạm mặt đất, cả Starlink và Kuiper đều hướng tới nhóm khách hàng rộng hơn, không chỉ những hộ gia đình ở vùng khó kéo cáp mà còn cả doanh nghiệp, tàu biển, hàng không và các ứng dụng công nghiệp chuyên biệt. Tuy vậy, số lượng khách hàng thương mại thực tế mà hai nhà cung cấp này có thể đạt được vẫn còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như mức giá tại Việt Nam, chính sách quản lý tần số và an ninh mạng, thủ tục nhập khẩu thiết bị đầu cuối, cũng như sự cạnh tranh từ mạng cáp quang và 5G đang ngày càng phủ rộng trong nước.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/starlink-va-amazon-kuiper-dua-cung-cap-internet-ve-tinh-o-viet-nam-co-gi-khac-biet-241986.html