Thị trường rộng mở
Quy trình tái chế lốp xe, bao gồm các kỹ thuật như nghiền nhỏ, nhiệt phân và sản xuất nhiên liệu có nguồn gốc từ lốp xe (TDF), tiêu thụ ít tài nguyên năng lượng hơn, do đó làm giảm lượng khí thải carbon liên quan đến sản xuất lốp xe. Việc ngày càng chú trọng vào hiệu quả năng lượng trong quy trình tái chế lốp xe đã trở thành động lực quan trọng cho thị trường tái chế lốp xe toàn cầu.
Trong một thế giới ngày càng tập trung vào việc giảm phát thải khí nhà kính và tiết kiệm năng lượng, việc áp dụng tái chế lốp xe không chỉ giải quyết các thách thức về môi trường của việc thải bỏ lốp xe mà còn phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của các công ty và các yêu cầu về quy định. Do đó, nhu cầu về dịch vụ tái chế lốp xe và các sản phẩm có nguồn gốc từ lốp xe tái chế đã tăng lên, thúc đẩy tương lai bền vững và tiết kiệm năng lượng hơn cho ngành công nghiệp lốp xe trong khi giải quyết vấn đề quan trọng là giảm thiểu chất thải. Sự liên kết này với hiệu quả năng lượng và tính bền vững tiếp tục thúc đẩy sự mở rộng của thị trường tái chế lốp xe.
Tái chế lốp xe thực tế là quá trình tái sử dụng, tái chế hoặc tái sử dụng lốp xe đã qua sử dụng hoặc bị loại bỏ để ngăn chúng bị thải bỏ tại các bãi chôn lấp hoặc đốt, có thể gây ra hậu quả tiêu cực cho môi trường.
Mục tiêu chính của việc tái chế lốp xe là giảm thiểu chất thải, bảo tồn tài nguyên và giảm thiểu tác động môi trường liên quan đến việc thải bỏ lốp xe. Những nỗ lực thúc đẩy tái chế lốp xe đã và đang gia tăng do những lợi ích về mặt môi trường và kinh tế của nó. Nhiều chính phủ và tổ chức đã thiết lập các quy định và ưu đãi để khuyến khích việc thải bỏ và tái chế lốp xe có trách nhiệm, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường của lốp xe bị loại bỏ.
Thị trường tái chế lốp xe liên quan tới các hoạt động thương mại và ngành công nghiệp liên quan đến việc thu gom, xử lý và tái sử dụng lốp xe đã qua sử dụng hoặc bị loại bỏ để tạo ra các sản phẩm hoặc vật liệu có giá trị.
Thị trường này đã phát triển để ứng phó với những thách thức về môi trường và kinh tế do việc thải bỏ lốp xe tại các bãi chôn lấp hoặc đốt, có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Thị trường tái chế lốp xe đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề về môi trường liên quan đến việc thải bỏ lốp xe, bảo tồn tài nguyên và giảm lượng khí thải carbon trong quá trình sản xuất lốp xe.
Nó cũng góp phần tạo việc làm và thúc đẩy tính bền vững trong các ngành ô tô và xây dựng. Khi các mối quan tâm về môi trường tiếp tục gia tăng, thị trường tái chế lốp xe dự kiến sẽ mở rộng, mang đến cơ hội đổi mới và phát triển các sản phẩm mới thân thiện với môi trường.
Theo một nghiên cứu của Precedenceresearch, quy mô thị trường tái chế lốp xe khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hiện được định giá ở mức 2,16 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ đạt 3,05 tỷ USD vào năm 2033, tăng trưởng ở tốc độ CAGR là 3,52% từ năm 2024 đến năm 2033.
Châu Á - Thái Bình Dương chiếm thị phần lớn nhất là 38,14% vào năm 2023. Châu Á - Thái Bình Dương đã trải qua sự tăng trưởng công nghiệp và kinh tế đáng kể, dẫn đến tỷ lệ sở hữu xe và mức tiêu thụ lốp xe cao hơn. Sự tăng trưởng này dẫn đến nhu cầu xử lý và tái chế lốp xe có trách nhiệm lớn hơn. Nhiều quốc gia trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã thực hiện các quy định và sáng kiến của chính phủ để thúc đẩy tái chế lốp xe có trách nhiệm. Các quy định này có thể khuyến khích sự phát triển của thị trường tái chế lốp xe.
Châu Âu được ước tính là nơi có tốc độ mở rộng nhanh nhất. Châu Âu có một số quy định về môi trường và tiêu chuẩn quản lý chất thải nghiêm ngặt nhất trên thế giới. Môi trường pháp lý này khuyến khích các hoạt động xử lý và tái chế lốp xe có trách nhiệm. Các quốc gia Châu Âu có các mục tiêu phát triển bền vững đầy tham vọng, bao gồm giảm thiểu chất thải và bảo tồn tài nguyên. Tái chế lốp xe phù hợp với các mục tiêu này bằng cách tái sử dụng vật liệu cao su và thép từ lốp xe đã qua sử dụng.
Trong khi đó, thị trường tái chế lốp xe Bắc Mỹ là một lĩnh vực quan trọng trong ngành quản lý và tái chế chất thải rộng lớn hơn, tập trung vào việc xử lý và tái sử dụng có trách nhiệm lốp xe đã qua sử dụng và bị loại bỏ. Thị trường này bao gồm nhiều hoạt động và quy trình khác nhau được thiết kế để giảm thiểu tác động môi trường của chất thải lốp xe đồng thời tạo ra các vật liệu và sản phẩm có giá trị gia tăng.
