Công nghệ là chìa khóa cho sự phát triển bền vững
Người Đưa Tin: Theo ông môi trường đầu tư kinh doanh hiện nay ở nước ta đã đủ thuận lợi để thực hiện tinh thần của Nghị quyết 68 chưa? Những bất cập hiện nay cần phải giải quyết bằng tinh thần Nghị quyết 68 là gì?
Ông Phan Minh Thông: Tôi cho rằng, còn rất nhiều yếu tố chúng ta cần cải thiện, đặc biệt là trong khối hành chính liên quan đến doanh nghiệp. Một ví dụ điển hình là vấn đề hoàn thuế, điều mà tôi đã nhiều lần đề cập. Hiện nay, chúng ta có chỉ tiêu (KPI) để thu thuế, nhưng lại chưa có KPI cho việc hoàn thuế. Điều này tạo ra sự mất cân đối, đặc biệt đối với các doanh nghiệp xuất khẩu.
Doanh nghiệp xuất khẩu như chúng tôi không phải chịu VAT cho nguyên liệu xuất khẩu, nhưng lại phải trả VAT cho rất nhiều yếu tố đầu vào khác như xây dựng nhà máy, máy móc nhập khẩu, máy móc mua trong nước, sản phẩm, bao bì, thực phẩm cho công nhân... Nếu không được hoàn thuế đúng hạn, chúng tôi sẽ gặp rất nhiều khó khăn về dòng tiền. Do đó, tôi đề xuất rằng nếu đã có KPI thu thuế thì cần thiết lập cả KPI cho việc hoàn thuế VAT.
Doanh nghiệp tư nhân rất cần Nhà nước đồng hành để “bùng nổ” trong tương lai, (Ảnh: Nguyễn Lành).
Một vấn đề khác là việc xử lý hồ sơ hoàn thuế. Có những trường hợp chỉ vì một hóa đơn nhỏ bị nghi vấn mà toàn bộ hồ sơ hoàn thuế lớn bị đình lại. Tôi cho rằng, cần phải tách bạch: phần nào rõ ràng và đủ điều kiện thì hoàn thuế trước, phần nào chưa rõ thì tiếp tục kiểm tra. Với hạ tầng công nghệ hiện nay, khi 100% doanh nghiệp đã tương tác với chính quyền qua hình thức online, cơ quan thuế hoàn toàn có thể tra cứu và xử lý hồ sơ nhanh chóng, minh bạch ngay từ bàn làm việc.
Về phía những người thực thi Nghị quyết 68, tôi nghĩ rằng nếu đã được Nhà nước bổ nhiệm vào vị trí đó thì phải có trách nhiệm thực chất với công việc. Khi thấy doanh nghiệp làm chưa đúng thì phải hướng dẫn để họ làm đúng. Khi họ đã làm đúng rồi thì phải giải quyết nhanh chóng, dứt điểm. Có như vậy mới tạo ra được một dòng chảy phát triển thông suốt.
Cuối cùng, tôi muốn nhấn mạnh vai trò của các hoạt động sản xuất. Một nền kinh tế muốn phát triển bền vững thì sản xuất phải là nền tảng. Mà để sản xuất thì doanh nghiệp cần đất để xây dựng nhà máy. Tôi xin đưa một ví dụ cụ thể: 10 năm trước, giá đất tôi mua chỉ khoảng 10 USD/m², bây giờ đã lên tới 600 USD/m². Với chi phí đất đai tăng quá cao như vậy, rất khó cho các công ty đầu tư vào sản xuất. Chúng ta cần có chính sách điều tiết để giá đất trở nên hợp lý hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển.
Người Đưa Tin: Chuyển đổi số, chuyển đồi xanh là những trọng tâm của Nghị quyết 68, doanh nghiệp của ông đã tiếp cận và triển khai như thế nào?
Ông Phan Minh Thông: Chúng tôi đã triển khai hệ thống ERP từ năm 2006 và luôn chú trọng phát triển công nghệ trong nội bộ doanh nghiệp. Tại Phúc Sinh, chúng tôi xem công nghệ là yếu tố then chốt, thậm chí mang tính sống còn cho sự phát triển trong tương lai.
Suốt gần 20 năm qua, chúng tôi không ngừng ứng dụng các phần mềm quản trị chuyên nghiệp để xây dựng hệ thống vận hành hiệu quả, thay thế những công đoạn mà máy móc có thể thực hiện tốt hơn con người. Chúng tôi tin rằng, công nghệ chính là chìa khóa để nâng cao năng lực quản trị, tối ưu hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Phúc Sinh cho rằng cần điều tiết để doanh nghiệp tư nhân phát triển
Cần chính sách điều tiết để doanh nghiệp tư nhân phát triển
Người Đưa Tin: Theo ông để thực sự tạo ra cú hích đòn bẩy điểm tựa cho kinh tế tư nhân như Nghị quyết này, thì đâu là yếu tố quyết định cần thực hiện trước?
