Sự suy thoái của rừng mưa lớn thứ hai thế giới có nguy cơ tác động tiêu cực tới ca cao

3 giờ trướcBài gốc

Trải dài trên sáu quốc gia Trung Phi, rừng mưa Lưu vực sông Congo là một bể chứa carbon quan trọng, và nó còn định hình cả các kiểu thời tiết ở xa như Bờ Biển Ngà.

Theo nghiên cứu của Zero Carbon Analytics, khi cây cối trong lưu vực đang bị đốn hạ với tốc độ ngày càng nhanh, lượng mưa ở những nơi xa hơn tại Tây Phi cũng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này đã đặt cây ca cao - vốn đóng vai trò then chốt trong doanh thu xuất khẩu - vào tình thế nguy hiểm.

“Hệ thống mưa này đã hỗ trợ ngành công nghiệp ca cao toàn cầu trong nhiều thập kỷ và giờ đây, môi trường đó đang bị suy yếu…Lưu trữ carbon, đa dạng sinh học, nước, dịch vụ hệ sinh thái, khả năng làm mát, điều hòa nhiệt độ - tất cả những yếu tố này đều gây ra rủi ro kinh tế thực sự nếu chúng bị mất đi”, Joanne Bentley, nhà sinh thái học phân tử và là tác giả của nghiên cứu cho biết.

Mặc dù ảnh hưởng khí hậu của rừng Amazon đã được nghiên cứu từ lâu, nhưng nghiên cứu này là một trong những nghiên cứu đầu tiên định lượng các tác động khí hậu xuyên lục địa của Lưu vực Congo.

Dominic Moran, giáo sư kinh tế nông nghiệp và tài nguyên tại Đại học Edinburgh cho biết, đã có một “cuộc tranh luận học thuật khá sôi nổi về cách mô hình hóa” những tác động này, đồng thời lưu ý rằng nghiên cứu mới đã giúp lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu về rừng mưa nhiệt đới Lưu vực sông Congo.

Nghiên cứu đã kết hợp các xu hướng phá rừng, mô hình khí hậu khu vực và dữ liệu phản ứng của cây trồng để đánh giá lượng mưa giảm có thể làm gián đoạn sản xuất ca cao ở 9 quốc gia sản xuất như thế nào.

Kết quả cho thấy việc phá rừng có thể làm giảm lượng mưa ở vành đai ca cao Tây Phi tới 20% trong các mùa sinh trưởng quan trọng, đe dọa đến năng suất, vốn là nền tảng cho 75% nguồn cung ca cao toàn cầu.

Giá ca cao đã tăng vọt trong vài năm qua do dịch bệnh bùng phát và thời tiết bất lợi, do biến đổi khí hậu ở Bờ Biển Ngà và Ghana làm giảm năng suất.

Rừng mưa nhiệt đới điều hòa lượng mưa thông qua quá trình thoát hơi nước: cây hút nước ngầm lên qua rễ và giải phóng qua lá, tạo ra mây và duy trì chu kỳ mưa tự củng cố.

Cây cối ở Lưu vực sông Congo tạo ra tới 83% lượng mưa cục bộ - nhiều hơn cả ở rừng Amazon - giúp giữ ẩm cho rừng và duy trì lượng mưa liên tục. Gió theo mùa sau đó mang hơi ẩm này về phía tây, cung cấp gần một phần năm lượng mưa ở Tây Phi, bao gồm cả Bờ Biển Ngà và Ghana - trung tâm của vành đai ca cao thế giới.

Khi rừng bị phá, "máy bơm mưa" này sẽ yếu đi. Nạn phá rừng không chỉ làm giảm hơi ẩm mà còn làm thay đổi mô hình gió khu vực, làm suy yếu luồng gió mùa ở Tây Phi.

Lưu vực Congo đã mất khoảng 10% diện tích cây che phủ kể từ năm 2000 và nạn phá rừng hiện đang gia tăng nhanh chóng, do nông nghiệp quy mô nhỏ, khai thác gỗ và sản xuất than củi.

