Tái cấu trúc các trường đại học: Cơ hội nâng chất, không làm 'hẹp cửa' với người học

12 giờ trướcBài gốc

Khoảng 140 trường cơ sở đào tạo đại học sẽ được sắp xếp lại. Ảnh: VNU

Khoảng 140 trường sẽ được sáp nhập, giải thể hoặc tổ chức lại nhằm tinh gọn mạng lưới, nâng cao chất lượng giáo dục. Bên cạnh những kỳ vọng cải tổ mạnh mẽ, dư luận đặt câu hỏi: Liệu cánh cửa đại học có hẹp lại với người học?

Các chuyên gia và đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo đều khẳng định, đây là bước đi chiến lược, bài bản, vì lợi ích công và mang lại lợi ích dài hạn cho người học.

Nâng chất và tạo “đầu tàu” đại học

Theo Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, một trong những nhiệm vụ then chốt là tái cấu trúc, tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục đại học.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, khoảng 140 trường đại học công lập đang được xem xét sáp nhập hoặc giải thể, hướng tới mục tiêu tinh gọn hệ thống và nâng cao hiệu quả đào tạo.

Việc tái cấu trúc các cơ sở đào tạo đại học mang lại lợi thế cạnh tranh, thí sinh có thêm nhiều thuận lợi. Ảnh: CTV

Việt Nam hiện có hơn 240 trường đại học và gần 400 trường cao đẳng, phần lớn là các cơ sở quy mô nhỏ, chất lượng không đồng đều, hoạt động rời rạc.

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận định rằng: Hệ thống đại học hiện nay phân tán, manh mún, chưa hình thành được các trung tâm nghiên cứu - đào tạo mạnh. Hệ quả là chất lượng đào tạo suy giảm, khó cạnh tranh quốc tế và không đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước.

Theo ông Lê Viết Khuyến, việc duy trì một hệ thống rời rạc sẽ dẫn đến ba vấn đề nghiêm trọng: Lãng phí ngân sách nhà nước do đầu tư dàn trải; mất cơ hội vươn ra khu vực và quốc tế; không thể cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực chiến lược như công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo hay công nghệ sinh học.

Vì vậy, việc sắp xếp lại các cơ sở đào tạo đại học không chỉ là yêu cầu về giáo dục, mà còn là một quyết định chính trị gắn với tương lai phát triển quốc gia.

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, việc tái cấu trúc còn mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Các trường sau sáp nhập có thể nâng điểm chuẩn, mở rộng liên kết với doanh nghiệp trong đào tạo, thực tập - điều mà người học ngày nay quan tâm nhiều hơn so với điểm đầu vào.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng cho rằng, đây là một chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ, đã được khẳng định trong Nghị quyết số 71-NQ/TW. Việc triển khai sẽ được tiến hành nghiêm túc, khẩn trương nhưng hết sức thận trọng, khoa học và bài bản.

Theo Thứ trưởng Lê Tấn Dũng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng hai đề án lớn, gồm đề án tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp và đề án chuyển một số cơ sở đào tạo theo định hướng phù hợp. Mục tiêu đặt ra là bảo đảm đào tạo gắn với nhu cầu phát triển, bảo đảm hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế của từng vùng, miền.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia và các trường để tạo sự đồng thuận cao. Đặc biệt, quá trình xây dựng đề án sẽ bám sát quy hoạch mạng lưới đã được phê duyệt, gắn với mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng và an ninh.

Tái cấu trúc đại học có khiến thí sinh bị “hẹp cửa”?

Kỳ tuyển sinh đại học năm 2026 đang tới gần. Một trong những băn khoăn lớn nhất hiện nay của các thí sinh và gia đình người học là khi số lượng trường đại học giảm, liệu cánh cổng vào đại học có trở nên chật hẹp hơn với người học?

Liệu thí sinh có bị "hẹp cửa" vào đại học là câu hỏi được nhiều người quan tâm trước kỳ tuyển sinh năm 2026. Ảnh: Lê Nguyễn

Theo Tiến sĩ Lê Viết Khuyến, thực chất, việc sáp nhập không làm giảm chỉ tiêu đào tạo, mà chỉ tinh gọn bộ máy quản lý và nâng cao chất lượng. Các trường tư thục, trong bối cảnh này, thậm chí có cơ hội mở rộng hơn khi trường công siết lại.

