Stress: 'Sát thủ vô hình' của sức khỏe tinh thần thời hiện đại
Stress – Gánh nặng y tế âm thầm
Trong xã hội hiện đại, áp lực công việc, học hành, tài chính và các mối quan hệ khiến con người dễ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài. Các chuyên gia cảnh báo, stress nếu không được kiểm soát sẽ chuyển biến thành các rối loạn tâm thần nghiêm trọng như lo âu, trầm cảm, mất ngủ mãn tính, rối loạn thích nghi...
Trong xã hội hiện đại, áp lực công việc, học hành, tài chính và các mối quan hệ khiến con người dễ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài. Các chuyên gia cảnh báo, stress nếu không được kiểm soát sẽ chuyển biến thành các rối loạn tâm thần nghiêm trọng như lo âu, trầm cảm, mất ngủ mãn tính, rối loạn thích nghi...
Ảnh minh họa
TS.BS Dương Minh Tâm – Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai – cho biết: “Stress là phản ứng căng thẳng về cảm xúc và thể chất khi cơ thể đối mặt với áp lực từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài. Nếu stress kéo dài, không chỉ tâm lý bị ảnh hưởng mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất.”
Hiện nay, có khoảng 15 triệu người Việt đang bị ảnh hưởng bởi các rối loạn tâm thần, trong đó phổ biến nhất là trầm cảm, lo âu lan tỏa, và stress mãn tính.
Vì sao có người dễ stress hơn người khác?
Cùng một áp lực, có người vẫn bình thản, có người lại sụp đổ. Theo TS Tâm, nguyên nhân gây stress rất đa dạng, bao gồm:
Cùng một áp lực, có người vẫn bình thản, có người lại sụp đổ. Theo TS Tâm, nguyên nhân gây stress rất đa dạng, bao gồm:
Thể chất: bệnh tật, mất ngủ kéo dài, lạm dụng rượu bia, ngộ độc thực phẩm.
Tâm lý: tự ti, mặc cảm, ám ảnh thất bại, lo âu mơ hồ.
Xã hội: ly hôn, mất việc, xung đột gia đình, cô lập.
Tinh thần: khủng hoảng giá trị sống, đặc biệt ở người trẻ.
Một nghiên cứu cho thấy, phụ nữ có nguy cơ bị stress cao gấp 2,7 lần nam giới. Nhóm tuổi từ 21–40 và người có trình độ học vấn cao cũng dễ gặp stress hơn do kỳ vọng xã hội và áp lực thành công.
Đặc biệt, người hướng nội, ít giao tiếp xã hội có nồng độ interleukin-6 (chất viêm do stress) cao hơn 30% so với người hướng ngoại, năng động. Do đó, việc tham gia các hoạt động xã hội chính là “vaccine tự nhiên” giúp giảm stress hiệu quả.
Ảnh minh họa
Biểu hiện stress theo độ tuổi
Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi: dễ giật mình, rối loạn ăn – ngủ, chậm nói, hung hăng bất thường.
Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi: dễ giật mình, rối loạn ăn – ngủ, chậm nói, hung hăng bất thường.
Trẻ 3–6 tuổi: đau đầu, tức ngực, khó tập trung, dễ cáu gắt.
Người trưởng thành: mất ngủ, cao huyết áp, khó tiêu, suy giảm hứng thú tình dục, lo âu không rõ nguyên nhân.
Người cao tuổi: mệt mỏi kéo dài, tiểu nhiều, trầm cảm sau hưu trí hoặc mất người thân.
Điều đáng lo là nhiều người quen với stress, cho rằng “chỉ là căng thẳng thông thường” nên không điều trị kịp thời. Khi các triệu chứng diễn ra liên tục trên 2 tuần, kèm theo lo âu cực độ, mất ngủ triền miên, hoặc suy nghĩ tiêu cực – đó là dấu hiệu cần được can thiệp y tế.
Stress không phải kẻ thù, nhưng phải kiểm soát
Theo TS Tâm: “Stress ở mức vừa phải là cần thiết, vì nó giúp con người hành động nhanh hơn, tập trung hơn. Nhưng khi vượt quá ngưỡng chịu đựng, stress sẽ trở thành nguyên nhân dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm.”
Theo TS Tâm: “Stress ở mức vừa phải là cần thiết, vì nó giúp con người hành động nhanh hơn, tập trung hơn. Nhưng khi vượt quá ngưỡng chịu đựng, stress sẽ trở thành nguyên nhân dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm.”
Stress cấp tính thường xuất hiện khi gặp biến cố bất ngờ như tai nạn, mất việc, thi cử. Tuy nhiên, nếu liên tục tái diễn hoặc âm ỉ kéo dài (do nợ nần, hôn nhân đổ vỡ, áp lực tài chính...), stress sẽ chuyển thành mãn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim mạch, hệ miễn dịch và tinh thần.
Làm sao để phòng ngừa và vượt qua stress?
Để hạn chế rơi vào tình trạng stress kéo dài, các chuyên gia khuyến nghị:
Để hạn chế rơi vào tình trạng stress kéo dài, các chuyên gia khuyến nghị:
Xây dựng thời gian biểu cho hoạt động thư giãn: vẽ tranh, đọc sách, nấu ăn, trồng cây...
Tập thể dục đều đặn 30 phút/ngày: giúp giảm hormone gây stress (cortisol), cải thiện tâm trạng.
Ngủ đủ giấc (7–8 giờ/ngày) và tránh thức khuya, đặc biệt không lạm dụng điện thoại, mạng xã hội.
Ăn uống lành mạnh, hạn chế chất kích thích, duy trì cân bằng dinh dưỡng.
Tìm kiếm sự giúp đỡ kịp thời: nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường kéo dài (mất ngủ, trầm cảm, suy nghĩ tiêu cực), hãy đến gặp chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ đúng cách.
Ai dễ bị stress nhất?
Theo các chuyên gia, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn gặp phải stress và rối loạn tâm thần:
Theo các chuyên gia, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn gặp phải stress và rối loạn tâm thần:
Phụ nữ: nguy cơ stress cao gấp 2,7 lần nam giới do vừa gánh vác công việc, vừa chịu áp lực gia đình.
Người trong độ tuổi 21–40: giai đoạn nhiều áp lực về học hành, sự nghiệp, tài chính và hôn nhân.
Người có trình độ học vấn cao: thường tự đặt ra tiêu chuẩn thành công cao, dễ cảm thấy thất bại.
Người hướng nội, ít giao tiếp xã hội: dễ bị cô lập cảm xúc, khó chia sẻ và giải tỏa áp lực.
Người có tiền sử rối loạn tâm thần: dễ tái phát stress khi gặp biến cố hoặc thay đổi lớn trong cuộc sống.
Thu Giang (T/H)
Nguồn Góc nhìn pháp lý : https://gocnhinphaply.nguoiduatin.vn/stress-sat-thu-vo-hinh-cua-suc-khoe-tinh-than-thoi-hien-dai-18637.html
Tin khác
Phẫu thuật Phaco điều trị bệnh đục thủy tinh thể
2 giờ trước
Can thiệp tim mạch kịp thời, cứu sống cụ ông 95 tuổi
3 giờ trước
Cẩn trọng với biến chứng của bệnh tay chân miệng
3 giờ trước
Ù tai kéo dài có nguy hiểm không?
5 giờ trước
Suy thận cấp độ V do sỏi niệu quản 2 bên
5 giờ trước
Chế độ ăn giàu vi chất cho phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ
5 giờ trước