Tác phẩm sơn mài vẽ Bác Hồ của họa sĩ Việt được công nhận kỷ lục thế giới

4 giờ trướcBài gốc

Tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” của họa sĩ Chu Nhật Quang vừa được Tổ chức Kỷ lục Thế giới (World Record Union – WorldKings) công nhận là “Bức tranh sơn mài liền khối lớn nhất thế giới”. Đây là kỷ lục thế giới đầu tiên của Việt Nam trong thể loại tranh sơn mài, đánh dấu một cột mốc quan trọng của mỹ thuật nước nhà trên bản đồ nghệ thuật quốc tế.

Hành trình chinh phục sơn mài khổ lớn

Không phải ngẫu nhiên mà các tác phẩm của họa sĩ Chu Nhật Quang đạt được thành tựu đặc biệt trong dòng tranh sơn mài. Chỉ để hoàn thành một bức tranh sơn mài thông thường, người nghệ sĩ đã phải đi qua một hành trình dài, nơi mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự bền bỉ, tỉ mỉ và kiên nhẫn đến tận cùng. Với tranh khổ lớn, liền tấm, mọi giới hạn về kỹ thuật, vật liệu và sức người đều bị đẩy lên đến cực điểm.

Bức tranh “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập”

Trong thế giới hội họa, nếu sơn dầu là biểu tượng của phương Tây thì sơn mài Việt Nam lại là đỉnh cao tinh hoa của phương Đông – sang trọng, bền vững và đậm bản sắc dân tộc.

Sơn mài Việt Nam được giới chuyên môn quốc tế đánh giá là “vàng của hội họa Đông Dương”. Mỗi lớp sơn được phủ, mài, đánh bóng bằng tay qua hàng chục công đoạn kéo dài hàng tháng trời. Chính quá trình công phu ấy tạo nên độ sâu, ánh kim và độ bền vượt thời gian – một biểu tượng cho sự nhẫn nại và tinh thần sáng tạo của người Việt.

Không chỉ là nghệ thuật, sơn mài còn là biểu trưng của sự tĩnh tâm. Người nghệ sĩ không thể nhìn thấy bức tranh trong quá trình sáng tác mà chỉ “vẽ bằng ký ức và niềm tin”. Chỉ đến khi mài lớp cuối cùng, tác phẩm mới hiện ra – như ánh sáng được khai sinh từ bóng tối.

Theo nghệ nhân Trần Văn Giả, người có hơn 40 năm làm nghề sơn mài truyền thống ở làng Duyên Thái (Thường Tín, Hà Nội), “tấm vóc – phần nền để vẽ tranh sơn mài không thể mua sẵn, mà phải được chế tác hoàn toàn thủ công qua hàng chục công đoạn công phu. Từ khâu chọn gỗ, phủ sơn ta, trộn mùn cưa và đất thó để chống mối mọt, đến việc mài phẳng, phơi khô rồi phủ sơn nhiều lần… tất cả diễn ra trong nhiều tuần, thậm chí vài tháng, cho đến khi bề mặt vóc đủ bền, đủ mịn để nhận lớp sơn đầu tiên”.

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính cùng các đại biểu chiêm ngưỡng bức tranh sơn mài “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập”

Ý tưởng tạo nên bức tranh sơn mài liền khối khổng lồ này bắt đầu từ giấc mơ của họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng – anh rể và cũng là người truyền cảm hứng nghệ thuật cho Chu Nhật Quang. Anh từng ấp ủ mong muốn “tạo nên những bức sơn mài khổ đặc biệt lớn, liền tấm, không cắt ghép, để kể lại những câu chuyện lịch sử và khắc họa hình tượng vị lãnh tụ kính yêu – Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

Họa sĩ Chu Nhật Quang nhớ lại: “Khi anh Tùng gợi ý thực hiện dự án tranh sơn mài khổ lớn trên một tấm liền, tôi thực sự phấn khích. Bởi hầu hết tranh khổ lớn trước đây đều phải ghép từ nhiều tấm nhỏ. Làm trên một tấm duy nhất, mọi đường nét, ý đồ nghệ thuật sẽ liền mạch, xuyên suốt và trọn vẹn hơn”.

