Tại sao giàn giáo tre được sử dụng phổ biến trong xây dựng ở Hong Kong?

một giờ trướcBài gốc

Theo hãng tin Reuters ngày 27/11, chưa rõ nguyên nhân vụ hỏa hoạn nhưng ai cũng thấy rõ ngọn lửa đã lan rất nhanh qua lớp lưới màu xanh và làm những giàn tre bốc cháy rồi đổ sụp xuống đất.

Vụ cháy ngày 26/11 tại khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po đã khiến ít nhất 44 tử vong, hàng chục người bị thương và 279 người còn mất tích.

Lịch sử giàn giáo tre

Giàn giáo tre ở Hong Kong. Ảnh: Shutterstock

Trong nhiều thập kỷ tại Hong Kong, nơi có những tòa nhà chọc trời, tre trở thành vật liệu giàn giáo được ưa chuộng vì rẻ, dồi dào và linh hoạt, được buộc với nhau bằng dây nhựa.

Giàn giáo tre có nguồn gốc từ Trung Quốc đại lục, nơi tre được xem là biểu tượng của vẻ đẹp và tính chính trực. Từ thời cổ đại, tre đã là nền tảng trong kiến trúc và người ta cho rằng tre từng được dùng làm giàn giáo và công cụ khi xây dựng Vạn Lý Trường Thành.

Theo trang timeout.com (Hong Kong), đặc tính vừa bền vừa linh hoạt cùng tốc độ sinh trưởng nhanh của tre đã được ngợi ca suốt hàng nghìn năm kể từ thời cổ đại. Ghi chép sớm nhất về việc dùng tre trong xây dựng xuất hiện vào khoảng thời nhà Tùy - Đường, khi tre được dùng để dựng nhà sàn ở những vùng có khí hậu mưa nhiều.

Tre luôn đóng vai trò thiết yếu trong lĩnh vực xây dựng của Hong Kong nhờ những đặc tính phù hợp với một thành phố dày đặc công trình như thế này. Trước hết, tre sinh trưởng nhanh, giá rẻ, tái sử dụng được và bền vững. Có thể cắt và lắp ráp tre ngay tại công trường mà không cần quá nhiều nhân công, đồng thời dễ vận chuyển. Tre cũng rất linh hoạt trong mục đích sử dụng, từ việc lắp đặt máy điều hòa đến dựng cả một tòa nhà. Tre có thể vừa khít vào những khoảng trống nhỏ mà vật liệu khác khó làm được.

Với một đội thợ lành nghề, giàn giáo tre đơn giản là tiết kiệm thời gian và chi phí hơn. Nhiều công trình mang tính biểu tượng trên đường chân trời của Hong Kong, trong đó có trụ sở ngân hàng HSBC do Norman Foster thiết kế, từng là tòa nhà đắt đỏ nhất thời đó, đều sử dụng giàn giáo tre khi xây dựng.

Hong Kong có các rừng tre gần Tai Po, Yuen Long, Tsuen Wan, Sha Tin và núi Đại Mộ, nhưng tre không phát triển đủ nhanh để đáp ứng nhu cầu ngành xây dựng. Vì vậy, phần lớn tre sử dụng ở Hong Kong được vận chuyển từ Quảng Đông và Quảng Tây, qua Macau.

Hai loại tre được dùng phổ biến nhất trong giàn giáo là tre Kao Jue và tre Mao Jue. Tre Mao Jue dày và khỏe hơn, chủ yếu được dùng làm trụ chịu lực, trong khi tre Kao Jue dùng làm kết cấu ngang và các bệ đứng để làm việc.

Tre được cắt thành từng đoạn dài khoảng bảy mét và phơi khô ít nhất ba tháng. Chúng có thể được để ngoài trời và thường được sử dụng khoảng ba lần rồi sẽ cong vênh và trở nên quá yếu.

Loại giàn giáo tre phổ biến nhất trong Hong Kong là giàn giáo hai lớp, vươn ra khỏi mặt tòa nhà và phủ tới giữa lối đi. Thường được dùng cho xây dựng hoặc tu sửa lớn, những cấu trúc này được gia cố bằng khung thép và phủ lớp vật liệu chống cháy để ngăn đồ vật rơi trúng người đi đường. Việc người dân đi bộ ngay bên dưới các giàn giáo tre không phải chuyện hiếm, trong khi thợ làm việc ngay phía trên và đôi khi tia lửa hàn rơi xuống.

Cũng có loại giàn giáo tre treo ngoài tường, nhô ra ngẫu nhiên từ mặt tòa nhà. Đây là các bục nhỏ dùng cho sửa chữa đơn giản hoặc lắp đặt ống thoát nước, điều hòa, bê tông và nhiều hạng mục khác. Dù biển hiệu neon đang dần biến mất ở Hong Kong, nhưng vẫn còn rất nhiều bảng hiệu lớn treo trên đường phố, đôi khi được bao bọc bằng giàn giáo tre và thợ treo mình trên những thanh tre mảnh mai. Trông có vẻ nguy hiểm, nhưng các cấu trúc này được chống đỡ bằng dây thép hoặc các chốt treo gắn vào tòa nhà.

