Toàn cảnh phiên họp
Bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp
Trình bày Tóm tắt báo cáo tiếp thu, giải trình chỉnh lý dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ đối với một số ý kiến đề nghị bổ sung quy định về thời hạn cụ thể doanh nghiệp phải cung cấp thông tin về “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp” (CSHHL) tại Điều khoản chuyển tiếp (Điều 2 dự thảo Luật): Chính phủ tiếp thu và sửa đổi theo hướng: “Đối với các doanh nghiệp được thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực thì việc bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp (nếu có) được thực hiện đồng thời tại thời điểm doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp gần nhất hoặc theo nhu cầu của doanh nghiệp”. Dự thảo Luật không quy định thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực phải cung cấp thông tin về CSHHL cho cơ quan đăng ký kinh doanh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng
Về nội dung quy định phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty chưa đại chúng, Một số ĐBQH đề nghị xem xét không quy định tại dự thảo Luật các điều kiện cụ thể của doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu riêng lẻ (TPDN) (bổ sung điểm c1 sau điểm c khoản 3 Điều 128 Luật Doanh nghiệp); đồng thời cân nhắc quy định tương tự như Luật Chứng khoán theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết vấn đề này. Về nội dung này, tại Tờ trình số 286/TTr-CP và trong quá trình giải trình ý kiến của các ĐBQH, Chính phủ đã làm rõ sự cần thiết phải quy định nội dung này tại dự thảo Luật vì: Việc bổ sung quy định về điều kiện hệ số nợ phải trả đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ (TPDN) là nhằm tăng năng lực về tài chính đối với doanh nghiệp phát hành, hạn chế những rủi ro thanh toán TPDN đối với cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư; Mức tỷ lệ không vượt quá 05 lần vốn chủ sở hữu được đề xuất trên cơ sở tổng hợp, tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành, thành viên thị trường trong quá trình Bộ Tài chính xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 155/2020/NĐ-CP; Giá trị trái phiếu dự kiến phát hành không quá 05 lần vốn chủ sở hữu về cơ bản không ảnh hưởng việc huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Do vậy, Chính phủ đề xuất giữ nguyên quy định tại dự thảo Luật. Phương án này phù hợp với quy định tại khoản 5 Điều 129 của Luật Doanh nghiệp năm 2020 khi giao Chính phủ quy định chi tiết về loại trái phiếu, hồ sơ, trình tự, thủ tục phát hành và giao dịch trái phiếu riêng lẻ; công bố thông tin; phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế và không giao Chính phủ hướng dẫn về điều kiện phát hành.
Làm rõ tác động, cơ sở hợp lý, các điều kiện hạ tầng công nghệ, thiết bị và quản trị cho việc tổ chức thực hiện
Nêu quan điểm thẩm tra về dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi tán thành với nhiều nội dung dự kiến tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội và dự thảo Luật chỉnh lý theo Báo cáo số 478/BC-CP của Chính phủ. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ tiếp tục bám sát nội dung có liên quan tại các dự án Luật có liên quan đang đồng thời trình Quốc hội xem xét và thông qua tại Kỳ họp thứ 9; chỉ đạo khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật và các văn bản hướng dẫn khác có liên quan, bảo đảm có hiệu lực đồng thời với hiệu lực thi hành của Luật là ngày 01/7/2025; rà soát, thực hiện đầy đủ yêu cầu tại Nghi quyết số 66-NQ/TW, Kết luận số 119-KL/TW và Quy định số 178-QĐ/TW; chú trọng công tác thực thi, tổ chức thực hiện, bảo đảm đúng tinh thần kiến tạo, đổi mới của Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương rà soát để kịp thời sửa đổi, bổ sung các nội dung cần thiết tại Luật Doanh nghiệp như đã báo cáo tại Báo cáo số 478/BC-CP, hoàn thành chậm nhất ngày 31/12/2026.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi
Liên quan đến điều khoản chuyển tiếp đối với tài khoản đăng ký kinh doanh (khoản 3 Điều 2 dự thảo Luật), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết đây là nội dung mới vừa được bổ sung tại dự thảo Luật. Do hình thức thực hiện đăng ký doanh nghiệp qua mạng thông tin điện tử và lộ trình thực hiện chuyển đổi số đều do Chính phủ quy định, Ủy ban đề nghị báo cáo rõ hơn về sự cần thiết quy định tại Luật về nội dung này, việc quy định tại Luật về thời hạn là ngày 31/12/2025 có thể gây khó khăn trong trường hợp điều kiện hạ tầng số chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi. Đồng thời, đề nghị hết sức cân nhắc nội dung này, chưa rõ tính khả thi; thực tế, nhiều doanh nghiệp phản ánh việc sử dụng chữ ký số để đăng ký thành lập doanh nghiệp còn vướng mắc về yếu tố kỹ thuật. Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị báo cáo rõ tác động, cơ sở hợp lý, các điều kiện hạ tầng công nghệ, thiết bị và quản trị cho việc tổ chức thực hiện, nghiên cứu quy định bảo đảm hoạt động đăng ký doanh nghiệp được thông suốt, thuận lợi, không tạo điểm nghẽn, nút thắt mới.
