Sương mù - Vẻ đẹp huyền ảo hay hiểm họa tiềm ẩn?

4 giờ trướcBài gốc

Sương mù là gì?

Sương mù là hiện tượng hơi nước trong khí quyển ngưng kết thành những hạt nước rất nhỏ, lơ lửng trong không khí gần mặt đất. Các hạt này làm giảm tầm nhìn ngang xuống dưới 1 km, thậm chí chỉ vài chục mét trong những ngày sương dày đặc.

Ảnh minh họa.

Khác với sương mù, hiện tượng mù chủ yếu do các hạt bụi, khói, tro hoặc ô nhiễm không khí tạo thành. Trong điều kiện nặng, mù có thể làm giảm tầm nhìn ngang xuống chỉ vài trăm mét, gây nguy hiểm tương tự như sương mù dày đặc.

Điều kiện để sương mù hình thành

Để sương mù xuất hiện, cần hội tụ đồng thời ba yếu tố:

Độ ẩm tương đối cao: gần mức bão hòa (trên 80-90%).

Nhiệt độ không khí thấp: khiến hơi nước dễ ngưng tụ.

Tốc độ gió yếu hoặc lặng gió: giúp các hạt nước li ti không bị khuếch tán.

Sương mù thường xuất hiện khi khối không khí ẩm từ mặt nước (sông, hồ, biển) di chuyển đến vùng có nền nhiệt thấp hơn.

Các loại sương mù phổ biến

Các nhà khí tượng chia sương mù thành nhiều loại, tùy vào cơ chế hình thành:

Sương mù bốc hơi (Steam fog)

Xảy ra khi mặt nước ấm hơn không khí bên trên. Hơi nước bốc lên, gặp lớp khí lạnh và nhanh chóng ngưng tụ thành sương.

Thường thấy vào sáng sớm trên ao, hồ, sông suối.

Sương mù bình lưu (Advection fog)

Hình thành khi khối không khí ẩm ấm di chuyển qua bề mặt lạnh hơn.

Có hai dạng:

Bình lưu nóng: phổ biến ở Việt Nam khi gió mùa đông bắc mang hơi ẩm từ biển vào đất liền lạnh.

Bình lưu lạnh: thường gặp trên mặt nước khi hơi ẩm bốc hơi từ nước ấm gặp khối không khí lạnh.

Sương mù bức xạ (Radiation fog)

Xuất hiện vào ban đêm hoặc rạng sáng, khi mặt đất mất nhiệt nhanh dưới bầu trời quang đãng, khiến lớp không khí sát đất lạnh và bão hòa hơi nước.

Loại sương này thường xuất hiện trong khoảng 2-5 m trên mặt đất, tan nhanh sau khi mặt trời lên.

Sương mù frônt (Frontal fog)

Hình thành khi một frônt nóng đi qua có mưa. Hơi nước từ mưa bay hơi khiến lớp khí sát mặt đất nhanh chóng đạt độ bão hòa, tạo thành sương.

Một số loại khác thường gặp trên thế giới

Sương mù thung lũng (Valley fog): bị kẹt trong thung lũng dưới tác động của nghịch nhiệt.

Sương mù sườn núi (Upslope fog): hình thành khi không khí ẩm di chuyển lên dốc núi và lạnh đi.

Sương mù đóng băng (Freezing fog): khi hạt sương ngưng kết trực tiếp thành băng trên bề mặt.

Sương mù băng giá (Ice fog): gặp ở vùng cực, khi hơi nước trực tiếp đóng băng thành tinh thể băng li ti.

Sương mù và ô nhiễm môi trường

Ngày nay, khi tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng, hiện tượng mù khói (smog) xuất hiện nhiều hơn, đặc biệt ở các đô thị lớn. Đây là sự kết hợp giữa sương mù tự nhiên và hạt bụi, khí thải từ giao thông, công nghiệp.

Theo các báo cáo quốc tế, Hà Nội nhiều lần lọt vào nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới trong các tháng mùa đông, khi hiện tượng nghịch nhiệt khiến chất ô nhiễm bị “giam” sát mặt đất, làm sương mù dày đặc hơn bình thường.

Tác động của sương mù

Sương mù và mù khói đều được xếp vào hiện tượng khí tượng nguy hiểm:

Giao thông: giảm tầm nhìn trên đường bộ, đường sắt, đường thủy và hàng không, gây nhiều tai nạn đáng tiếc.

Sức khỏe: mù khói ô nhiễm làm tăng nguy cơ mắc bệnh về hô hấp, tim mạch.

Kinh tế - xã hội: ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, các hoạt động hàng hải, hàng không và du lịch.

Sương mù là hiện tượng tự nhiên quen thuộc, nhưng khi kết hợp với ô nhiễm môi trường, nó có thể trở thành “kẻ thù vô hình” đối với đời sống con người. Việc hiểu rõ cơ chế hình thành và các loại sương mù không chỉ giúp nâng cao kiến thức khoa học mà còn hỗ trợ chúng ta phòng tránh rủi ro trong sinh hoạt và giao thông hằng ngày.

La Khê (t/h)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/suong-mu-ve-dep-huyen-ao-hay-hiem-hoa-tiem-an/20250819031828624