Sụt lún nền đất liên tục, TP.HCM khẩn cấp tìm giải pháp

2 giờ trướcBài gốc

Tình hình sụt lún tại TP.HCM được đánh giá là rất đáng báo động. Đây cũng là một trong những thách thức lớn nhất đối với sự phát triển bền vững của TP.

Nhiều công trình, nhà ở bị nứt

Phóng viên đã trực tiếp ghi nhận tình trạng sụt lún nghiêm trọng tại khu vực phường An Lạc, TP.HCM. Như tại Trung tâm Văn hóa – Thể dục thể thao phường An Lạc nằm trên địa bàn được xem là một trong những vị trí biểu hiện rõ nhất.

Trung tâm Văn hóa – Thể dục thể thao phường An Lạc bị tình trạng sụt lún kéo dài.

Dễ dàng quan sát thấy ở các đoạn tường tiếp giáp giữa nền sân và móng công trình, bề mặt xi măng bị tách ra, tạo những khoảng trống sâu hình hàm ếch kéo dài nhiều mét.

Đoạn tường tiếp giáp giữa nền sân và móng công trình, bề mặt xi măng bị tách ra.

Nhiều vết nứt lớn giữa phần móng bê tông và vách tường công trình, có nơi lên đến 20 cm, có nơi lộ ra đường ống nước, dây cáp.

Nhiều vết nứt lớn giữa phần móng bê tông và vách tường công trình.

Tại một số điểm, nhất là khu vực cầu thang dẫn lên nhà xe hoặc lối ra vào, nền sân lún sâu đến mức khoảng cách giữa hai mặt phẳng không còn đảm bảo an toàn cho người đi bộ và xe cộ.

Cơ quan chức năng đã phải xử lý tạm thời bằng cách đắp thêm xi măng, tạo bậc tam cấp mới để hạn chế nguy hiểm. Tuy nhiên, phần lớn khu vực sân rộng lớn vẫn để nguyên tình trạng sụt lún bởi nếu muốn khắc phục triệt để phải phá bỏ toàn bộ nền cũ, gia cố móng, xử lý nền đất và đổ mới nền, chi phí ước tính rất lớn.

Dù nền sân bị ảnh hưởng nặng nhưng công trình bốn tầng vẫn hoạt động bình thường. Hệ thống điện, nước, kết cấu móng bê tông cốt thép bên trong đều ổn định, cho thấy phần móng được thi công kiên cố, còn lớp sân xi măng bên ngoài chỉ là lớp nền trên mặt đất.

Hiện tượng sụt lún không chỉ xảy ra ở khu vực công trình công cộng mà còn lan rộng đến khu dân cư trên hàng loạt tuyến đường như 2A, Ngô Y Linh, Lê Cơ, Kinh Dương Vương, Hồ Học Lãm… Nhiều ngôi nhà cao tầng nghiêng, nứt tường, sân hạ thấp, nền xi măng rạn vỡ theo thời gian.

Theo chia sẻ của người dân, tình trạng này bắt đầu từ khoảng 10 năm nay, trùng với thời điểm đô thị hóa tăng tốc, hàng loạt nhà cửa, công trình mọc lên. Mặt đất bị bê tông hóa khiến khả năng thoát nước tự nhiên kém đi, đất yếu cộng thêm khối lượng công trình khổng lồ phía trên đã bị nén và sụt dần.

Bà Nguyễn Thị Bích Túy (69 tuổi), sống trên đường 2A, là một trong những hộ chịu ảnh hưởng nặng. Nhà bà xây năm 2015, khi khảo sát địa chất, đơn vị thi công báo nền đất yếu, bên dưới là lớp bùn nhão nên phải đóng cọc sâu hơn 30 mét để đảm bảo an toàn. Nhờ vậy, móng bê tông cốt thép căn nhà bà vẫn ổn định. Tuy nhiên, sân xi măng bên ngoài vốn chỉ đổ lớp nền thông thường bị sụt xuống, có chỗ lên tới gần 60 cm.

Bà Nguyễn Thị Bích Túy (69 tuổi), sống trên đường 2A, là một trong những hộ chịu ảnh hưởng nặng.

