Sửa Luật Tổ chức Chính phủ: Rõ trách nhiệm, bảo đảm kiểm soát quyền lực

21 phút trướcBài gốc

Khắc phục sự giao thoa, chồng chéo

Bộ Nội vụ cho rằng sau gần 10 năm thực hiện, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Dẫn vấn đề phân công, phối hợp trong việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn và sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Bộ Nội vụ cho biết vẫn còn tình trạng phân quyền trực tiếp cho các bộ, ngay trong các luật chuyên ngành (qua rà soát cho thấy hiện có 177/257 luật đang quy định), trong đó có việc quy định một số bộ, ngành cùng tham gia quản lý về một ngành, lĩnh vực, vừa chưa bảo đảm sự thống nhất quản lý của Chính phủ theo quy định, vừa thiếu nhất quán trong thực hiện nguyên tắc một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm.

“Điều này làm phát sinh sự giao thoa, chồng chéo trong phân công nhiệm vụ dẫn đến nhiều việc phải dồn lên Thủ tướng Chính phủ quyết định hoặc phải thành lập nhiều Ban Chỉ đạo liên ngành để giải quyết”, tờ trình đề cập.

Một phiên họp Chính phủ thường kỳ

Bên cạnh đó, phân cấp giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với các bộ, ngành; giữa Chính phủ, các bộ, ngành với chính quyền địa phương còn nhiều hạn chế, có mặt bất cập, đặc biệt là việc quy định Thủ tướng Chính phủ phải quyết định nhiều vấn đề cụ thể; thiếu đồng bộ về thẩm quyền quyết định và các nguồn lực, điều kiện đảm bảo thực hiện.

Từ đó chưa phát huy được tối đa tiềm năng, lợi thế, nguồn lực, tính chủ động, sáng tạo của các địa phương, đặc biệt là các địa phương tự bảo đảm ngân sách và có vị trí, vai trò động lực trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng.

Tờ trình cũng nhấn mạnh, các quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của Chính phủ có tính nguyên tắc trong mối quan hệ với các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, tư pháp tại Luật Tổ chức Chính phủ còn chưa đủ rõ, đặc biệt là các nội dung về kiểm soát quyền lực giữa cơ quan hành pháp với cơ quan lập pháp và cơ quan tư pháp.

Chính vì vậy, quan điểm đầu tiên khi xây dựng luật là trên cơ sở quán triệt các chủ trương của Đảng, thực hiện Nghị quyế của Quốc hội về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả” đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và phù hợp với các quy định của Hiến pháp năm 2013.

Bên cạnh đó là bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thống nhất của Chính phủ, đồng thời thực hiện phân quyền, phân cấp mạnh mẽ, hợp lý giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ với chính quyền địa phương…

Rõ quyền hạn, trách nhiệm

Mục tiêu đặt ra là sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ; nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước hiệu lực, hiệu quả. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thúc đẩy Chính phủ kiến tạo, theo yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Về nội dung, dự thảo hoàn thiện các nội dung mang tính nguyên tắc về phân định thẩm quyền. Như xác định rõ Chính phủ có trách nhiệm trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định các nội dung theo quy định của Hiến pháp và những vấn đề cơ bản, quan trọng thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội.

Chính phủ đề nghị bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua theo quy trình một kỳ họp tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 (tháng 2/2025): Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), cùng thời điểm Quốc hội xem xét, thông qua Luật Tổ chức Quốc hội.

Đồng thời, đề nghị điều chỉnh thời gian trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua đối với dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) từ Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025) sang Kỳ họp bất thường lần thứ 9.

Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã tổ chức phiên họp toàn thể lần thứ 30 vào sáng 14/1 và nhất trí với đề xuất của Chính phủ; đề nghị các cơ quan có liên quan cần khẩn trương hoàn thiện hồ sơ các dự án luật bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ.

Tờ trình nêu rõ, việc xác định nguyên tắc này là cần thiết, bảo đảm tính gắn kết giữa Luật Tổ chức Chính phủ với Luật Tổ chức Quốc hội, bảo đảm kiểm soát quyền lực giữa cơ quan thực hiện quyền hành pháp với các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền tư pháp; xác định rõ trách nhiệm của Chính phủ gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực, bảo đảm Chính phủ thực hiện đúng thẩm quyền theo quy định của Hiến pháp, khắc phục tình trạng chồng lấn giữa lập pháp và hành pháp.

Bên cạnh đó, việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và cơ quan của Chính phủ tại các văn bản quy phạm pháp luật phải phù hợp với quy định tại luật này, bảo đảm quyền lực nhà nước được kiểm soát hiệu quả.

“Đây là nội dung có tính nguyên tắc chung, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các luật chuyên ngành với Luật Tổ chức Chính phủ, khắc phục lợi ích nhóm, cục bộ của ngành, hạn chế việc khi xây dựng các luật chuyên ngành, các cơ quan soạn thảo đưa các nội dung về nhiệm vụ, quyền hạn của bộ, cơ quan ngang bộ vào trong dự thảo luật (không bảo đảm sự quản lý thống nhất của Chính phủ”, Bộ Nội vụ phân tích.

Dự thảo cũng hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ và mối quan hệ giữa các cơ quan của Chính phủ. Như về Thủ tướng Chính phủ cần bảo đảm nguyên tắc không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý.

Tờ trình nhấn mạnh, việc xác định rõ nguyên tắc này nhằm tăng cường và xác định rõ trách nhiệm của bộ trưởng, thủ tưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, hạn chế việc đẩy trách nhiệm lên Thủ tướng Chính phủ phải quyết định những vấn đề cụ thể của ngành, lĩnh vực, tạo điều kiện cho Thủ tướng làm tốt vai trò lãnh đạo công tác của Chính phủ.

Ngoài ra, dự luật thiết kế các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ trong mối quan hệ với chính quyền địa phương.

Ngọc Thành/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/sua-luat-to-chuc-chinh-phu-ro-trach-nhiem-bao-dam-kiem-soat-quyen-luc-post1148689.vov