Tại sao Bưu điện Trung tâm TP.HCM chưa được xếp hạng di tích?

6 giờ trướcBài gốc

Hình tượng rắn thần Naga trên nóc Bưu điện Trung tâm TP.HCM thể hiện sự tiếp biến văn hóa Đông - Tây, tạo nên giá trị kiến trúc đặc sắc của công trình. Ảnh: NAG Cao Kỳ Nhân.

Theo Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, nguyên nhân không nằm ở tiêu chí chuyên môn mà do vướng mắc về thủ tục hành chính.

Nằm trong danh sách kiểm kê

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, cho biết trong một cuộc họp diễn ra hôm 6/10: “Về mặt tiêu chí, Bưu điện TP.HCM đủ điều kiện xếp hạng. Nhưng hiện công trình này mới chỉ được kiểm kê, chứ chưa xếp hạng được vì thiếu một văn bản đồng thuận của đơn vị chủ quản”.

Theo ông Nhựt, Sở đã gửi công văn hai lần để đề nghị Bưu điện TP.HCM ký văn bản đồng ý xếp hạng, lần gần nhất là vào tháng 7 năm nay. Trước đó, Bưu điện TP.HCM từng được đưa vào danh mục kiểm kê di tích theo Luật Di sản văn hóa có hiệu lực từ 1/1/2025 và đang được tạm thời quản lý, bảo vệ như một di tích cấp tỉnh. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh việc chính thức công nhận vẫn cần hoàn tất hồ sơ theo đúng quy trình.

Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM Nguyễn Minh Nhựt phát biểu tại cuộc họp ngày 6/10. Ông nhấn mạnh Bưu điện TP.HCM đã đủ tiêu chí xếp hạng di tích nhưng còn vướng thủ tục.

“Vấn đề hiện nay không phải là tiêu chuẩn không đủ, mà là thủ tục còn thiếu. Chúng tôi rất mong các đơn vị sở hữu tài sản công nhận thức rõ trách nhiệm gìn giữ di sản của thành phố. Việc xếp hạng không nhằm cản trở phát triển, mà là để bảo vệ các giá trị văn hóa lâu dài”, ông Nhựt chia sẻ.

Dưới góc nhìn chuyên môn, kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM đồng thời là Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP.HCM, nhìn nhận: “Một công trình muốn được công nhận là di sản thì phải có sự đồng thuận từ chủ sở hữu. Đây là quy định trong luật hiện hành”.

Trong thời gian tới, Sở Văn hóa và Thể thao cho biết sẽ gửi văn bản lần thứ ba, tiếp tục vận động ở nhiều cấp, bao gồm cả tổ chức Đảng và các cơ quan chủ quản, để tháo gỡ vướng mắc này và thúc đẩy quá trình xếp hạng cho công trình biểu tượng của TP.HCM. Theo thông tin mới nhất Sở nắm được, hiện đơn vị quản lý Bưu điện TP.HCM đang trong quá trình xin ý kiến chỉ đạo từ Tổng công ty Bưu điện Việt Nam.

Tri Thức - Znews đã liên hệ và chờ phản hồi từ Tổng công ty Bưu điện Việt Nam.

Công trình tiêu biểu về kiến trúc và di sản đô thị

Dù chưa được xếp hạng di tích, Bưu điện Trung tâm TP.HCM từ lâu đã được người dân và giới chuyên môn xem là công trình tiêu biểu về kiến trúc và di sản đô thị. Theo Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, giá trị của tòa nhà không chỉ nằm ở vẻ ngoài kiến trúc mà còn ở yếu tố giao thoa văn hóa hiếm thấy.

“Điều đặc biệt của Bưu điện thành phố không chỉ nằm ở kiến trúc Pháp. Trong đó có hình tượng rắn thần Na-ga, biểu tượng phương Đông, đặt trên một công trình do người Pháp xây dựng. Đây là một ví dụ điển hình cho sự tiếp biến văn hóa Đông - Tây”, ông Nguyễn Minh Nhựt cho biết.

Ông cũng liên hệ đến hình tượng “lưỡng long chầu nguyệt” trên mái ngói Bến Nhà Rồng để cho thấy cách người Việt ứng dụng tinh thần văn hóa bản địa trong không gian do phương Tây quy hoạch.

Bưu điện Trung tâm TP.HCM có tuổi đời hơn 130 năm, đứng hạng 2 trong danh sách 11 bưu điện đẹp nhất thế giới của tạp chí kiến trúc Architectural Digest (Mỹ). Ảnh: T.L.

Ngoài kiến trúc độc đáo, công trình này nằm ở vị trí được xem là trung tâm di sản đô thị của TP.HCM, cạnh các công trình như Nhà thờ Đức Bà, Đường sách Nguyễn Văn Bình và quảng trường Công xã Paris. “Người dân mặc định đây là một cảnh quan văn hóa. Nó gần như là kilomet số 0 của thành phố, một không gian biểu tượng”, ông Nhựt nhấn mạnh.

Lịch sử hình thành và phát triển của Bưu điện Sài Gòn cho thấy đây là một trong những công trình hạ tầng hiện đại đầu tiên tại Nam Kỳ.

Ngày 11/4/1860, Pháp bắt đầu thiết lập hệ thống bưu chính tại Sài Gòn. Trụ sở Bưu điện hiện nay được khởi công xây dựng vào năm 1886 và khánh thành năm 1891, do kiến trúc sư người Pháp Auguste Vildieu và phụ tá Foulhoux thiết kế. Tòa nhà nổi bật với hệ thống vòm thép lớn, mái cao, thoáng mát, phù hợp với khí hậu nhiệt đới và nhu cầu sử dụng công cộng. Hai bản đồ lịch sử được treo bên trong là “Sài Gòn và vùng phụ cận” (1892) và “Đường dây điện tín Nam Việt và Campuchia” (1936).

Tháng 6/2023, công trình này được tạp chí kiến trúc Architectural Digest (Mỹ) xếp hạng hai trong danh sách 11 bưu điện đẹp nhất thế giới. Tháng 12 cùng năm, TP.HCM cũng công nhận Bưu điện TP.HCM là một trong 10 điểm tham quan thú vị của thành phố.

Hạ Đan

Nguồn Znews : https://znews.vn/tai-sao-buu-dien-trung-tam-tphcm-chua-duoc-xep-hang-di-tich-post1591522.html