Sự chia rẽ của Fed là rào cản lớn nhất cho việc hạ lãi suất

3 giờ trướcBài gốc

Thay thế Jerome Powell là không đủ để hạ lãi suất

Tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, ông kỳ vọng lãi suất sẽ thấp hơn rất nhiều sau khi có thể bổ nhiệm một Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) mới vào tháng 5 năm sau. Dự kiến vào giữa tháng 12, Tổng thống Donald Trump sẽ gặp ba ứng viên Chủ tịch Fed trước khi đưa ra quyết định vào trước Giáng sinh.

Tuy nhiên, liệu việc có một Chủ tịch Fed mới có giúp Tổng thống Donald Trump đạt được điều ông mong muốn? Nhiều ý kiến cho rằng, điều này khó lòng xảy ra, nếu xét tới tình trạng chia rẽ quan điểm đang ngày càng gia tăng trong nội bộ Fed.

Theo Wall Street Journal, cho dù đưa ra quyết định nào vào tháng 12 tới, ông Jerome Powell cũng sẽ phải đối mặt với sự bất đồng nội bộ ở mức chưa từng có trong gần tám năm giữ chức. Sự chia rẽ đó có thể kéo dài sang cả năm 2026.

Trong hơn 30 năm qua, các chủ tịch Fed luôn tìm cách xây dựng sự đồng thuận cao nhất có thể quanh mỗi quyết định lãi suất. Những cuộc bỏ phiếu với cách biệt sít sao hầu như không xảy ra. Tuy nhiên, nhiều khả năng sẽ có ba hoặc nhiều hơn ba lá phiếu bất đồng trong cuộc họp tháng 12, dù ông Powell chọn tạm dừng hay cắt giảm lãi suất.

“Những gì đang diễn ra lúc này cho thấy quy trình ra quyết định dường như đang bị phá vỡ, và chúng ta có nguy cơ bước sang năm 2026 với một ủy ban bị chia rẽ sâu sắc”, chuyên gia Krishna Guha thuộc Ngân hàng đầu tư Evercore ISI nhận định. “Tôi có cảm giác như đây là màn diễn tập cho năm 2026.

Theo ông Guha - cựu Chủ tịch Fed New York, sự chia rẽ này hé lộ viễn cảnh về Fed trong tương lai “nơi các quyết định được đưa ra theo cách chưa từng thấy trong ký ức hiện đại - bằng những lá phiếu đa số tối thiểu, và không có gì chắc chắn rằng vị chủ tịch do ông Trump bổ nhiệm lúc nào cũng có thể đạt được điều mình muốn”.

Chủ tịch Fed không thể tự mình quyết định tất cả

Chủ tịch Fed là gương mặt đại diện công khai của cơ quan này nhưng không tự mình quyết định lãi suất. Vai trò của Chủ tịch Fed được ví von giống với một “quarterback” - tiền vệ chính trong bóng bầu dục Mỹ, người đưa ra chiến thuật mà cả đội phải cùng nhau triển khai.

“Nhiệm vụ của chủ tịch là thuyết phục ủy ban chấp thuận một hành động nào đó”, Thống đốc Fed Christopher Waller chia sẻ. Nếu chủ tịch đề xuất một hành động “mà mọi người đều cho là điên rồ, thì nó sẽ không xảy ra”.

Các quyết định lãi suất của Fed phải được thông qua bởi đa số thành viên trong Ủy ban Thị trường Mở liên bang (FOMC). Ủy ban này quy tụ 19 thành viên tham gia các cuộc họp chính sách nhưng mỗi đợt bỏ phiếu chỉ có 12 người có quyền biểu quyết. Những người này bao gồm: 7 thống đốc của Hội đồng Thống đốc Fed do Tổng thống Mỹ bổ nhiệm, Chủ tịch Fed New York và 4 trong số 11 Chủ tịch Fed khu vực (các chủ tịch Fed khu vực tiến hành bỏ phiếu theo cơ chế luân phiên).

Các chủ tịch Fed khu vực tạo thành một lớp “đệm” phi chính trị vì họ không phải là quan chức do tổng thống bổ nhiệm và thường không có xuất thân đảng phái. Họ do các lãnh đạo doanh nghiệp và tổ chức phi lợi nhuận địa phương lựa chọn, với điều kiện được Hội đồng Thống đốc Fed phê chuẩn.