Ca cao chịu ảnh hưởng

Ca cao là một trong những cây trồng phụ thuộc nhiều nhất vào lượng mưa ở vùng nhiệt đới. Được trồng gần như hoàn toàn bởi các hộ nông dân nhỏ ở vùng xích đạo ẩm ướt, sản lượng ca cao ở châu Phi phụ thuộc vào lượng mưa hơn là thủy lợi, và năng suất sẽ sụt giảm khi hạn hán xảy ra.

Zero Carbon Analytics dự đoán đến năm 2050, tổng thiệt hại có thể lên tới 1,6 triệu tấn ở Bờ Biển Ngà - khoảng 80% sản lượng hiện tại - và thêm 866.000 tấn ở Ghana, 377.000 tấn ở Nigeria và 205.000 tấn ở Cameroon.

Ca cao chiếm khoảng 1/3 kim ngạch xuất khẩu ở Bờ Biển Ngà và hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu nông sản của các nước láng giềng, khiến nền kinh tế của các quốc gia này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tác động về giá sẽ mang tính toàn cầu. Nghiên cứu ước tính giá ca cao có thể đạt 68,1 USD/kg vào năm 2050, gần gấp sáu lần so với mức năm 2030, trong đó nạn phá rừng chiếm khoảng 40% mức tăng. Nếu không có thêm nạn phá rừng, giá ca cao năm 2050 sẽ vào khoảng 41 USD/kg.

Nghiên cứu cho thấy Liên minh châu Âu (EU) – khu vực nhập khẩu ca cao lớn nhất thế giới – sẽ gánh chịu phần lớn chi phí này. Nếu khối lượng vận chuyển không thay đổi, riêng nạn phá rừng có thể làm tăng thêm 33,8 tỷ USD mỗi năm vào chi phí nhập khẩu của EU vào năm 2050.

Hà Lan, Bỉ và Đức sẽ chứng kiến mức tăng hàng năm lần lượt là 13,1 tỷ USD, 6 tỷ USD và 4,4 tỷ USD, đẩy tổng chi phí tăng thêm lên khoảng 256 tỷ USD so với năm 2025 - gần gấp đôi giá trị thị trường ca cao toàn cầu năm 2024.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà nghiên cứu đều đồng ý về quy mô của những rủi ro này. Giáo sư Moran cho biết những ước tính như vậy có thể chưa tính đến cách nông dân và ngành công nghiệp ca cao có thể thích ứng trước biến đổi khí hậu.

"Cách tiếp cận của họ là để cây trồng ở vị trí hiện tại, cây trồng bị ảnh hưởng bởi hạn hán và không có hiệu ứng thay thế…Điều này đang còn gây tranh cãi vì hầu hết các loại cây trồng cũng sẽ được trồng ở những nơi khác. Bản thân nông dân sẽ tự đa dạng hóa", ông cho biết.

Một số nhà sản xuất sô cô la lớn đã bắt đầu điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Nhà sản xuất sô cô la và ca cao chất lượng cao Barry Callebaut đang đầu tư vào các khu vực mới bên ngoài Tây Phi, đặc biệt là ở Mỹ Latinh – nơi có lượng mưa ổn định và năng suất ít biến động hơn.

Các nhà nghiên cứu tại Zero Carbon Analytics cho rằng mối đe dọa lớn hơn nằm ở thời điểm. Phân tích cho thấy tác động vẫn có thể kiểm soát được đến đầu những năm 2030 nhưng sẽ tăng tốc mạnh sau năm 2040, khi hệ thống mưa suy thoái và vai trò của Lưu vực sông Congo như một nguồn cung cấp độ ẩm trong khu vực bị sụp đổ. Ngoài ra, chi phí cho sự phòng vệ trước sẽ rẻ hơn nhiều so với không hành động.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/su-suy-thoai-cua-rung-mua-lon-thu-hai-the-gioi-co-nguy-co-tac-dong-tieu-cuc-toi-ca-cao-post380703.html