Sự khác nhau của bàn thờ gia tiên miền Nam và bàn thờ gia tiên miền Bắc

2 giờ trướcBài gốc

Bàn thờ gia tiên miền Nam

Đặc điểm

Với các gia chủ chưa có gian thờ riêng, chiếc tủ thờ vẫn được xem là không gian trang trọng bậc nhất của ngôi nhà. Hai loại tủ thờ nổi bật, ta dễ gặp hơn cả ở bàn thờ gia tiên miền Nam là điêu khắc hay khảm trai, ốc, xà cừ.

Xét về chất liệu, bàn thờ gia tiên miền Nam được làm đa số từ gỗ đỏ, gỗ mật với các chi tiết đặc trưng (như ô hộc hay thanh trụ chạm khắc) cùng các họa tiết lấy từ đề tài Tứ linh, Nhị thập tứ hiếu, Tứ quý (như mai, lan, cúc, trúc, sen…) hay Tam Quốc Chí.

Ngoài ra, khi điều kiện kinh tế cho phép, để trang trí cho chiếc tủ thờ thêm phần trang trọng, các gia chủ còn có các vật phẩm khác bày bổ sung xung quanh không gian này. Nổi bật nhất có thể đề cập đến, như chiếc Nghi thờ (còn gọi là "ghế ghi thờ") hay một bộ ấm tách để chư vị Phật Thánh hay Tổ tiên ngự lãm.

Cách bố trí

Thường gặp nhất về cách cục bố trí trên bàn thờ gia tiên miền Nam sẽ gồm di ảnh cụ ông, cụ bà, các đồ thờ chất liệu sành sứ, bên trái đặt bình hoa, trong khi bên phải sẽ bày đĩa trái cây. Cách sắp xếp này cũng tuân theo nguyên tắc "Đông bình, Tây quả".

Với các gia chủ chưa có gian thờ riêng, chiếc tủ thờ vẫn được xem là không gian trang trọng bậc nhất của ngôi nhà.

Bên cạnh đó, ở vị trí trung chính của ban thờ sẽ đặt lư hương đồng với họa tiết hình lân hí cầu, trong khi phía trước thường đặt cặp chân đèn, bát hương cùng chung nước và đèn dầu hay đèn cầy (nến).

Để thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ chân linh Tổ Tiên, người thân đã khuất, mạn sau bàn thờ với các gia chủ có điều kiện thường đặt ba chiếc bàn (dạng vuông hay chữ nhật) có chức năng bày đồ cúng khi thỉnh lễ (thường là các món mà khi đương thời, người đã khuất ưa chuộng). Đặc biệt, ở một số nơi, bàn thờ gia tiên miền Nam còn được bố trí tranh thờ chất liệu màu nước đề tài sơn thủy bằng chất liệu kính hay vải bố.

Bàn thờ gia tiên miền Bắc

Đặc điểm

Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, không gian mà các gia chủ có thể lựa chọn cách bài trí ban thờ bằng cách gắn một giá gỗ cố định trên tường (chiều cao trên tầm tay người lớn; khi thắp hương cần đứng trên ghế hay kệ), nhằm thể hiện cho sự thành kính mà gia chủ hướng về Chư vi Phật Thánh hay Tổ Tiên.

Với các gia chủ có điều kiện về kinh tế hay không gian tâm linh cho phép, họ thường đặt bàn thờ kiểu tủ từ các chất liệu gỗ quý (như gỗ Hương, gỗ Lim, gỗ Trắc…) với bề mặt được khảm trai, ốc, khảm xà cừ với màu sắc tinh tế, đi cùng nhiều họa tiết cầu kỳ và đẹp mắt.

Tủ chè là một trong các kiểu cách thức bàn thờ gia tiên miền Bắc rất được ưa chuộng. Thiết kế này thường được đi cùng với sập gụ để tạo nên sự đồng bộ, sang trọng và quý phái cho gian thờ nói riêng và không gian nội thất của gia chủ nói chung.

Tùy thuộc vào loại hình kiến trúc, điều kiện kinh tế và không gian tâm linh cho phép mà cách bố trí bàn thờ miền Bắc sẽ có sự linh hoạt, điều chỉnh cho tối ưu nhất.

Theo phong thủy, bàn thờ là không gian tâm linh thiêng liêng, nên bên cạnh yêu cầu về lựa chọn chất gỗ (cần là các loại gỗ quý hiếm, đảm bảo độ chắc chắn, lâu bền..) thì họa tiết cũng là điểm rất nổi bật ở bàn thờ gia tiên miền Bắc. Bên cạnh các họa tiết thường gặp, như "Tứ quý", "Tam đa" (Phúc - Lộc - Thọ), còn các đề tài như "Tứ thú" (Ngư - Tiều - Canh - Mục) hay trang trí các chữ thể hiện cho may mắn, hanh thông, như chữ (Phúc), (Thọ), (Lộc)...

Cách bố trí

Với các nhà cấp bốn, vị trí tối ưu nhất thường nằm ở trung gian của phòng khách; trong khi với các căn hộ hay chung cư, vị trí đặt ban thờ sẽ nghiêng về khoảng không gian thông thoáng, không vướng cửa, rèm hay lối đi.

Để đảm bảo sự thanh tịnh và tôn nghiêm, các gia chủ thường dùng bình phong hay vách ngăn bao quanh khu vực thờ tự. Trường hợp, khi gia chủ ở nhà cao tầng, khu vực bàn thờ thường được đặt riêng ở một gian phòng, thậm chí ở vị trí cao nhất trong nhà.

Dù có sự khác biệt do loại hình kiến trúc hay điều kiện kinh tế quy định, điểm chúng ta có thể nhận thấy ở cách bố trí bàn thờ gia tiên miền Bắc đó là sự cân đối, hài hòa trong tương quan tổng thể của gian thờ với các công năng liên đới.

Thường gặp nhất ở bàn thờ gia tiên miền Bắc sẽ gồm 3 bát nhang (một bát nhang ở vị trí trung chính, lớn hơn hai bát nhang còn lại); khoảng cách các bát nhang được cân đối để tạo được thế Tam Tài. Ở vị trí ngoài cùng sẽ là cặp chân nến hay hai cây đèn dầu (đại diện cho Lưỡng nghi - mặt trời và mặt trăng). Để tạo sự cân đối, hai lọ hoa cũng được sắp xếp đặt ở hai bên.

Bên cạnh bộ Tam sự hay Ngũ sự, cách bài trí cũng tuân theo các nguyên tắc "Đông bình, Tây quả", Tam Tài và Âm Dương - Ngũ hành hết sức rõ nét:

Hành Kim: Gồm lư hương, chân đèn;

Hành Thủy: Như nước và rượu;

Hành Thổ: Các đồ bằng gốm, sứ hay tro bát nhang;

Hành Hỏa: Gồm đèn, nến;

Hành Mộc: Như bài vị, hương nhang, đũa, bài vị...

Ngoài ra, với việc an vị di ảnh của ông bà hay người đã khuất cũng được tuân theo nguyên tắc "Nam tả, Nữ hữu" (di ảnh người nam đặt bên trái và di ảnh người nữ đặt bên phải - tính từ hướng trong ban thờ nhìn ra).

* Thông tin phong thủy trong bài mang tính tham khảo.

Nguồn GĐ&XH : https://giadinh.suckhoedoisong.vn/su-khac-nhau-cua-ban-tho-gia-tien-mien-nam-va-ban-tho-gia-tien-mien-bac-172251210153236635.htm