Tháng 9 vừa qua, một đa số sít sao trong số 19 quan chức kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất tại ba cuộc họp cuối năm nay. Trên thực tế, Fed đã hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm vào tháng 9 và tháng 10, đưa lãi suất chủ chốt xuống phạm vi 3,75-4%.

Tuy nhiên, một nhóm khá đông, chủ yếu là các chủ tịch Fed khu vực, đã bày tỏ ý kiến phản đối rõ ràng đối với lần cắt giảm lãi suất thứ ba vào tháng 12. Do tình trạng đóng cửa chính phủ kéo dài kỷ lục, Fed đã không có các dữ liệu then chốt mà họ thường sử dụng để dung hòa những khác biệt.

Nội bộ Fed chia rẽ sau cú sốc chính sách của Tổng thống Donald Trump

Trước đó, sau khi kết thúc cuộc họp tháng 10, ông Powell từng phát tín hiệu rằng một đợt cắt giảm nữa không phải chuyện đã rồi. Và những phát biểu công khai từ các đồng nghiệp của ông Powell nhanh chóng củng cố thông điệp này, khiến thị trường bắt đầu coi đó là kịch bản “50-50”. Đến thứ Sáu tuần trước, kỳ vọng về một đợt cắt giảm lại gia tăng sau khi có những phát biểu ủng hộ từ Chủ tịch Fed New York John Williams.

Biên bản cuộc họp chính sách tháng 10 của Fed vừa được công bố cho thấy, các quan chức bị chia rẽ chủ yếu vì các chính sách thương mại và nhập cư của ông Trump dường như vừa làm suy yếu tăng trưởng việc làm, vừa đẩy giá cả tăng lên. Rất khó để Fed xử lý đồng thời cả hai vấn đề này.

Sau hai lần cắt giảm lãi suất để đối phó với rủi ro đối với thị trường lao động, một số quan chức muốn có thêm bằng chứng cho thấy các điều kiện việc làm đang xấu đi, hoặc lạm phát đang cải thiện, trước khi hạ lãi suất thêm nữa. Một số lo ngại lạm phát sẽ dao động lâu dài quanh mức 3% thay vì mục tiêu 2% của Fed.

Văn hóa đồng thuận của Fed trước nguy cơ rạn nứt

Việc Fed có thể cắt giảm lãi suất trong tháng 12, sẽ phụ thuộc vào khả năng ông Powell, người có tám năm kinh nghiệm xây dựng đồng thuận, thuyết phục được các đồng nghiệp chấp nhận gác lại những mối lo ngại. Tuy nhiên, việc có nhiều lá phiếu bất đồng, dù là phản đối hay ủng hộ cắt giảm lãi suất, gần như chắc chắn sẽ xảy ra.

Những kết quả như vậy sẽ là một sự đoạn tuyệt với văn hóa đồng thuận đã hình thành tại Fed sau năm 1994, thời điểm Chủ tịch Fed Alan Greenspan bị bất ngờ khi một số đồng nghiệp muốn tăng lãi suất nhanh hơn ông.

Sau đó, ông ấy đã nói “Tôi không muốn bị bất ngờ lần nữa”, ông Donald Kohn, khi đó là cố vấn của Greenspan và sau này trở thành Thống đốc Fed, nhớ lại. Chủ tịch Greenspan đã cố gắng không để tái diễn tình trạng này bằng cách cẩn thận hơn trong việc xây dựng sự đồng thuận trong các khoảng thời gian giữa những cuộc họp sau đó.

Những người kế nhiệm ông cũng tiếp tục duy trì cách làm này. Nhờ đó, kể từ năm 1993 tới nay mới chỉ có năm cuộc họp của Fed ghi nhận ba lá phiếu bất đồng, lần gần nhất là vào năm 2019. Chưa có cuộc họp Fed nào ghi nhận bốn lá phiếu bất đồng kể từ năm 1992.

Còn giờ đây, nếu tính cả những lá phiếu miễn cưỡng đến từ các thành viên không muốn chính thức tách khỏi hàng ngũ, làn sóng phản đối mạnh mẽ một đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 12 sẽ khiến những tín hiệu Fed gửi tới thị trường trở nên khó đoán định hơn rất nhiều.