Xu hướng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chính phủ đã ban hành Nghị định 08/2022/NĐ-CP, yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu lốp thực hiện EPR từ năm 2024. Theo đó, mỗi năm trong giai đoạn từ 2024 đến 2026, các doanh nghiệp này phải chịu trách nhiệm tái chế ít nhất 5% tổng khối lượng lốp xe đã qua sử dụng được đưa ra thị trường và nhập khẩu, đồng thời tỷ lệ này sẽ được tăng định kỳ cho các giai đoạn tiếp theo.
Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp, trong đó những hãng lốp hàng đầu thế giới đang có mặt tại Việt Nam như Bridgestone, Michelin đang phát triển những giải pháp của riêng mình.
Theo một công bố của Michelin, lốp xe thương mại của hãng này đã đạt tới tỷ lệ 30% vật liệu sinh học, tái chế. Hãng cũng tiết lộ con số này dự kiến tăng lên 40% vào năm 2030 và 100% vào năm 2050. Nguyên liệu trấu đã được Michelin sử dụng từ năm 2023 trong quá trình sản xuất lốp xe.
Quy trình lốp xe phế thải sau khi thu gom sẽ được các đơn vị đối tác của Bridgestone thực hiện tái chế chưng cất thành dầu.
Trong khi đó, Bridgestone Việt Nam cho biết tính đến giữa tháng 12/2024, công ty này đã thu gom 1004 tấn, đạt 117% mục tiêu đề ra. Lốp xe phế thải sau khi thu gom sẽ được các đơn vị đối tác thực hiện tái chế chưng cất thành dầu. Trước đó, Bridgestone đã đề ra mục tiêu tái chế ít nhất 855 tấn lốp xe phế thải trong năm 2024.
Tái chế lốp xe đã trở thành một trong những bước tất yếu của nền kinh tế tuần hoàn trên toàn cầu. Tại châu Âu, tỷ lệ xử lý lốp xe đã qua sử dụng đạt đến 95%, minh chứng cho sự hiệu quả của các quy trình tái chế tiên tiến.
Bridgestone cho biết hãng này cũng đang mở rộng hợp tác với các đối tác trong lĩnh vực tái chế cũng như các nhà bán hàng hay nhà phân phối lốp xe của thương hiệu nhằm xây dựng mạng lưới thu gom toàn quốc, mở rộng phạm vi hoạt động và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc tái chế, đặc biệt là các đối tác kinh doanh. Bên cạnh việc tuân thủ EPR, Bridgestone còn tích hợp các yếu tố thân thiện môi trường vào mọi giai đoạn trong chuỗi giá trị của mình.
Để giảm phát thải trong sản xuất, Bridgestone đã áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm như ứng dụng lò hơi sinh khối vào sản xuất, sử dụng vật liệu tuần hoàn,… Tập đoàn đã cam kết cắt giảm lượng khí nhà kính trong toàn bộ chuỗi giá trị, từ khai thác nguyên liệu thô đến quy trình sản xuất tại nhà máy.
Bridgestone đã phát triển các dòng lốp tiên tiến với công nghệ hỗ trợ giảm lực cản lăn, giúp xe tiêu hao ít nhiên liệu hơn và giảm phát thải khí CO2. Một trong những công nghệ nổi bật là Enliten được thiết kế để tối ưu hóa trọng lượng lốp, giảm lực cản lăn mà không làm giảm độ bền cũng như độ bám và an toàn của lốp xe. Điều này không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ của lốp mà còn mang lại trải nghiệm lái xe tiết kiệm và thân thiện với môi trường.
Nằm trong chiến lược phát triển toàn cầu, cam kết E8 từ Bridgestone tập trung vào 8 giá trị cốt lõi, trong đó "Energy" (Năng lượng) và "Ecology” (Sinh thái) là 2 giá trị hướng đến hiện thực hóa tính bền vững của doanh nghiệp. Tập đoàn không chỉ tập trung vào việc giảm phát thải carbon mà còn hướng đến xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, bao gồm việc phát triển các vật liệu tái tạo và mở rộng mô hình tái chế, từ khâu sản xuất đến xử lý lốp xe sau sử dụng.
Trong tương lai, Bridgestone Việt Nam cho biết hãng sẽ tiếp tục tăng cường nỗ lực tái chế thông qua việc mở rộng quy mô thu gom, hợp tác với nhiều đối tác hơn, và ứng dụng công nghệ hiện đại trong quy trình sản xuất tại nhà máy. Bridgestone hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ tái chế hàng năm và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
Trước đó, năm 2016 tại Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), nhà máy tái chế lốp cao su đầu tiên Sagama Việt Nam đã được khởi công và khánh thánh vào năm 2019. Đây là nhà máy đầu tiên của Việt Nam có mô hình tái chế rác thải từ lốp cao su thành đồ dùng thường ngày như: thảm cao su, đệm cao su, sân đá bóng cỏ nhân tạo…
Ước tính, tại Việt Nam mỗi năm thải ra môi trường khoảng 400.000 tấn phế liệu, tương đương 30.000 tấn/tháng. Việc xử lý rác thải vẫn luôn là vấn đề nhức nhối hiện nay không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới. Đặc biệt là với các loại cao su phế thải rất khó phân hủy, phải mất hàng chục năm mới phân hủy được vào đất, ảnh hưởng rất lớn tới môi trường. Do đó, việc các doanh nghiệp tìm ra các hướng đi mới hướng tới xanh hóa là việc rất cần thiết.
Nam Nguyễn