Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan phát biểu về dự thảo Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số. (Nguồn: Quốc hội)
Chiều 3/6, tại Phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung theo Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12.
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi Khoản 1 Điều 1 Pháp lệnh Dân số số 08/2008/PLUBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003: “Quyết định thời gian và khoảng cách sinh con” thành “Quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cá nhân, cặp vợ chồng trên cơ sở bình đẳng”.
Đồng thời, bỏ khoản 2: “Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định”; giữ nguyên khoản 3. Sửa đổi này nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế - điều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng trong tương lai.
“Việc sửa đổi văn bản pháp luật quy định về số con là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp trong thời gian tới”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói.
Theo một số nghiên cứu hiện nay, vẫn phổ biến việc các cặp vợ chồng mong muốn có hai con nhưng không phải cặp vợ chồng nào cũng hiện thực hóa được mong muốn đó; các yếu tố khác trong cuộc sống chi phối rất nhiều đến quyết định sinh của người dân. Do vậy, sau khi sửa quy định này có thể mức sinh sẽ tăng trong giai đoạn ngắn, tuy nhiên tăng không đáng kể. Dự thảo Pháp lệnh không có nội dung tác động đến vấn đề quốc phòng, an ninh quốc gia.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), 1,96 con/phụ nữ (2023) và 1,91 con/phụ nữ (2024) thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục xuống thấp trong các năm tiếp theo.
Theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm. Lúc đó, hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh già hóa dân số, tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.
Tán thành với việc sửa đổi Pháp lệnh Dân số, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, việc sửa đổi lần này chỉ là giải pháp trước mắt.
Để giải quyết được tổng thể các vấn đề về dân số, hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ về dân số, ông Nguyễn Đắc Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Dân số thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng; bảo đảm chất lượng và tiến độ xây dựng Luật Dân số trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tại phiên họp, với 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số số 06/2003/PL-UBTVQH11 đã được sửa đổi, bổ sung theo Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12.
Phi Yến