Tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước: Cần cơ chế đột phá

2 ngày trướcBài gốc

Kiến nghị xây dựng hệ thống quan điểm mới về doanh nghiệp nhà nước

Ngày 3/6, tại tọa đàm “Huy động nguồn lực doanh nghiệp nhà nước vào phát triển TP. Hồ Chí Minh theo tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân”, do Viện Nghiên cứu phát triển TP. Hồ Chí Minh tổ chức, TS Trần Du Lịch - Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, cùng cộng đồng doanh nghiệp đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm phát huy hiệu quả lực lượng doanh nghiệp nhà nước, góp phần tạo động lực tăng trưởng bền vững cho TP. Hồ Chí Minh.

Đại biểu thạm dự tọa đàm

Theo chuyên gia kinh tế - TS Trần Du Lịch, sau hơn 30 năm thực hiện tái cơ cấu và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, TP. Hồ Chí Minh đã đạt được một số kết quả tích cực nhất định. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn không ít tồn tại, trong đó nổi bật là việc chưa hình thành được những tổng công ty nhà nước có quy mô đủ lớn và năng lực đủ mạnh để đóng vai trò dẫn dắt, tạo sức lan tỏa cho nền kinh tế.

Một điểm yếu nữa được TS Trần Du Lịch chỉ ra là TP. Hồ Chí Minh hiện vẫn chưa có đánh giá đầy đủ và toàn diện về nguồn lực từ tài sản, mặt bằng và nhà đất công sản còn dư thừa sau các đợt cổ phần hóa. Đây là nguồn lực lớn nhưng chưa được quản lý, khai thác hiệu quả để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Trước thực trạng trên, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh sự cần thiết phải xác định lại vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong tổng thể nền kinh tế, đặc biệt là trong mối liên hệ với khu vực kinh tế tư nhân. Điều này cần được thực hiện trong khuôn khổ các định hướng lớn của Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh.

TS Trần Du Lịch kiến nghị xây dựng hệ thống quan điểm mới về doanh nghiệp nhà nước nhằm giữ vai trò dẫn dắt kinh tế TP. Hồ Chí Minh

“Doanh nghiệp nhà nước đang trong quá trình mở rộng quy mô, nếu không đánh giá lại quy mô và tiềm năng của các nguồn lực hợp nhất từ đất đai, tài sản công thì sẽ rất khó có định hướng hiệu quả cho việc huy động vốn đầu tư phát triển trong giai đoạn tới”, TS Trần Du Lịch nói.

Chuyên gia kinh tế này cũng đề xuất cần xây dựng một hệ thống quan điểm rõ ràng, nhất quán về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh thúc đẩy kinh tế tư nhân. Việc duy trì 100% vốn nhà nước tại một số doanh nghiệp cần được lý giải rõ: Để giữ vai trò kiểm soát, định hướng hay chỉ để duy trì quyền sở hữu. Cùng với đó, cần xác lập tư duy mới: Nhà nước kiến tạo phát triển, thay vì cạnh tranh lợi nhuận với doanh nghiệp tư nhân.

Một trong những mô hình được TS Trần Du Lịch khuyến nghị tham khảo là của Thái Lan - nơi các doanh nghiệp nhà nước được niêm yết trên sàn chứng khoán, Nhà nước nắm giữ tối thiểu 65% cổ phần, phần còn lại được bán ra công chúng. Mô hình này giúp tăng tính minh bạch, tạo sức ép thị trường nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tránh tình trạng trì trệ thường thấy ở doanh nghiệp nhà nước.

Doanh nghiệp đề xuất cơ chế linh hoạt hơn

Tại tọa đàm, ông Trần Anh Tuấn - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận - cho rằng, để doanh nghiệp nhà nước phát huy được vai trò trong bối cảnh kinh tế thị trường, TP. Hồ Chí Minh cần xây dựng cơ chế riêng, phù hợp với thực tiễn địa phương.

Ông Trần Anh Tuấn - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận

Theo ông Trần Anh Tuấn, hiện nay doanh nghiệp nhà nước phải “gánh” quá nhiều trách nhiệm, từ sản xuất kinh doanh đến thực hiện các nhiệm vụ chính trị - xã hội. Trong khi doanh nghiệp tư nhân chỉ chịu điều chỉnh bởi Luật Doanh nghiệp, thì doanh nghiệp nhà nước lại bị ràng buộc bởi nhiều luật và nghị định khác, đặc biệt là các quy định liên quan đến quản lý tài sản công, cho thuê mặt bằng, ngành nghề kinh doanh...

“Cơ chế chưa rõ ràng, chính sách thường xuyên thay đổi là những rào cản lớn trong quá trình cổ phần hóa. TP. Hồ Chí Minh nên chủ động tham mưu, đề xuất cơ chế đặc thù nhằm tạo đột phá, nhất là trong giai đoạn Nghị quyết 98 đang được triển khai thực thi”, ông Trần Anh Tuấn kiến nghị.

Chia sẻ thêm từ thực tiễn doanh nghiệp, ông Quảng Văn Viết Cương - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex IDC) - cho biết, một trong những vướng mắc lớn hiện nay là vấn đề định giá doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa.

Ông Quảng Văn Viết Cương - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex IDC)

“Có doanh nghiệp vừa hoàn tất định giá xong thì quy định lại thay đổi, buộc phải làm lại từ đầu. Điều này vừa gây tốn kém chi phí, vừa kéo dài thời gian cổ phần hóa. Có đơn vị trải qua hai kỳ đại hội cổ đông mà vẫn chưa hoàn tất được thủ tục quyết toán”, ông Quảng Văn Viết Cương nói.

Bên cạnh đó, việc bổ sung vốn nhà nước vào các công ty cổ phần sau cổ phần hóa cũng gặp nhiều rào cản do thiếu cơ chế rõ ràng, đặc biệt là trong bối cảnh các quy định pháp luật liên tục điều chỉnh. Phó Tổng giám đốc Becamex IDC cũng cho rằng, TP. Hồ Chí Minh cần đề xuất các cơ chế thử nghiệm, từ đó tạo mô hình mẫu có thể nhân rộng ra các địa phương khác.

Theo kế hoạch, đến hết năm 2025, TP. Hồ Chí Minh sẽ có 10 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa gồm: Tổng công ty Thương mại Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Bến Thành - TNHH MTV, Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn - TNHH MTV, Tổng công ty Văn hóa Sài Gòn - TNHH MTV, Công ty TNHH MTV Dược Sài Gòn, Công ty TNHH MTV 27/7 TP. Hồ Chí Minh, Tổng công ty Công nghiệp in bao bì Liksin - TNHH MTV.

Thanh Minh

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tai-cau-truc-doanh-nghiep-nha-nuoc-can-co-che-dot-pha-390603.html