Một trong những phần quan trọng nhất khi dựng giàn giáo tre là buộc các thanh lại với nhau. Đây là một kỹ năng quan trọng đến mức người học việc và thợ mới vào nghề không được tự buộc nút trong nhiều năm. Trước đây, thợ dùng lạt tre mỏng, ngâm nước cho dẻo, nhưng từ những năm 1970–1980, lạt được thay bằng dây nhựa. Ngày nay, giàn giáo tre chủ yếu được buộc bằng dây nhựa kiểu dây thít, đòi hỏi sự khéo léo cao.

Vấn đề an toàn của giàn giáo tre

Hiện nay, dù vậy, phần lớn đã thay tre bằng giàn giáo kim loại và kẹp kim loại. Tuy nhiên, Hong Kong, dù hiện đại, nhưng vẫn có khoảng 2.500 thợ giàn giáo tre đăng ký hoạt động. Số thợ giàn giáo kim loại vào khoảng gấp ba lần con số đó.

Video khói bốc lên từ khu chung cư vừa bị cháy ở Hong Kong (Nguồn: Reuters):

Tại trung tâm tài chính Hong Kong, người ta dễ bắt gặp hình ảnh những nhóm nhỏ thợ giàn giáo leo lên các mặt tiền sáng loáng, dựng kín một tòa nhà chỉ trong vài tuần.

Những giàn tre này cũng thường được sử dụng cùng lưới xây dựng màu xanh để ngăn mảnh vỡ rơi trúng người đi đường, như tại các tòa nhà ở khu chung cư Wang Fuk Court thuộc quận Tai Po ở phía Bắc Hong Kong vừa bị hỏa hoạn.

Lãnh đạo Hong Kong John Lee nói rằng một lực lượng đặc nhiệm đã được thành lập để điều tra nguyên nhân vụ cháy. Ông nói tại họp báo: “Đơn vị rà soát độc lập của Cơ quan Công trình Xây dựng sẽ điều tra liệu tường ngoài của tòa nhà có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy hay không. Nếu có sai phạm, chúng tôi sẽ truy cứu trách nhiệm theo luật và quy định”.

Ông cũng nói chính quyền sẽ triển khai biện pháp đặc biệt đối với các dự án đang thi công, kiểm tra xem vật liệu lưới giàn giáo có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy và các tiêu chuẩn an toàn khác hay không.

Tháng 3, chính quyền Hong Kong yêu cầu 50% hợp đồng công trình công cộng mới sẽ phải sử dụng giàn giáo kim loại trong thời gian tới.

Tuy nhiên, trọng tâm dường như nghiêng về an toàn lao động hơn là nguy cơ cháy. Có 22 ca tử vong liên quan đến thợ giàn giáo tre trong giai đoạn 2019 – 2024.

Dù đẩy mạnh an toàn, tháng 7, lãnh đạo cơ quan lao động Hong Kong Chris Sun nói rằng chính quyền hiện chưa có ý định cấm sử dụng giàn giáo tre.

Tháng 10, một giàn giáo tre lớn bốc cháy tại tòa nhà Chinachem Tower ở khu thương mại Central. Một lần nữa, lửa thiêu rụi lưới xây dựng và các cột tre, làm cửa sổ cháy đen và tường ngoài bị cháy nghiêm trọng.

Trong một bài đăng Facebook, Hiệp hội Quyền lợi Nạn nhân Tai nạn Lao động ở Hong Kong nói rằng đã có ít nhất hai vụ cháy khác liên quan đến giàn giáo tre trong năm nay.

Bộ Quy tắc Thực hành An toàn Giàn giáo Tre của Cơ quan Lao động Hong Kong quy định rằng lưới bảo vệ, màn che và bạt hoặc tấm nhựa được lắp trên mặt giàn giáo phải có đặc tính chống cháy phù hợp theo tiêu chuẩn được công nhận.

Trong một bài đăng trên Facebook ngày 26/11, ông Jason Poon, người từng tố cáo các sai phạm trong xây dựng ở Hong Kong, nói rằng nguy cơ cháy tồn tại ở giàn giáo tại nhiều khu nhà.

Ông nói ông đã liên hệ với nhiều cơ quan chính quyền năm 2024 về tình trạng thiếu vật liệu chống cháy trong lưới giàn giáo tại một khu nhà khác nhưng bị phớt lờ.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/tai-sao-gian-giao-tre-duoc-su-dung-pho-bien-trong-xay-dung-o-hong-kong-20251127092302756.htm