Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Để người nộp thuế không còn phải 'thắt lưng buộc bụng'

một giờ trướcBài gốc

Nhiều khoản học thêm, bồi dưỡng kỹ năng cho trẻ em thường cao hơn học phí chính khóa nhưng người nộp thuế lại khó lấy hóa đơn. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) sẽ được đưa ra biểu quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Đây là một trong những luật có tác động sâu rộng nhất đến đời sống dân sinh, thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Mặc dù đã nâng mức giảm trừ gia cảnh, rút gọn biểu thuế, điều này được đánh giá là bước tiến tích cực. Tuy nhiên, để luật thực sự đi vào cuộc sống, các ý kiến bổ sung cho rằng cần có những điều chỉnh sát sườn hơn nữa với thực tế thu nhập và chi tiêu của người dân.

Giảm bậc thuế nhưng chưa hết nỗi lo

Một trong những nội dung trọng tâm của dự thảo lần này là việc rút gọn biểu thuế lũy tiến từng phần từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, cùng với việc giãn khoảng cách thu nhập ở các bậc thuế thấp. Sự thay đổi này nhận được sự đồng thuận cao từ giới chuyên môn về sự đơn giản hóa trong công tác tính toán và quản lý.

Trao đổi về vấn đề này, bà Phạm Tuyết, Giám đốc Công ty Tư vấn Giải Pháp Kế toán Việt Nam nhận định, việc quy hoạch lại 5 bậc thuế (tương đương các mức 5%, 10%, 15%, 20%, 25% cho các mức thu nhập dưới 10, 30, 60 và 100 triệu đồng) sẽ giúp bộ máy vận hành trơn tru hơn.

Tuy nhiên, bà Tuyết bày tỏ sự băn khoăn về mức thuế suất trần: "Mức thuế suất cao nhất 35% vẫn còn là một con số rất lớn. Chúng ta cần nhìn nhận thực tế rằng, nhóm đối tượng chịu mức thuế này thường là tầng lớp trung lưu, trí thức hoặc nhân sự cấp cao tập trung ở các đô thị lớn. Tại đây, mặt bằng chi phí sinh hoạt đắt đỏ hơn rất nhiều so với vùng nông thôn," bà Tuyết phân tích.

Dẫn chứng cụ thể, bà Tuyết cho biết một gia đình trung lưu tại các thành phố lớn có 2 con đang tuổi ăn học, mức chi tiêu trung bình hàng tháng có thể lên tới 50 triệu đồng, chủ yếu là tiền học phí, bán trú và các lớp kỹ năng. Trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc dự kiến nâng lên 6,2 triệu đồng/người/tháng vẫn chưa đủ để bù đắp các chi phí cơ bản gồm ăn, học và chăm sóc sức khỏe.

Dự luật bổ sung quy định giảm trừ đối với các khoản chi phí y tế và giáo dục, đây là một điểm sáng nhân văn. (Ảnh: TTXVN)

Một số ý kiến khác cũng cho rằng mức trần 35% đang cao hơn so với các nước trong khu vực, như Singapore từ 22%-24% hay Indonesia 30%, do đó có thể làm giảm tính cạnh tranh thu hút nhân tài. Với những phân tích trên, bà Tuyết đề xuất nên xem xét giảm mức trần xuống còn 30% để nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài.

Bên cạnh đó, dự luật bổ sung quy định giảm trừ đối với các khoản chi phí y tế và giáo dục, đây là một điểm sáng nhân văn với việc chuyển dịch từ tư duy "thu trên tổng thu nhập" sang "thu trên thu nhập khả dụng".

Song, bà cho rằng tính khả thi trong khâu thực hiện lại là một bài toán khó với những lo ngại về thủ tục chứng từ. Trên thực tế, nhiều khoản học thêm, bồi dưỡng kỹ năng cho trẻ em thường cao hơn học phí chính khóa nhưng lại khó lấy hóa đơn.

Vì vậy, bà Tuyết kiến nghị cần có cơ chế giảm trừ linh hoạt hoặc khoán mức giảm trừ, đồng thời khuyến khích các cơ sở giáo dục, hộ kinh doanh xuất hóa đơn để vừa đảm bảo quyền lợi người nộp thuế, vừa minh bạch hóa nền kinh tế.