Cải thiện môi trường kinh doanh lành mạnh, ổn định, an toàn
Qua thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ đồng tình với nhiều nội dung trong Báo cáo của Chính phủ về việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho ý kiến
Góp ý về sửa đổi, bổ sung Khoản 1, Điều 16 của Dự thảo Luật quy định rõ các hành vi nghiêm cấm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết qua đối chiếu, phần tiếp thu ý kiến dự thảo luật mới chỉ dừng lại ở việc bổ sung quy định liên quan đến chủ thể doanh nghiệp, trong khi các hành vi của chủ thể khác gây cản trở môi trường kinh doanh vẫn chưa được phản ánh đầy đủ. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu tiếp cận, bám sát ba nội dung lớn của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân như sau: nghiêm cấm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, đưa thông tin sai lệch, không chính xác, ảnh hưởng đến doanh nghiệp và doanh nhân; nghiêm cấm lạm dụng quyết định hành chính, hành vi bảo hộ cục bộ của ngành, địa phương, xử lý nghiêm các hành vi làm hạn chế cạnh tranh, lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí, thẩm quyền và cạnh tranh không lành mạnh; nghiêm cấm việc thao túng, trục lợi chính sách lợi dụng làm tha hóa cán bộ, công chức. Qua đó, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh lành mạnh, ổn định, an toàn.
Chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát
Phát biểu tại phiên họp , Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã nghiêm túc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật và cơ quan thẩm tra đã tích cực làm việc trên tinh thần tập trung rà soát, sửa đổi toàn diện Luật doanh nghiệp để đáp ứng yêu cầu thực hiện Nghị quyết số 192/2025/QH15 của Quốc hội với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên và thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, những nội dung không kịp đưa vào dự thảo Luật thì giao Chính phủ ban hành Nghị định để kiểm soát việc triển khai thực hiện trong thời gian tới.
Góp ý một số nội dung cụ thể, về các quy định liên quan đến “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp”, Chủ tịch Quốc hội thống nhất quy định theo nguyên tắc như dự thảo Luật, đồng thời đề nghị Chính phủ kịp thời ban hành hướng dẫn cụ thể tiêu chí xác định chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp như tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ trực tiếp hoặc gián tiếp, quyền chi phối thông qua tỉ lệ biểu quyết hoặc quyền chi phối thông qua việc bổ nhiệm bãi nhiệm nhân sự…
Liên quan đến điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty chưa đại chúng, Chủ tịch Quốc hội tán thành với nhận định như Báo cáo của Chính phủ đã nêu.
Các thành viên Chính phủ tham dự phiên họp
Cho ý kiến về quy định trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện kiểm, tra, giám sát doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát kỹ, đảm bảo quy định phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương và chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Đồng thời cần đảm bảo quy trình thực hiện công khai, minh bạch, phù hợp với chủ trương của Nghị quyết 68, thực hiện chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, tránh trùng lặp với hoạt động kiểm tra, thanh tra, giám sát khác của các cơ quan, đảm bảo nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra đã được quy định tại Nghị quyết 198 của Quốc hội.
Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã ghi nhận, tiếp thu, giải trình, làm rõ thêm một số vấn đề mà các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu kết luận
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan trong việc tiếp thu, giải trình và hoàn thiện dự thảo Luật; đồng thời ghi nhận sự phối hợp chặt chẽ, tích cực của Ủy ban Kinh tế và Tài chính trong quá trình thẩm tra. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các nội dung nêu trong Báo cáo của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cũng như các nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý tại Báo cáo của Chính phủ. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp sau khi tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9. Liên quan đến đề xuất hiệu lực thi hành sớm từ ngày 1/7/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo đầy đủ về lộ trình cũng như quan tâm chỉ đạo các bộ, cơ quan liên quan, các địa phương khẩn trương xây dựng văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, các nội dung tại dự thảo Luật đảm bảo tính hợp lí, khả thi. Đồng thời, cần thực hiện đầy đủ các biện pháp hỗ trợ để tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp trong việc kê khai, cung cấp và lưu trữ thông tin về chủ sở hữu, không làm phát sinh thủ tục hành chính mới, không gia tăng chi phí tuân thủ.
Lan Anh – Vũ Hiếu – Cao Hoàng