Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: SANA
Theo hãng tin Sky News, hành trình của ông Sharaa cho tới thời điểm này là một câu chuyện đáng chú ý. Ban đầu là một chỉ huy các tay súng thánh chiến Hồi giáo, ông Sharaa sau đó trở thành chính khách trên trường quốc tế và giờ được quốc gia hùng mạnh nhất thế giới chào đón.
Ông Sharaa trở thành người đứng đầu Syria sau khi chính quyền của cựu Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ vào tháng 12 năm ngoái. Trong cuộc nội chiến tàn khốc ở Syria, ông Sharaa, với bí danh Abu Mohammed al-Jolani, là thủ lĩnh của Mặt trận Nusra, một tổ chức bị coi là khủng bố đồng thời là chi nhánh của mạng lưới khủng bố Al Qaeda tại Syria.
Vào thời điểm đó, việc ông Sharaa đặt chân lên đất Mỹ và gặp người đứng đầu của xứ sở cờ hoa là điều không tưởng. Mỹ từng treo thưởng 10 triệu USD cho bất cứ ai cung cấp thông tin dẫn tới việc bắt giữ ông Sharaa.
Vậy chuyện gì đang diễn ra? Tại sao lại có sự thay đổi ngoại giao như vậy?
Sau 14 năm xung đột, bắt đầu từ phong trào "Mùa xuân Ảrập", Syria hiện trong tình trạng hỗn loạn. Ông Sharaa, với tư cách là người đứng đầu chính phủ chuyển tiếp, được Mỹ coi là nhân vật có khả năng lớn nhất để giữ vững Syria và ngăn chặn nước này rơi lại vào nội chiến cũng như thành một "quốc gia thất bại".
Tuy nhiên, để làm được điều đó, Syria phải thoát khỏi tình trạng bị xa lánh và Mỹ đang đánh cược với việc này. Giới quan sát nhận định, đây dường như cũng là lý do tại sao Mỹ sẵn sàng ủng hộ và dành cho Syria một cái ôm nồng ấm. Bằng việc ủng hộ ông Sharaa, Mỹ hy vọng ông sẽ rũ bỏ quá khứ và trở thành một nhà lãnh đạo của tất cả mọi người, thống nhất Syria.
Ông Sharaa vẫy tay chào người ủng hộ khi tới Mỹ. Video: Al Jazerra
Theo một số nhà phân tích, việc Mỹ giữ quan hệ với ông Sharaa cũng đồng nghĩa, Iran và Nga khó có thể giành lại được chỗ đứng chiến lược vững chắc ở đất nước này. Do đó, một người từng là kẻ thù của Mỹ giờ đây đang được chào đón như một đồng minh tiềm năng.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi lớn. Ông Sharaa đã phủ nhận lý lịch cực đoan của bản thân và tuyên bố những việc ông đã làm xuất phát từ hoàn cảnh của cuộc nội chiến.
Kể từ khi ông Sharaa lên nắm quyền, xung đột giáo phái tại Syria vẫn nổ ra. Theo các chuyên gia, đây là dấu hiệu cho thấy quốc gia Trung Đông này vẫn còn bất ổn và làm dấy lên lo ngại về khả năng lãnh đạo của vị tổng thống lâm thời. Dù vậy, ông Sharaa vẫn được coi là người có khả năng tốt nhất để ổn định Syria và trở thành một phần quan trọng của Trung Đông.
Theo logic, nếu Syria ổn định, phần còn lại của bức tranh tổng thể sẽ được sắp xếp và duy trì dễ dàng hơn. Chuyến thăm Washington của ông Sharaa mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, có thể là đột phá lịch sử. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của một nguyên thủ Syria kể từ khi đất nước này giành được độc lập vào năm 1946.
Cuộc gặp với Tổng thống Mỹ cũng thực sự là một sự kiện lớn. Ông Sharaa đã gặp ông Trump tại Riyadh, Ảrập Xêút vào tháng 5, nhưng trong cuộc hội đàm diễn ra vào ngày 10/11, họ đã thảo luận về việc dỡ bỏ trừng phạt cho Syria, yếu tố then chốt đối với công cuộc tái thiết Syria sau xung đột, về cách Syria có thể hỗ trợ cuộc chiến chống nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và một con đường khả thi để bình thường hóa quan hệ với Israel.
Việc Mỹ hợp tác với một cựu tay súng thánh chiến Hồi giáo được coi là điều thú vị nhưng cũng rủi ro. Bởi nếu thành công, vai trò của Syria trong khu vực có thể được định hình lại, từ kẻ thù của Mỹ trở thành một đồng minh mạnh mẽ trong khu vực.