Ông Phan Minh Thông: Tôi cho rằng, để các chính sách thực sự đi vào cuộc sống, chúng ta cần có những quy định, nghị định và hướng dẫn thực thi cụ thể, rõ ràng. Không thể chỉ nói rằng chúng ta đang làm tốt, mà cần thay đổi bằng hành động thực chất bằng hệ thống pháp lý chi tiết, khả thi và sát với thực tiễn.
Khi các quy định này được triển khai đồng bộ và hiệu quả, chúng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân phát triển từ vấn đề tài chính, vốn, hoàn thuế, xây dựng nhà máy, cấp phép hoạt động cho đến an toàn vệ sinh thực phẩm. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng được một môi trường cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng cho tất cả các thành phần kinh tế.
Điểm mấu chốt hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ là việc tiếp cận vốn.
Ví dụ, nếu các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hay quản lý chất lượng sản phẩm không được áp dụng chặt chẽ và công bằng, doanh nghiệp tuân thủ nghiêm túc sẽ bị thiệt thòi khi cạnh tranh với những đơn vị làm thiếu minh bạch. Trong thời gian gần đây, chúng ta đã bắt đầu siết chặt các quy định này – điều đó tuy tạo ra nhiều khó khăn trước mắt, nhưng theo tôi, đó chỉ là những thách thức tạm thời. Về lâu dài, việc thực hiện nghiêm túc sẽ giúp môi trường kinh doanh trở nên minh bạch và hiệu quả hơn rất nhiều.
Đồng thời, cũng cần có cơ chế khuyến khích và ưu đãi cho những doanh nghiệp làm đúng, làm tốt, từ đó tạo động lực để toàn hệ thống cùng phát triển theo hướng bền vững.
Ngoài ra, một trong những điểm mấu chốt là hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong việc tiếp cận vốn. Họ cần được vay với lãi suất thấp, thủ tục đơn giản hơn để duy trì và mở rộng hoạt động kinh doanh.
Tôi xin chia sẻ một ví dụ thực tế: cách đây 24 năm, khi chúng tôi bắt đầu xuất khẩu, lãi suất vay chỉ ở mức 1–2%. Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong lĩnh vực nội địa lại phải chịu lãi suất từ 8–12%. Với mức chênh lệch như vậy, họ rất khó có thể cạnh tranh.
Vì vậy, nếu chúng ta muốn thúc đẩy cạnh tranh công bằng giữa doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp nội địa, thì cả hai đều cần được tiếp cận nguồn vốn với lãi suất ưu đãi.
Doanh nghiệp xuất khẩu có thể vay dựa trên hợp đồng xuất khẩu, thì doanh nghiệp nội địa cũng cần được vay dựa trên các dự án khả thi, có tiềm năng. Có như vậy, họ mới có cơ hội phát triển từ nhỏ thành lớn và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Người Đưa Tin: Theo ông những người thực thi Nghị quyết 68 cần làm gì để Nghị quyết đạt được hiệu quả cao nhất?
Ông Phan Minh Thông: Tôi cho rằng, chúng ta cần những nghị định mang tính thực tiễn, thật sự đi vào đời sống và xuất phát từ sự thấu hiểu doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp tư nhân. Mỗi quyết định, mỗi chính sách ban hành nên hướng tới việc hỗ trợ, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân phát triển bền vững.
Tuy nhiên, cũng cần hiểu rằng, sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân không phải lúc nào cũng nhanh chóng. Đôi khi, họ cần thời gian để tích lũy, ổn định, trước khi bứt phá. Vì vậy, bên cạnh chính sách phù hợp, sự kiên nhẫn và đồng hành từ phía Nhà nước cũng là yếu tố rất quan trọng để thúc đẩy sự "bùng nổ" trong tương lai.
Người Đưa Tin: Theo ông vai trò truyền thông có ý nghĩa như thế nào trong việc truyền tải tinh thần, nghị quyết đến với người dân?
Ông Phan Minh Thông: Tôi cho rằng truyền thông đóng vai trò hết sức quan trọng. Nó giúp nâng cao nhận thức của người dân về Nghị quyết 68, từ đó đưa nghị quyết cũng như các quyết định liên quan vào thực tiễn cuộc sống. Truyền thông không chỉ giúp doanh nghiệp lan tỏa những thông điệp tích cực, mà còn góp phần hạn chế những mặt chưa hiệu quả, để từ đó chúng ta có thể cải thiện và thực hiện tốt hơn trong tương lai.
Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!
Nguyễn Lành