Tính độc lập của Fed đối mặt với mối đe dọa

Các cựu quan chức Fed lo ngại nếu ông Trump hoặc một Chủ tịch Fed mới đi đến kết luận rằng chỉ riêng việc thay thế ông Powell là chưa đủ để đáp ứng yêu cầu về mức lãi suất thấp, họ sẽ áp dụng cách tiếp cận mạnh tay, làm suy yếu tính độc lập của Fed và buộc cơ quan này phải hạ lãi suất theo ý muốn của mình.

Chẳng hạn, một khi các nhân sự do ông Trump bổ nhiệm chiếm đa số trong Hội đồng Thống đốc gồm bảy người, họ có thể sa thải bất kỳ người nào trong số 12 Chủ tịch Fed khu vực vì bất cứ lý do gì.

Ông Trump hiện cũng đang tìm cách bãi nhiệm Thống đốc Fed Lisa Cook, viện dẫn các cáo buộc sai phạm tài chính. Bà Cook nói các cáo buộc này là vô căn cứ và tạm thời đã thành công trong việc kháng cáo quyết định bãi nhiệm. Tòa án Tối cao dự kiến sẽ xem xét vào tháng 1 việc bà có thể tiếp tục tại nhiệm hay không.

Một phán quyết có lợi cho ông Trump sẽ khiến việc thay thế các thống đốc khác trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, một chủ tịch mới cũng có thể “dọn sạch” bộ phận nòng cốt về kinh tế của Fed - lực lượng chuyên trách các dự báo độc lập, phi chính trị với quy trình phân tích nghiêm ngặt.

Bất đồng là “tư duy độc lập” hay chính trị hóa?

Trong khi ông Trump gia tăng các đòn công kích vào Fed, một số ứng viên hàng đầu thay thế ông Powell cũng cho rằng Fed đã trở nên thiên lệch hơn về chính trị, và coi đây là lý do cần có sự cải tổ sâu rộng. Cựu Thống đốc Kevin Warsh kêu gọi một “sự thay đổi chế độ” tại Fed, với cả chính sách và nhân sự mới, trong khi ông Kevin Hassett - Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, từng có năm năm làm chuyên gia kinh tế tại Fed - chỉ trích tư duy của đội ngũ nhân sự hiện tại.

Ông Stephen Miran, người tạm rời vị trí cố vấn Nhà Trắng để trở thành Thống đốc Fed hồi tháng 9 và là đồng tác giả một nghiên cứu ủng hộ việc gia tăng bất đồng nội bộ để chống “tư duy bầy đàn”, đã hai lần bỏ phiếu bất đồng, liên tục ủng hộ các đợt cắt giảm lãi suất mạnh tay hơn trong cả hai cuộc họp mà ông tham gia.

Ngay cả ông Scott Bessent, một trong những tiếng nói điềm tĩnh và lý trí nhất trong chính quyền của Tổng thống Doanld Trump cũng đã đảo ngược cam kết trước đó là không bình luận về các quyết định lãi suất. Vị Bộ trưởng Tài chính Mỹ đã đưa ra những khuyến nghị cụ thể hơn về chính sách lãi suất trong các cuộc phỏng vấn gần đây.

Trong khi đó, Thống đốc Fed Christopher Waller, người cũng đã có hai lần bỏ phiếu bất đồng trong năm nay và là một ứng viên có thể kế nhiệm ông Powell, lập luận rằng mức độ bất đồng nhất định là lành mạnh, nhưng Fed cần tránh các cuộc bỏ phiếu quá sát nút vì một sự đồng thuận rộng rãi sẽ đem lại chính sách rõ ràng và nhất quán hơn.

“Nếu mọi chuyện rơi vào thế 7-5, thì chỉ cần một người đổi ý ở cuộc họp kế tiếp, toàn bộ quỹ đạo chính sách sẽ thay đổi”, ông Waller chia sẻ hồi tuần trước.

Theo ông Donald Kohn, các lá phiếu bất đồng nên xuất hiện trong “những thời điểm khó khăn như hiện nay, khi hai mục tiêu của Fed xung đột với nhau”. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo, sẽ là một mối lo ngại nghiêm trọng, nếu các lá phiếu bất đồng bắt đầu phân hóa ổn định theo đường ranh đảng phái, vì điều đó sẽ cho thấy chính trị, chứ không phải kinh tế, đang chi phối các quyết định chính sách.

Nguồn: WSJ, Financial Times, Bloomberg, CNBC, CNN

Lạc Diệp

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/su-chia-re-cua-fed-la-rao-can-lon-nhat-cho-viec-ha-lai-suat/