Một sự cố an toàn không gian nghiêm trọng vừa xảy ra khi một vệ tinh Starlink mất quyền kiểm soát (runaway) suýt va chạm với Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Đáng chú ý, việc tránh được thảm họa này hoàn toàn là do ngẫu nhiên thay vì một thao tác điều hướng chủ động, làm dấy lên những lo ngại về mật độ vệ tinh dày đặc trên quỹ đạo thấp của Trái Đất.
Sự cố vệ tinh mất kiểm soát và rủi ro va chạm
Vụ việc xảy ra trong bối cảnh SpaceX đang đẩy mạnh việc phóng các vệ tinh thế hệ mới. Khi một vệ tinh rơi vào trạng thái mất kiểm soát, nó trở thành một khối kim loại di chuyển với vận tốc cực lớn và không thể điều chỉnh quỹ đạo. Sự may mắn trong sự cố lần này không làm giảm bớt tính nghiêm trọng của vấn đề, đặc biệt là khi ISS đang là nơi làm việc của các phi hành đoàn quốc tế.
Starlink lasers for data transfer. (Image source: Starlink)
Sự cố này phơi bày lỗ hổng trong việc quản lý giao thông vũ trụ khi số lượng vật thể nhân tạo tăng lên đột biến. Theo các chuyên gia, bất kỳ sai sót nhỏ nào trong tính toán hoặc lỗi kỹ thuật phần cứng cũng có thể dẫn đến những vụ va chạm dây chuyền, tạo ra lượng rác vũ trụ khổng lồ.
Tham vọng mạng lưới 15.000 vệ tinh Direct-to-Cell
Mặc dù đối mặt với các thách thức về an toàn, SpaceX vẫn đang ráo riết thực hiện kế hoạch thiết lập mạng lưới 15.000 vệ tinh Direct-to-Cell (DTC). Đây là công nghệ cho phép các vệ tinh kết nối trực tiếp với điện thoại di động thông thường mà không cần thông qua các trạm mặt đất hay thiết bị thu phát chuyên dụng.
Công nghệ này hứa hẹn sẽ xóa bỏ các vùng lõm sóng trên toàn cầu, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi một số lượng vệ tinh khổng lồ trên quỹ đạo. Việc duy trì và kiểm soát an toàn cho một hệ thống với quy mô như vậy là bài toán khó mà SpaceX và các cơ quan quản lý hàng không vũ trụ phải đối mặt.
Tương lai của Trạm Vũ trụ Quốc tế và an toàn không gian
Chính phủ Mỹ hiện đang chuẩn bị các phương án thay thế cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) dự kiến sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030. Trong giai đoạn chuyển giao này, việc đảm bảo an toàn cho các cấu trúc không gian hiện hữu trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Sự cố vệ tinh Starlink lần này được xem là một lời cảnh báo cho các dự án không gian tương lai. Khi các tập đoàn tư nhân như SpaceX chiếm lĩnh quỹ đạo thấp, các quy định quốc tế về an toàn và xử lý vệ tinh hỏng cần phải được thắt chặt để tránh những thảm họa có thể dự báo trước.
Tuệ Nhân