Tác phẩm sắp đặt nổi tiếng của nghệ sĩ người Ý Maurizio Cattelan với quả chuối được dán băng keo vào tường một lần nữa lại đưa giá trị khó nắm bắt của nghệ thuật vào tâm điểm dư luận
Tháng 11 này, nhà đấu giá quốc tế Sotheby's sẽ đưa một trong ba phiên bản tác phẩm nghệ thuật ra bán tại New York, với mức giá ước tính từ 1 triệu đến 1,5 triệu đô la Mỹ. Người trả giá thành công sẽ nhận được một quả chuối, một cuộn băng keo, giấy chứng nhận xác thực và hướng dẫn về cách lắp đặt tác phẩm.
Tác phẩm nghệ thuật Comedian của Maurizio Cattelan có hình một quả chuối được dán băng keo vào tường. Một trong ba phiên bản của tác phẩm này ước tính sẽ được bán với giá từ 1 triệu đô la Mỹ đến 1,5 triệu đô la Mỹ tại cuộc đấu giá tháng này. (Ảnh: Shutterstock)
Tác phẩm mang tên Comedian của nghệ sĩ Cattelan đã ra mắt tại hội chợ Art Basel Miami năm 2019 với ba phiên bản, trong đó mức giá 120.000 đô la Mỹ đã gây chấn động toàn thế giới và làm dấy lên cuộc tranh luận về bản chất của nghệ thuật và giá trị của nó - cuộc tranh luận này càng trở nên sôi động hơn khi nghệ sĩ thừa nhận rằng ông đã mua quả chuối này từ một cửa hàng tạp hóa ở Miami với giá khoảng 30 xu.
Trước đây, vở kịch về quả chuối đã lan truyền nổi tiếng trên mạng khi nghệ sĩ biểu diễn David Datuna đến từ New York đã gỡ quả chuối ra và ăn mất, sau đó quả chuối đó được thay thế.
Vào tháng 5 năm 2023, tác phẩm này một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý sau khi một sinh viên nghệ thuật người Hàn Quốc lặp lại pha nguy hiểm của Datuna, ăn quả chuối sau khi rỡ nó ra khỏi một phiên bản tác phẩm Comedian đang được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Leeum ở Seoul.
Vào cuối năm 2023, một phiên bản của Comedian đã được trưng bày tại Phòng trưng bày Quốc gia Victoria ở Melbourne như một phần của triển lãm ba năm một lần mà không gặp sự cố nào.
Nhà đấu giá Sotheby's không tiết lộ nguồn gốc của phiên bản được đấu giá, nhưng cho biết chủ sở hữu hiện tại đã mua nó từ bộ sưu tập của một trong những người mua ban đầu.
Trong ghi chú danh mục của họ, nhà đấu giá mô tả Comedian là một "kiệt tác" "một mình thúc đẩy thế giới xem xét lại cách chúng ta định nghĩa nghệ thuật và giá trị mà chúng ta tìm kiếm trong đó". Họ so sánh tác phẩm này với tác phẩm điêu khắc Rabbit gồm ba phiên bản của Jeff Koons (phá vỡ kỷ lục về doanh số bán hàng của một nghệ sĩ còn sống khi một phiên bản được bán với giá 91,1 triệu đô la Mỹ vào tháng 5 năm 2019) và loạt tranh in lưới của Andy Warhol về Marilyn Monroe, "cả hai đều theo nghĩa đen và nghĩa bóng là tấm gương phản chiếu khuôn mặt của nghệ thuật đương đại".
Nghệ sĩ Cattelan có phong cách riêng với các tác phẩm táo bạo, khiêu khích. Năm 2016, ông đã lắp đặt một bồn cầu bằng vàng nguyên khối, hoạt động hoàn toàn bình thường tại Guggenheim và gọi đó là America. Năm 1999, ông đã dùng băng dính dán chặt người bán tác phẩm nghệ thuật của mình vào tường để khai mạc triển lãm A Perfect Day. Đối với một triển lãm trước đó, ông đã thuyết phục người bán tác phẩm nghệ thuật người Pháp của mình mặc trang phục "thỏ dương vật".
Đánh giá về Comedian năm 2019, nhà phê bình nghệ thuật Jonathan Jones của Guardian nói: "Tác phẩm nhà vệ sinh của Cattelan chế giễu thế giới nghệ thuật bị ám ảnh bởi tiền bạc - nó có giá trị vật chất hơn mức cần thiết quá nhiều, phản ánh một thị trường có thể biến rác thành vàng. Tác phẩm quả chuối của ông ấy cũng tạo ra trò đùa tương tự theo cách ngược lại bằng cách rao bán với giá rõ ràng là quá cao so với giá trị thực của nó".
Bản thân Cattelan đã nói rằng tác phẩm này “không phải là trò đùa”, khi nói với tờ Art Newspaper. “Đó là một lời bình luận chân thành và là sự phản ánh về những gì chúng ta coi trọng. Tại các phiên đấu giá nghệ thuật, tốc độ và đầu óc kinh doanh ngự trị. Vì vậy tôi thấy thế này, nếu tôi tham dự đấu giá nghệ thuật, tôi có thể bán một quả chuối như những người khác bán tranh của họ. Tôi có thể tham gia đấu giá, nhưng với các quy tắc của riêng tôi”.
Tác phẩm Comedian sẽ được bán đấu giá tại buổi đấu giá nghệ thuật đương đại của Sotheby ở New York vào ngày 20 tháng 11.
M. Hoàng