Không riêng nhà bà Túy, nhiều căn kế bên cũng ở trong tình trạng tương tự: Sân lún, tường nứt, nhiều nhà cao tầng thậm chí bị nghiêng sang một bên, có căn lệch đến 20 cm so với nhà bên cạnh. Một số nhà máy trong Khu công nghiệp Tân Tạo, nơi nằm trên vùng được xác định là sụt lún nặng nhất TP.HCM cũng xuất hiện tình trạng nứt tường, sụp nền.

Nhiều căn nhà cũng bị tình trạng sụt ở phường An Lạc.

Tại các tuyến đường Lê Cơ, Ngô Y Linh, nhiều nhà dân buộc phải nâng nền liên tục để đảm bảo sinh hoạt. Có nhà nâng đến mức phần cửa chính cao hơn nền đường nửa mét, chủ nhà phải xây thêm bậc thang cao để đảm bảo ra vào. Việc nâng nền thường phải thực hiện sau mỗi mùa mưa, vì chỉ cần những cơn mưa đầu mùa lớn hoặc thời điểm chuyển mùa là nền đất lại lún thêm một chút.

Ở khu vực chợ Khu phố 2 (đường Hồ Học Lãm), tình trạng ngập cục bộ thường xuyên diễn ra khi triều cường dâng hoặc mưa lớn kéo dài. Việc sụt nền kết hợp với ngập nước khiến đời sống, buôn bán của tiểu thương bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều hộ than ế ẩm, hàng hóa bị ẩm mốc, việc bày bán thiếu an toàn, phải liên tục kê đồ đạc.

Trong khi đó, hệ thống thoát nước tại một số điểm không đủ để giải phóng lượng nước lớn khi mưa trùng với đỉnh triều. Nền đất yếu, bị nén lâu năm, lại tiếp tục lún sâu hơn mỗi mùa mưa khiến nguy cơ sụt lún tăng theo thời gian.

Tình trạng sụt lún cũng diễn ra nhiều khu vực ven kênh Thanh Đa (quận Bình Thạnh cũ), khu vực xuất hiện vết nứt toác lớn, vỉa hè lồi lõm và một số đoạn sụt lún sâu. Các căn nhà liền kề khu vực sụt lún có dấu nứt tường, vỡ nền.

Tốc độ lún hiện nay khoảng 2-5cm mỗi năm

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM (Sở NN&MT) từ cuối năm 2019, khu vực TP.HCM liên tục có hiện tượng sụt lún bề mặt đất, khu vực bị sụt lún lớn nhất với giá trị đo được là 31 mm.

Trong đó, diện tích vùng lún nhanh (>15 mm/năm) là 14.775 ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10 – 15mm/năm) là 22.331 ha, diện tích vùng lún trung bình (5 - 10 mm/năm) là 29.560 ha.

Tình trạng sụt lún nền đất ở TP.HCM diễn ra liên tục

Theo khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) mới đây, tình trạng sụt lún nền đất ở TP.HCM diễn ra liên tục từ năm 1990 đến nay, với độ lún tích lũy ước tính khoảng 1m. Tốc độ lún hiện nay khoảng 2-5cm mỗi năm. Riêng những khu vực tập trung như các công trình thương mại, tốc độ lún khoảng 7-8cm mỗi năm. Tốc độ lún nền đất cao gấp khoảng hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm mỗi năm).

Sở NN&MT TP đưa ra bốn nguyên nhân gây nên tình trạng sụt lún ở TP.HCM.

Cụ thể, các khu vực có tốc độ lún trên 10 mm/năm thường nằm trên nền địa chất yếu. Các khu vực có lưu lượng xe tải, xe bồn, xe container lớn hoặc khu vực có tuyến đường sắt đô thị đi qua cũng thường bị lún nhiều hơn do tác động tải trọng liên tục.

Nhà ở, chung cư, cao ốc có thể tác động đến bề mặt đất, nhưng nhờ công nghệ móng cọc hiện đại, ảnh hưởng này chủ yếu mang tính tạm thời và nền đất có xu hướng ổn định theo thời gian. Đồng thời, khai thác nước ngầm quá giới hạn cho phép hoặc do bị bê tông hóa làm cho khả năng bổ cập nước mưa cho nước ngầm giảm đi, làm mực nước ngầm bị hạ thấp gây nên hiện tượng lún nền đất.