Hướng tới công bằng

Không chỉ dừng lại ở các con số kỹ thuật, nhiều chuyên gia cho rằng dự luật cần thay đổi tư duy căn bản hơn trong cách tính thuế.

Cụ thể, bà Lê Thị Yến, Giám đốc Công ty Tư vấn thuế Hà Nội, đưa ra một góc nhìn đáng chú ý về đơn vị chịu thuế. Thực tế xã hội Việt Nam tồn tại rất nhiều gia đình "độc thu nhập", tức là chỉ có vợ hoặc chồng đi làm và gánh vác toàn bộ tài chính cho cả nhà. Nếu tính thuế trên từng cá nhân như hiện nay, người trụ cột sẽ bị đánh thuế rất cao do lũy tiến, trong khi thu nhập thực tế bình quân đầu người của gia đình đó lại thấp.

"Thuế thu nhập cá nhân nên tính trên thu nhập hộ gia đình thay vì chỉ tính trên từng cá nhân. Cách làm này đã được nhiều quốc gia áp dụng để đảm bảo tính bình đẳng, phản ánh đúng khả năng nộp thuế và giảm áp lực cho những người đang gồng gánh cả gia đình," bà Yến nhấn mạnh.

Cùng với đó, vấn đề "lạc hậu" của mức giảm trừ gia cảnh so với bão giá cũng được giới chuyên môn đề cập. Đó là, quy định hiện hành yêu cầu chỉ khi CPI tăng cộng dồn trên 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đã khiến người nộp thuế chịu thiệt thòi trong nhiều năm qua. Theo đó, bà Yến kiến nghị cần có cơ chế điều chỉnh tự động hàng năm theo CPI hoặc gắn liền với mức tăng lương tối thiểu vùng, thay vì chờ đợi sửa luật hay chờ lạm phát tích lũy.

Liên quan đến ưu đãi thuế 50% cho nhân lực công nghệ cao, các ý kiến đồng thuận đây là giải pháp cần thiết trong kỷ nguyên số. Bên cạnh đó, bà Phạm Tuyết cũng lưu ý cần quy định cụ thể đối tượng được hưởng để tránh trục lợi chính sách đồng thời giải quyết bài toán công bằng với các ngành nghề đặc thù khác (như y bác sĩ hay giáo viên).

Dự luật cần quy định cụ thể đối tượng được hưởng để tránh trục lợi chính sách đồng thời giải quyết bài toán công bằng với các ngành nghề đặc thù khác. (Ảnh: Vietnam+)

Một điểm nóng khác trong dự thảo lần này là quy định thuế đối với hộ kinh doanh, đây là lực lượng đông đảo trong nền kinh tế. Với những phân tích chi tiết, bà Phạm Tuyết đề xuất kiến nghị "cởi trói" cho nhóm đối tượng này.

Cụ thể về mức doanh thu miễn thuế. Theo dự thảo, mức miễn thuế đối với hộ kinh doanh sẽ nâng lên 200 triệu đồng/năm vào năm 2026. Tuy nhiên, bà Tuyết cho rằng con số này chưa thỏa đáng, bởi 200 triệu là doanh thu, bao gồm cả vốn và chi phí, không phải lợi nhuận. Nếu so sánh với người làm công ăn lương được miễn thuế khoảng 186 triệu đồng/năm (thu nhập ròng), thì hộ kinh doanh phải có lợi nhuận tương đương mới phải nộp thuế. Với tỷ suất lợi nhuận trung bình 10-20%, doanh thu phải đạt trên 1 tỷ đồng mới có lãi ở mức chịu thuế. Vì vậy, bà Tuyết đề xuất nâng mức doanh thu miễn thuế lên 1 tỷ đồng.

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đang đứng trước cơ hội lớn để tạo ra một cú hích cho nền kinh tế thông qua việc kích cầu tiêu dùng và khoan thư sức dân. Những ý kiến đóng góp tâm huyết từ cộng đồng và chuyên gia kỳ vọng sẽ được Quốc hội xem xét thấu đáo, để mỗi sắc thuế ban hành không chỉ là nguồn thu, mà còn là động lực phát triển bền vững./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/sua-luat-thue-thu-nhap-ca-nhan-de-nguoi-nop-thue-khong-con-phai-that-lung-buoc-bung-post1079322.vnp