Su-34 (NATO định danh là Fullback) là máy bay tiêm kích – ném bom thế hệ mới do Tập đoàn Sukhoi thiết kế và phát triển. Ra đời dựa trên khung thân của Su-27 nhưng được cải tiến sâu rộng, Su-34 có khả năng thực hiện các nhiệm vụ tấn công mặt đất, yểm trợ hỏa lực, áp chế phòng không và thậm chí cả không chiến, khiến nó trở thành một trong những chiến đấu cơ đa năng mạnh nhất trong kho vũ khí của Nga.
Với sự kết hợp giữa tốc độ, tầm hoạt động xa, khả năng mang tải vũ khí lớn và hệ thống điện tử tiên tiến, Su-34 không chỉ là một biểu tượng của sức mạnh không quân Nga mà còn là minh chứng rõ rệt cho xu hướng hiện đại hóa lực lượng không quân trong tác chiến hiện đại.
Trong các chiến dịch không kích mới, nhất là tại khu vực Nam Donetsk (Ukraine), máy bay tiêm kích – ném bom siêu thanh Su-34 tiếp tục thể hiện vai trò then chốt trong hệ thống tác chiến đường không của Nga.
Máy bay tiêm kích, ném bom Su-34. Ảnh: RiaNovosti.
Những công nghệ tiên tiến của Su-34
Su-34 được phát triển từ nền tảng Su-27 nhưng có nhiều cải tiến vượt trội. Khoang lái bọc giáp kiểu 'side-by-side' (phi công ngồi cạnh nhau) vừa gia tăng khả năng trao đổi thông tin, vừa giảm căng thẳng trong các nhiệm vụ bay dài.
Lớp giáp titan phía trước cho phép máy bay Su-34 chống chịu với đạn 23mm, điều rất hiếm trên chiến đấu cơ. Su-34 có tốc độ tối đa đạt Mach 1.8 (tương đương 1.900 km/h), tầm bay 4.000km (không tiếp nhiên liệu), và lên tới 8.000km khi tiếp dầu trên không.
Chiến đấu cơ Su-34 có khả năng bay thấp bám địa hình, giúp tránh radar và nâng cao hiệu quả tấn công bất ngờ. Su-34 được tích hợp radar mảng pha Sh141 cho phép phát hiện đồng thời 10 mục tiêu, tấn công cùng lúc 4 mục tiêu.
Hệ thống quang – điện tử bao gồm camera hồng ngoại, cảm biến laser và đo xa, phục vụ cả tác chiến ngày và đêm.
Tải trọng vũ khí của Su-34 lên đến 12 tấn, gồm: tên lửa chống radar (Kh-31P), tên lửa không đối đất tầm xa (Kh-59MK, Kh-29L); bom dẫn đường bằng vệ tinh và laser, đặc biệt là bom hàng không có module điều hướng – hiệu chỉnh (UMPK) đang được sử dụng rộng rãi. Vũ khí có thể được lập trình theo tọa độ định sẵn từ UAV trinh sát hoặc trạm chỉ huy mặt đất.
Su-34 được trang bị hệ thống đối phó điện tử Khibiny giúp gây nhiễu radar đối phương, chặn tín hiệu dẫn đường tên lửa; tự động cảnh báo khi bị khóa mục tiêu và phóng mồi bẫy nhiệt, nâng cao khả năng sinh tồn.
Vai trò chiến lược của Su-34 trong tác chiến hiện đại
Thay vì đối đầu trực tiếp, Nga đang sử dụng Su-34 để tấn công từ cự ly hàng chục kilomet, nhắm vào các mục tiêu chỉ huy, kho vũ khí, trạm radar, hệ thống hậu cần của đối phương.
Cuộc tấn công vào sở chỉ huy UAV của Ukraine vừa qua được thực hiện từ ngoài vùng phủ radar, nhờ bom UMPK – giúp giảm thiểu rủi ro cho kíp lái Su-34 là một ví dụ.
Su-34 hoạt động song song với UAV trinh sát (như Orlan-10) để xác định mục tiêu. Khi cần, Su-34 có thể đóng vai trò trinh sát điện tử, đánh giá tình hình radar và phòng không địch trước khi mở đợt tấn công lớn.
Việc đánh trúng sở chỉ huy UAV làm gián đoạn năng lực trinh sát và điều khiển hỏa lực của Ukraine đã nhắm vào “bộ não” thay vì “bàn tay” của đối phương, làm tê liệt hệ thống thay vì tiêu hao lực lượng nhỏ lẻ.
Sự hiện diện của Su-34 trên chiến trường có giá trị tâm lý lớn. Với khả năng bất ngờ tấn công mục tiêu sâu trong lãnh thổ đối phương, Su-34 khiến Ukraine và các bên ủng hộ phải cảnh giác cao độ, hạn chế tập trung lực lượng tại các khu vực chỉ huy.
Su-34 không đơn thuần là một chiến đấu cơ ném bom, mà là một nền tảng tác chiến tổng hợp, kết hợp công nghệ cảm biến, điều hướng chính xác, phòng thủ điện tử và tư duy tác chiến hiện đại.
Trong bối cảnh xung đột Nga – Ukraine ngày càng phụ thuộc vào tốc độ ra quyết định và khả năng đánh chính xác từ xa, Su-34 là một công cụ lý tưởng để hiện thực hóa chiến lược “đánh nhanh – đánh đúng – sống sót” mà Nga đang theo đuổi.
Đào Cảnh