Đây là một trong những băn khoăn của một số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) ngày 28-5 khi QH thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.
Theo đó, luật này được ban hành năm 2017, được sửa đổi, bổ sung nhiều lần trước đó. Lần này, trước yêu cầu của sắp xếp các đơn vị hành chính, Luật Quy hoạch lại được sửa đổi, bổ sung.
Nên tạm dừng thực hiện Luật Quy hoạch?
Tại sao Luật Quy hoạch chúng ta sửa rất nhiều rồi nhưng vẫn rối. Chúng ta cứ sửa như thế này thì đã thực sự tận tâm chưa hay càng sửa càng rối tiếp?” - ĐB Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) nêu câu hỏi.
Dự thảo luật bổ sung thêm nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch về việc cho phép quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có thể lập đồng thời. Tuy nhiên, ông Hạ lo ngại chồng lấn xung đột giữa các quy hoạch khi triển khai song song các quy hoạch với nhau bởi sẽ thiếu thống nhất, xung đột về không gian, mục tiêu, chỉ tiêu…
ĐB Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) cho biết nếu chỉ sửa một vài chương, điều của Luật Quy hoạch thì không giải quyết được vấn đề căn cơ. Theo ông, cần mạnh dạn xem xét toàn diện Luật Quy hoạch khả thi tới đâu, nhất là các quy hoạch tỉnh khi sắp tới triển khai sáp nhập các tỉnh với nhau.
Ví dụ ba tỉnh, thành là TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương đã được phê duyệt quy hoạch, sắp tới sáp nhập ba tỉnh, thành này lại với nhau thì không thể áp dụng việc cộng dồn ba quy hoạch lại thành một quy hoạch mới, bởi như vậy không thể triển khai được.
“Nếu chúng ta cố gắng làm để duy trì Luật Quy hoạch thì sẽ rất kìm hãm sự phát triển” - ông Huân nói.
Vì theo ông, có những địa phương có những quỹ đất rất lớn, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt cho sử dụng đất quy hoạch nhưng 10 năm nay không làm được. Gần đây nhất, khi hỏi đến thì vẫn đang chờ thành lập Hội đồng thẩm định nhiệm vụ quy hoạch, việc này sẽ mất khoảng sáu tháng đến một năm.
Ông đề nghị xem xét nên tạm dừng thực hiện Luật Quy hoạch một thời gian để đánh giá lại toàn diện hoặc chí ít dừng một số điều quy định trong luật nhưng đang rất vướng.
ĐB Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho rằng: “Nội dung quy hoạch quá nhiều. Có tới 40 quy hoạch trên một địa phương, thậm chí làm đầy đủ thì khoảng 100 quy hoạch trên mỗi địa phương”.
Theo ông Thanh, nhiều quy hoạch như vậy làm đứt gãy vùng kinh tế, tạo ra mỗi tỉnh, thành một đơn vị kinh tế nhưng thiếu chuỗi cung ứng hàng hóa quốc gia, sản xuất không theo chuỗi cung ứng, các ngành không hỗ trợ cho nhau.
“Đặc biệt hiện nay, các hoạt động kinh tế đụng đâu cũng vướng quy hoạch, không vướng quy hoạch này thì cũng vướng quy hoạch kia. Nếu chúng ta dùng phương pháp chồng ghép bản đồ lên nhau thì không còn không gian nào để phát triển sáng tạo, phát triển kinh tế” - ĐB Thanh nói.
Trước yêu cầu của sắp xếp các đơn vị hành chính, Luật Quy hoạch được sửa đổi ba nội dung lớn liên quan. Ảnh: THUẬN VĂN
ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) từ thực tiễn địa phương cho hay: Mỗi khi nhà đầu tư cần điều chỉnh để nâng tầng ở các công trình trong cụm công nghiệp, khu công nghiệp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất cũng vẫn cần lần lượt các thủ tục, trong đó có xin ý kiến cộng đồng. Trong khi việc điều chỉnh thực sự không ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh nên thủ tục hành chính này rườm rà và ảnh hưởng đến tiến độ công việc rất nhiều.
Sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch lần này có quy định về trình tự, thủ tục rút gọn, chỉ không thực hiện đánh giá môi trường chiến lược. ĐB Nga nói rút ngắn như vậy cũng chưa đủ. Với thủ tục xin ý kiến cộng đồng ở những công trình không ảnh hưởng đến cộng đồng như trên bà Nga “thấy rất rườm rà về thủ tục hành chính”.
“Tôi đề xuất nên quy định thêm trong điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn bên cạnh việc không thực hiện đánh giá môi trường chiến lược, không nhất thiết phải xin ý kiến cộng đồng với những trường hợp điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng trong nội bộ khu, cụm công nghiệp” - ĐB Nga nói.
