Sửa Luật các tổ chức tín dụng: Ngân hàng được quyền thu giữ tài sản đảm bảo đang tranh chấp?

18 giờ trướcBài gốc

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) là luật hóa quyền thu giữ tài sản đảm bảo (được quy định trong Nghị quyết 42/2017/QH14).

Tuy nhiên, dự thảo mới nhất có sự điều chỉnh so với Nghị quyết số 42, cụ thể là bãi bỏ điều kiện thu giữ: “tài sản đảm bảo không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền” (quy định tại điểm d khoản 2 Điều 7 Nghị quyết số 42).

Theo báo cáo của Chính phủ, dự thảo Luật không quy định điều kiện này nhằm tránh trường hợp khách hàng có thể phối hợp với bên thứ ba tạo ra tranh chấp và đưa sự việc ra giải quyết tại Tòa án như một hình thức để tránh việc bị thu giữ tài sản đảm bảo. Đồng thời, quy định như tại dự thảo Luật nhằm khắc phục vướng mắc trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 42, các TCTD gặp khó khăn trong việc tra cứu thông tin liên quan đến tình trạng pháp lý của tài sản đảm bảo để thực hiện thu giữ.

Ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý của Chính phủ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc chỉnh lý quy định của Nghị quyết số 42 cần được xây dựng trên cơ sở cân nhắc lợi ích không chỉ của TCTD mà cả các bên có liên quan, bao gồm người có quyền hưởng dụng phát sinh trên cơ sở hợp đồng thuê, mượn tài sản.

Đồng thời, vướng mắc khi thực hiện Nghị quyết 42 mà Chính phủ nêu ra trong Báo cáo số 481 có thể được xem xét khắc phục bằng cách quy định chi tiết nội hàm tranh chấp và phương thức xác định tài sản có phải đang có tranh chấp hay không. Chính vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị kế thừa quy định nêu trên tại Nghị quyết số 42 để quy định trong dự thảo Luật.

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị giữ hình thức công khai thông tin khi thu giữ tài sản đảm bảo thông qua “Niêm yết văn bản thông báo tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi bên bảo đảm đăng ký địa chỉ theo hợp đồng bảo đảm và trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản đảm bảo” (quy định tại điểm c khoản 3 Điều 7 Nghị quyết số 42) hoặc có quy định về việc UBND cấp xã có trách nhiệm niêm yết văn bản thông báo tại trụ sở, do đây là một hình thức công khai thông tin quan trọng, giúp cho người dân, tổ chức liên quan nắm được thông tin về việc thu giữ tài sản, hạn chế phát sinh các giao dịch liên quan đến tài sản đảm bảo.

Một số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng như ý kiến Đại biểu Quốc hội cho rằng thực tiễn nhiều trường hợp xử lý tài sản đảm bảo liên quan đến quyền lợi của bên thứ ba, nhất là trong các trường hợp thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, do đó, đề nghị cân nhắc có phương án xử lý phù hợp để tránh việc các TCTD dựa vào quyền thu giữ TSBĐ nới lỏng điều kiện cho vay, thẩm định tín dụng, làm phát sinh nợ xấu, dẫn tới ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các bên có liên quan khi xử lý tài sản đảm bảo, phát sinh tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện.

Về vấn đề này, tại Báo cáo số 481, Chính phủ đã có giải trình theo hướng dù phát sinh từ nguyên nhân nào, kể cả trường hợp nợ xấu phát sinh có nguyên nhân do khoản cho vay không đúng quy định hoặc do hành vi vi phạm của TCTD hay vi phạm của chính khách hàng vay thì khách hàng vay vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ theo các thỏa thuận đối với TCTD trừ trường hợp bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực thi hành quyết định khác.

Trường hợp các TCTD dựa vào quyền thu giữ tài sản đảm bảo để nới lỏng điều kiện vay vốn, thẩm định tín dụng dẫn đến phát sinh nợ xấu (nếu có) tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức, cá nhân sẽ bị áp dụng các biện pháp xử lý về hành chính, dân sự hoặc hình sự với nguyên tắc phải bảo đảm thu hồi tối đa tài sản cho TCTD, Nhà nước và Nhân dân.

Trong thời gian tới, khi sửa đổi Nghị định số 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng và Nghị định số 143/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 88/2019/NĐ-CP, NHNN sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan để nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung chế tài đối với hành vi vi phạm của tổ chức, cá nhân có liên quan trọng hoạt động cấp tín dụng bao gồm cả trường hợp dẫn đến nợ xấu.

Đồng thời, NHNN sẽ rà soát các quy định về trách nhiệm có liên quan của cán bộ thanh tra, giám sát trong quản lý, giám sát hoạt động của TCTD.

Chính phủ cũng khẳng định, việc luật hóa Nghị quyết số 42 không đồng nghĩa với việc các quyền dân sự hợp pháp của bên thứ ba đối với tài sản đảm bảo đương nhiên bị chấm dứt. Việc xử lý các giao dịch dân sự, trong đó có các giao dịch với các bên liên quan đến quyền sử dụng đất, bất động sản được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản và thỏa thuận của các bên có liên quan phù hợp với quy định của pháp luật.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với giải trình của Chính phủ và đề nghị rà soát các quy định về điều kiện cho vay, thẩm định, cấp tín dụng và xử lý nợ xấu bảo đảm chặt chẽ, khả thi, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, đồng thời cần bảo đảm nguyên tắc khi xử lý tài sản đảm bảo thì quyền của bên nào phát sinh trước phải ưu tiên xử lý trước, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các bên có liên quan khi xử lý tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu.

Thùy Liên

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/sua-luat-cac-to-chuc-tin-dung-ngan-hang-duoc-quyen-thu-giu-tai-san-dam-bao-dang-tranh-chap-d301232.html