Nếu các trường công lập sau sáp nhập hoạt động hiệu quả, quy mô lớn hơn, thì chi phí đào tạo đầu người sẽ giảm. Khi chi phí giảm, học phí có thể ổn định hơn, người học không chỉ không bị hẹp cửa, mà còn có nhiều lựa chọn chất lượng hơn.

Các chuyên gia giáo dục cũng đồng quan điểm và cho rằng, việc sáp nhập không làm mất cơ hội, mà làm tăng cơ hội được học ở những cơ sở có điều kiện tốt hơn. Thay vì học ở một trường yếu, sinh viên có thể học tại một trường mạnh hơn, được đầu tư tốt hơn.

Dù vậy, các chuyên gia cũng lưu ý một số thay đổi đáng chú ý trong kỳ tuyển sinh 2026 mà thí sinh cần quan tâm.

Đó là, khi các trường đại học được sáp nhập, một số ngành học "hot" có thể sẽ có điểm chuẩn cao hơn do quy mô lớn hơn và chất lượng tăng. Thí sinh cần chủ động tìm hiểu kỹ về ngành, trường để lựa chọn phù hợp với năng lực.

Việc thay đổi tên trường, mã ngành, mã tuyển sinh có thể gây “nhiễu thông tin” nếu không được công bố kịp thời. Trường hợp thí sinh nhầm lẫn trong đăng ký hoàn toàn có thể xảy ra nếu các trường không chuẩn bị kỹ lưỡng trong công tác tư vấn.

Về mặt địa lý, nếu một trường địa phương bị sáp nhập vào trường ở tỉnh, thành phố khác, thí sinh khu vực đó có thể mất đi lựa chọn gần nhà. Tuy nhiên, nếu trường mới được đầu tư tốt hơn, chất lượng giảng dạy cao hơn, thì cơ hội thực sự sẽ không mất đi. Thí sinh có thể hoàn toàn yên tâm đăng ký tham gia xét tuyển.

Thí sinh cũng cần lưu ý, sự cạnh tranh giữa các trường sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn sau sáp nhập. Trường nào chứng minh được sự khác biệt, đặc biệt là trong việc kết nối với doanh nghiệp, tạo đầu ra tốt cho sinh viên sẽ thu hút được nhiều thí sinh hơn. Đây là một cơ hội tốt cho thí sinh.

Ngoài các chuyên gia, chính những thí sinh - đối tượng chịu tác động trực tiếp cũng bày tỏ quan điểm. Em Nguyễn Hoàng Mai, học sinh lớp 12 tại xã Minh Quang chia sẻ: “Em thấy hơi lo vì nếu trường mà em đang có mong muốn học sáp nhập với trường khác ở xa, chi phí ăn ở sẽ cao hơn. Nhưng nếu trường mới có chất lượng tốt hơn thì cũng đáng để cân nhắc. Em chỉ mong các trường sớm công bố rõ ràng về phương thức tuyển sinh, tên trường, mã ngành để chúng em không bị rối.”

Còn Trần Minh Khoa, học sinh lớp 12 tại phường Bồ Đề lại tỏ ra lạc quan: “Em nghĩ việc sáp nhập trường sẽ khiến các trường mạnh hơn, chất lượng giảng dạy tốt hơn. Điều quan trọng là chúng em cần được thông tin, tư vấn cụ thể từ sớm, để không bị nhầm lẫn thông tin”.

Thực tế cho thấy, sự thay đổi nếu được truyền thông đầy đủ, công khai và minh bạch sẽ không khiến người học hoang mang. Thí sinh sẵn sàng thích nghi nếu biết rằng điều đó mang lại cơ hội học tập và việc làm tốt hơn trong tương lai.

Thống Nhất

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/tai-cau-truc-cac-truong-dai-hoc-co-hoi-nang-chat-khong-lam-hep-cua-voi-nguoi-hoc-719720.html