Vậy không may sử dụng phải cồn y tế giả chứa methanol có thể gây ra những nguy hại như thế nào với sức khỏe?
Chuyên gia chống độc - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Khánh Hòa đã có những chia sẻ về vấn đề này.
Cồn y tế giả. Ảnh: Công an TP Hà Nội.
1. Methanol là chất gì?
Theo TS.BS Nguyễn Lương Kỷ, methanol (cồn công nghiệp, cồn gỗ) là hóa chất không màu, dễ bay hơi, thường được dùng làm dung môi trong công nghiệp, tẩy rửa kính, chống đông, pha sơn, chất đốt hoặc dùng trong phòng thí nghiệm. Methanol tuyệt đối không được phép dùng để sát khuẩn ngoài da, sát khuẩn tay hoặc pha rượu uống.
2. Sử dụng methanol thay cồn y tế ethanol gây hại như thế nào cho sức khỏe?
TS.BS Nguyễn Lương Kỷ khẳng định, methanol cực kỳ độc hại với cơ thể người. Khi uống hoặc tiếp xúc qua da, methanol sẽ chuyển hóa thành chất độc gây tổn thương thần kinh, đặc biệt là mù mắt và có thể tử vong.
Theo TS.BS Nguyễn Lương Kỷ, Bộ Y tế đã có những khuyến cáo, methanol là hóa chất chỉ dùng để làm chất đốt, rửa dụng cụ, dung môi hóa chất xét nghiệm. Tuyệt đối không được sử dụng methanol để sát khuẩn ngoài da, sát khuẩn tay hoặc trong y tế. Việc sử dụng methanol cho mục đích sát khuẩn là vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc mù lòa, và không có tác dụng sát khuẩn như mong muốn.
"Tại Việt Nam, mỗi năm có gần 1.000 ca ngộ độc methanol. Tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), tỷ lệ tử vong là 23,4%; Tại Bệnh viện Thống Nhất (TPHCM), tỷ lệ tử vong lên tới 35,7%. Trong số bệnh nhân sống sót, có tới 11–50% bị mù vĩnh viễn hoặc giảm thị lực, nhiều trường hợp khác phải sống với di chứng thần kinh suốt đời", TS.BS Nguyễn Lương Kỷ thông tin.
Chuyên gia chống độc - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: BSCC.
Chuyên gia chống độc Nguyễn Lương Kỷ khuyến cáo:
Chỉ sử dụng cồn y tế ethanol (70–90 độ) để sát khuẩn, rửa tay, vệ sinh vết thương.
Tuyệt đối không dùng cồn công nghiệp, cồn không rõ nguồn gốc, rượu tự nấu, rượu "quê" trôi nổi trên thị trường để uống hoặc sát khuẩn.
Khi có biểu hiện đau đầu, mờ mắt, buồn nôn sau khi dùng rượu, cồn hoặc nghi ngờ tiếp xúc với hóa chất lạ, cần ngay lập tức đưa đi cấp cứu tại các cơ sở y tế.
Chỉ nên mua cồn y tế, dung dịch sát khuẩn tại nhà thuốc, cơ sở y tế uy tín, kiểm tra kỹ nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ.
"Cần bảo vệ bản thân và gia đình bằng cách chỉ sử dụng cồn y tế ethanol đúng chuẩn, tuyệt đối tránh xa methanol. Methanol là chất cực độc, chỉ một chút bất cẩn có thể trả giá bằng sức khỏe hoặc tính mạng", Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Khánh Hòa nhấn mạnh.
Ngày 17/6, Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP Hà Nội đã bắt giữ Phạm Đình Tuấn (SN 1988, trú tại xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, Hà Nội), là Phó Chủ tịch UBND thị trấn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ cùng anh trai là Phạm Đình Dũng (SN 1986) về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là cồn y tế.
Theo tài liệu điều tra, tháng 4/2016, Phạm Đình Tuấn thành lập Công ty TNHH sản xuất và thương mại MCB Việt Nam chuyên sản xuất cồn và nước muối sinh lý. Đến năm 2018, Tuấn đổi tên doanh nghiệp thành Công ty Ngân Hà và giao Phạm Đình Dũng làm Giám đốc, đại diện theo pháp luật của công ty. Thực tế mọi hoạt động đều do Tuấn chỉ đạo, điều hành.
Ban đầu, Tuấn sử dụng máy móc, dây chuyền để sản xuất cồn y tế, sử dụng nguyên liệu đầu vào là ethanol 95 độ, 96 độ, 99 độ. Tuy nhiên, từ khoảng tháng 1/2025, do thấy bán sản phẩm cồn y tế được sản xuất từ nguyên liệu là ethanol lợi nhuận thấp nên Tuấn đã mua hóa chất methanol 99 độ (còn gọi là cồn công nghiệp) để sản xuất cồn y tế. Sau đó, Tuấn chỉ đạo nhận viên pha trộn nguyên liệu methanol và nước lọc RO vào téc theo tỷ lệ rồi đóng vào chai, dán tem, đóng thùng để mang đi bán.
Giá bán cồn là do Tuấn quyết định, cồn làm từ methanol bán với giá 11.000 đồng/chai loại 500ml, cồn làm bằng ethanol bán với giá khoảng 12.000 đồng đến 13.000 đồng/chai loại 500ml.
Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP Hà Nội đã phát hiện, thu giữ 35.567 chai (18.821 chai cồn 70 độ; 16.746 chai cồn 90 độ), trị giá khoảng 382 triệu đồng theo giá bán của Công ty Ngân Hà. Qua kiểm nghiệm, cơ quan chức năng xác định các mẫu sản phẩm "Cồn 70 độ Ethanol" và "Cồn 90 độ Ethanol" do Công ty Ngân Hà sản xuất đều không chứa chất ethanol như công bố trên nhãn hàng hóa mà chứa chất methanol.
Ngày 15/6, Cơ quan CSĐT CATP Hà Nội đã ra quyết định tạm giữ hinh sự đối với Phạm Đình Tuấn và Phạm Đình Dũng về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.
Quỳnh Mai