Để hiện thực hóa giấc mơ đó, hai họa sĩ không chỉ làm nghệ thuật mà còn phải “nghĩ như kỹ sư”. Nguyễn Thanh Tùng đi khắp nơi tìm bí quyết – từ cánh máy bay gỗ ở Mỹ cho đến những con tàu gỗ vùng biển Việt Nam hay làng nghề làm trống Nam Định – để nghiên cứu cách kết nối và gia cố gỗ, đảm bảo độ bền và khả năng chịu đựng môi trường khắc nghiệt. Kết quả là một tấm vóc đa lớp, được chế tạo hoàn toàn bằng vật liệu tái chế, vừa thân thiện với môi trường, vừa có khả năng “giãn nở tự nhiên”, giữ độ phẳng và bền màu qua thời gian.

Niềm tự hào của mỹ thuật Việt Nam

Phát biểu tại lễ công bố kỷ lục thế giới, nhà phê bình mỹ thuật Mai Thị Ngọc Oanh – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Mỹ thuật Việt Nam – khẳng định: “Kỷ lục thế giới về tranh sơn mài là niềm tự hào của mỹ thuật Việt Nam”.

Nhà phê bình mỹ thuật Mai Thị Ngọc Oanh – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Bà xúc động chia sẻ: “Trong dòng chảy văn hóa dân tộc, mỹ thuật Việt Nam luôn là tấm gương phản chiếu tâm hồn và khát vọng của con người Việt Nam. Trong đó, sơn mài là chất liệu đặc trưng, kết tinh của sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và trí tuệ Việt. Việc ghi nhận kỷ lục không chỉ là vinh danh về kích thước, mà còn khẳng định sức sáng tạo, bản lĩnh và tinh thần dám vượt qua giới hạn của nghệ sĩ Việt”.

Ông Austin Johnson, Giám định viên chính thức của Tổ chức Kỷ lục Guinness thế giới

Theo bà, tác phẩm của Chu Nhật Quang “không chỉ tái hiện khoảnh khắc thiêng liêng trong lịch sử – thời khắc Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập – mà còn thể hiện sự kết nối giữa lịch sử, văn hóa và sức sáng tạo hiện đại. Đây là cơ hội để mỹ thuật Việt Nam được quảng bá sâu rộng hơn trên trường quốc tế, khích lệ thế hệ họa sĩ trẻ tiếp tục nuôi dưỡng khát vọng sáng tạo và tôn vinh giá trị văn hóa dân tộc”.

Ông Austin Johnson, Giám định viên chính thức của Tổ chức Kỷ lục Guinness thế giới cho biết: “Kỷ lục này xác lập dựa trên quá trình đo đạc chính xác của các chuyên gia độc lập, qua đó xác nhận tổng diện tích bức tranh là 2,4m x 7,2m và kết quả cho thấy đây là bức tranh sơn mài lớn nhất từng thực hiện”.

Họa sĩ Chu Nhật Quang nhận kỷ lục Guinness thế giới cho bức tranh

Chu Nhật Quang, sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật – con của NSƯT Chu Lượng và cháu nội Nghệ nhân Nhân dân Chu Mạnh Chấn – đã sớm bộc lộ năng khiếu hội họa. Anh du học tại Mỹ, theo học ngành Mỹ thuật tại Santa Ana (2012–2019) và Thiết kế ứng dụng tại RMIT (2019–2022). Người dìu dắt anh – Nguyễn Thanh Tùng, từng sống và làm việc tại Mỹ, Canada – chính là người truyền cho anh ngọn lửa đam mê sơn mài và tình yêu quê hương.

Với kỷ lục thế giới đầu tiên trong thể loại tranh sơn mài, mỹ thuật Việt Nam đã ghi thêm một dấu ấn đáng tự hào – nơi chất liệu truyền thống được nâng tầm toàn cầu, và tình yêu dân tộc được thể hiện bằng chính bàn tay, trái tim của người nghệ sĩ Việt.

Hà Phương/VOV.VN Ảnh: Thanh Tùng

Nguồn VOV : https://vov.vn/van-hoa/tac-pham-son-mai-ve-bac-ho-cua-hoa-si-viet-duoc-cong-nhan-ky-luc-the-gioi-post1237174.vov