Dứt khoát phải sửa đổi luật để phù hợp với bộ máy mới
Phát biểu giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết trong thời gian tới, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ và tổng thể.
Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là do yêu cầu về thay đổi chiến lược liên quan đến chủ trương định hướng lớn của Tổng Bí thư Tô Lâm, Kết luận 121 và Kết luận 127 của Bộ Chính trị về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.
“Từ ngày 1-7, các địa phương sẽ hoạt động theo mô hình địa phương hai cấp, tất cả việc triển khai các dự án sẽ vướng, do đó, dứt khoát phải gấp rút sửa đổi Luật Quy hoạch” - ông Thắng nói và cho biết lần sửa đổi này sẽ chỉ tập trung vào ba vấn đề lớn.
Một là đảm bảo điều chỉnh ngay được các quy hoạch ở tất cả các cấp. Theo đó, tất cả địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực.
Hai là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp, ngành khi triển khai mô hình địa phương hai cấp.
Ba là tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng ngay yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng hai con số vào các năm tiếp theo.
“ĐB Nguyễn Quang Huân khi thảo luận về Luật Đấu thầu, hôm nay Luật Quy hoạch cũng có đề nghị nếu không thì tạm dừng (Luật Quy hoạch - PV). Như vậy thì không được, vì không kiểm soát được mình dừng thì lại không ổn, sẽ hỗn loạn ngay” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng phản hồi.
Tránh tình trạng thu thuế rất dễ, hoàn thuế thì rất khó
Chiều 28-5, theo nghị trình, QH thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (VAT).
Chính sách giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% với hầu hết hàng hóa, dịch vụ được thực hiện từ năm 2022. Đến nay, QH đã ban hành năm nghị quyết về vấn đề này, mỗi nghị quyết chỉ thực hiện giảm thuế trong thời gian sáu tháng. Lần này, Chính phủ trình QH giảm thuế GTGT từ ngày 1-7-2025 đến hết năm 2026, thời gian giảm thuế gấp ba lần những lần trước đây.
ĐB Trần Khánh Thu (Thái Bình) đánh giá việc giảm thuế lần này “đặc biệt có ý nghĩa”, như liều thuốc kích thích hoạt động sản xuất, kinh doanh, là sự động viên của Đảng và Nhà nước với người dân và doanh nghiệp khi bắt tay vào thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới…
Nữ ĐB tỉnh Thái Bình cũng ghi nhận lần giảm thuế này, Chính phủ đề xuất mở rộng đối tượng được giảm thuế đối với sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hóa chất…
“Xăng dầu thuộc nhóm đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt cũng được mở rộng đối tượng giảm thuế đợt này” - bà Thu nói.
Một ĐB khác cũng đến từ Thái Bình, ông Nguyễn Văn Thân (Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam) cũng đồng tình với đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, ông Thân “tha thiết đề nghị” QH đưa vào dự thảo Nghị quyết quy định về trách nhiệm của cơ quan thu thuế VAT và cơ quan hoàn thuế VAT.
Theo ông, đây là vấn đề đang rất bức xúc trong doanh nghiệp, bởi “lúc thu rất dễ, lúc hoàn thuế thì rất khó”.
“Trách nhiệm này cần phải rất sòng phẳng về mặt luật pháp. Nếu chúng ta có nghi ngờ về chuyện trốn thuế thì phải đưa ra luật pháp thôi, ai thua người đó phải chịu trách nhiệm. Doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT sẽ bị phạt, vậy nếu cơ quan thuế chậm hoàn thuế cho doanh nghiệp cũng phải chịu trách nhiệm tương tự, nếu doanh nghiệp chứng minh được là mình đúng” - ông Nguyễn Văn Thân nói.
Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết với trường hợp thuộc đối tượng hoàn thuế trước, các cơ quan khi thực hiện hoàn thuế rất nhanh.
Trường hợp thứ hai là hoàn thuế sau, sau khi kiểm tra hóa đơn, chứng từ, theo quy định của pháp luật hiện hành thì tối đa là 40 ngày, các cơ quan phải có nghĩa vụ hoàn thuế cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Thắng thừa nhận “đúng là thực tế có những trường hợp thời gian hoàn thuế chậm hơn”.
“Về mặt tổ chức thực hiện, chúng tôi ghi nhận và có chấn chỉnh để bảo đảm thời gian hoàn thuế cho doanh nghiệp sớm nhất có thể” - ông Thắng nói.
NHÓM PHÓNG VIÊN
NHÓM PHÓNG VIÊN