Vùng trọng điểm chịu ảnh hưởng nặng nề bởi sụt lún, tập trung ở những khu vực có cao độ địa hình thấp và địa chất yếu.

Các vùng trọng điểm chịu ảnh hưởng nặng nề, tập trung ở những khu vực có cao độ địa hình thấp và địa chất yếu. Các khu vực sụt lún nghiêm trọng đã được xác định bao gồm vùng Nam Sài Gòn ghi nhận mức độ sụt lún đáng kể. Dọc theo sông Sài Gòn có hiện tượng sụt lún lan rộng, ảnh hưởng đến nhiều khu vực như bán đảo Thanh Đa, khu Hiệp Bình Phước và Thảo Điền.

Khu vực bán đảo Thanh Đa bị tình trạng sụt lún nhiều năm nay.

Hiện trạng sụt lún ở TP.HCM là một câu chuyện phức tạp. Về mặt khoa học, có hai nhóm nguyên nhân chính là yếu tố tự nhiên và con người. Yếu tố con người là nhóm nguyên nhân trực tiếp, đáng lo ngại nhưng dễ điều chỉnh, kiểm soát nếu chúng ta có những giải pháp quy hoạch, thiết kế, xây dựng và vận hành phù hợp theo sống xanh, bền vững và thuận thiên.

PGS.TS Lê Trung Chơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Bền vững (Trường ĐH Tài nguyên và Môi trường TP.HCM)

Xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún

Chia sẻ về giải pháp chống sụt lún, đại diện UBND phường Thạnh Mỹ Tây (thuộc UBND quận Bình Thạnh cũ) cho biết trước đây địa phương đã di dời người và tài sản ra khỏi khu vực sạt lở. Hiện TP đang thi công dự án chống sạt lở bán đảo Thanh Đa (3 đoạn 2, 3, 4).

Vết nứt ở phần phía ngoài của trung tâm Văn hóa – Thể dục thể thao phường An Lạc.

Về giải pháp giảm sụt lún ở khu vực phường An Lạc, ông Lê Minh Nhựt, Phó Chủ tịch UBND phường An Lạc cho biết cần kiểm soát khai thác nước ngầm (hiện phường không còn khai thác) và hạn chế bố trí những công trình lớn, nhà cao tầng tại khu vực có nền đất yếu.

Các khu vực có tốc độ lún trên 10 mm/năm thường nằm trên nền địa chất yếu.

Ông Nguyễn Minh Phong, Phó giám đốc Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng Công trình quận Bình Tân (thuộc Sở Xây dựng TP.HCM), đánh giá Trung tâm Văn hóa – Thể dục thể thao phường An Lạc có tình trạng sụt lún, các vết nứt ở phần phía ngoài của trung tâm, phần công trình phía trong vẫn đảm bảo an toàn. Do trước khi thi công, các đơn vị đã tính toán, đo đạc, đóng cọc kỹ lượng để đảm bảo chất lượng công trình.

"Khi thi công, người dân cần thực hiện khảo sát địa chất chi tiết để nắm rõ đặc điểm, tính chất, khả năng chịu lực và độ nén lún của các lớp đất nền. Từ đó thiết kế kết cấu công trình, đặc biệt là móng, phải đảm bảo phân bố tải trọng đồng đều và độ cứng cần thiết" - ông Phong nói.

Thông tin thêm về các giải pháp chống sụt lún cho TP.HCM, Sở NN&MT TP.HCM cho biết, trong giai đoạn hiện nay, sở đang tiếp tục thực hiện quan trắc biến dạng mặt đất tại hai trạm thuộc Khu Công nghiệp Tân Tạo (quận Bình Tân cũ) và xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ) kết hợp sử dụng kỹ thuật INSAR vi phân.

Đồng thời, thực hiện giảm khai thác nước dưới đất. Để ứng phó hiệu quả với sụt lún, TP cần xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún nền đất thường xuyên, áp dụng công nghệ hiện đại, hỗ trợ chính quyền đưa ra quyết sách phù hợp.

NGUYỄN CHÂU- NGUYỄN TÂN

Nguồn PLO : https://plo.vn/sut-lun-nen-dat-lien-tuc-tphcm-khan-cap-tim-giai-phap-post881561.html