Tại sao Hungary lại tổ chức mạng lưới gián điệp ở vùng Zakarpattia của Ukraine?

19 giờ trướcBài gốc

Hai điệp viên trong mạng lưới gián điệp có liên hệ với cơ quan tình báo quân sự của Hungary đang hoạt động tại vùng Zakarpattia bị Cơ quan An ninh Ukraine (SSU) bắt giữ. Ảnh cắt từ clip của SSU

Theo tờ The Kyiv Post ngày 11/5, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) ngày 9/5 đã cáo buộc Hungary đang tiến hành một chiến dịch tình báo tại Zakarpattia (thường gọi là Transcarpathia), một khu vực miền Tây Ukraine.

Theo SBU, Hungary đã thuê hai người dân địa phương tại Berehove (thuộc Zakarpattia) để do thám các vị trí quân sự như hệ thống phòng không, đánh giá năng lực an ninh và thăm dò thái độ của người dân nếu quân gìn giữ hòa bình của Hungary xuất hiện.

Sau đó, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto ngày 9/5 thông báo nước này đã trục xuất 2 nhân viên ngoại giao làm việc ở Đại sứ quán Ukraine tại Budapest bị cáo buộc hoạt động gián điệp dưới vỏ bọc ngoại giao. Ngoại trưởng Szijjarto tuyên bố quyết định trên là phản ứng trước diễn biến mà ông gọi là “các chiến dịch bôi nhọ liên tục” của giới chức Ukraine nhắm vào Hungary. Người đứng đầu ngành ngoại giao Hungary nhấn mạnh nước này ủng hộ hòa bình và luôn từ chối gửi viện trợ quân sự cho Ukraine hay tham gia cuộc xung đột với Nga.

Ukraine cũng đáp trả bằng hành động tương tự.

Trước đây, Hungary từng nhiều lần tuyên bố rằng những người nói tiếng Hungary ở Zakarpattia bị Kiev đàn áp. Phía Ukraine luôn tồn tại những nghi ngờ và cáo buộc rằng Hungary muốn giành lấy khu vực này hoặc một phần của khu vực. Phía Hungary chưa bình luận gì về cáo buộc này.

Để hiểu vì sao Hungary lại do thám khu vực Zakarpattia, cần phải tìm hiểu chính sách ngôn ngữ của Ukraine và lịch sử của Zakarpattia.

Lịch sử và nhân khẩu học của Zakarpattia

Zakarpattia nằm ở Tây Nam Ukraine, là khu vực duy nhất giáp với bốn quốc gia: Hungary, Slovakia, Ba Lan và Romania. Đây là một trong những vùng có mức độ đa dạng ngôn ngữ và văn hóa lớn nhất Ukraine. Các cộng đồng người Ukraine, Hungary, Ba Lan, Slovakia, Do Thái, Roma và các nhóm khác như Hutsul, Lemko... đã sinh sống ở đây suốt nhiều thế kỷ.

Zakarpattia từng thuộc Đế quốc Áo-Hung cho đến khi Hiệp ước Trianon được ký kết. Sau đó, khu vực này lần lượt thuộc Tiệp Khắc, rồi Cộng hòa Carpatho-Ukraine do người Ukraine lãnh đạo (trong năm 1939), rồi bị Hungary kiểm soát từ 1939 đến 1945.

Sau đó, Liên Xô sáp nhập khu vực này vào Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Ukraine. Điều đó kéo theo thay đổi về nhân khẩu học khi nhiều người Nga và người nói tiếng Nga được đưa đến sinh sống tại đây. Sau khi Liên Xô tan rã, bất chấp những đề xuất tổ chức trưng cầu dân ý, Zakarpattia vẫn thuộc lãnh thổ Ukraine theo đường biên giới được xác lập năm 1991.

Theo khảo sát gần đây, 13% dân số Zakarpattia là người Hungary hoặc nói tiếng Hungary. Người nói tiếng Hungary chủ yếu tập trung tại các khu vực như Berehove, Mukachevo và một số thị trấn.

Hungary từng cấp hộ chiếu cho người nói tiếng Hungary ở khu vực này, dù họ thường vẫn giữ hộ chiếu Ukraine. Nhiều khu dân cư ở đây tồn tại song song các ngôn ngữ: tiếng Ukraine, tiếng Hungary, tiếng Nga, tiếng Romania, tiếng Ba Lan và tiếng Slovakia.

Luật ngôn ngữ của Ukraine

Ukraine từng ban hành nhiều chính sách ngôn ngữ khác nhau. Năm 1989, tiếng Ukraine được tuyên bố là ngôn ngữ quốc gia. Hiến pháp năm 1996 cũng khẳng định điều này, nhưng vẫn bảo vệ tiếng Nga và các ngôn ngữ thiểu số khác.

Dưới thời Tổng thống Viktor Yuschenko giữa những năm 2000, chính phủ đưa ra nhiều quy định khuyến khích sử dụng tiếng Ukraine trong điện ảnh, dịch vụ nhà nước và các lĩnh vực khác.

Năm 2012, dưới thời Tổng thống Viktor Yanukovych, có những động thái công nhận tiếng Nga và các ngôn ngữ thiểu số là ngôn ngữ chính thức, nhưng cuối cùng không thành hiện thực.

Sau phong trào Euromaidan, Ukraine có xu hướng tăng cường vai trò của tiếng Ukraine nhằm tách khỏi “thế giới Nga”.

Đến năm 2019, chính quyền Tổng thống Petro Poroshenko có các động thái gây tranh cãi: phạt các doanh nghiệp không cung cấp dịch vụ bằng tiếng Ukraine; buộc giáo dục trung học phải giảng dạy bằng tiếng Ukraine; yêu cầu truyền thông tăng nội dung bằng tiếng Ukraine.

Thực tế tại Zakarpattia

Một cửa hàng mỹ phẩm Eva có tên bằng cả tiếng Hungary và tiếng Ukraine tại Berehove, vùng Zakarpattia. Ảnh: Kyiv Post

Ở Zakarpattia, khả năng sử dụng tiếng Ukraine của người nói tiếng Hungary còn hạn chế, do đó chính quyền đưa ra các biện pháp siết chặt nhằm thúc đẩy hội nhập. Tuy nhiên, Hungary, Romania, Slovakia và một số nhóm thiểu số cho rằng các biện pháp này là bất công hoặc mang tính đàn áp.

Cần lưu ý rằng một số trường trung học tại Zakarpattia sử dụng phương pháp giảng dạy song ngữ và điều này được pháp luật cho phép.

Tại Berehove, có thể dễ dàng bắt gặp biển hiệu bằng cả tiếng Hungary và Ukraine. Luật ngôn ngữ đã được sửa đổi năm 2024 theo hướng tôn trọng quyền của các nhóm thiểu số - một sáng kiến do cộng đồng người Hungary gốc Ukraine đề xuất.

Dù vẫn còn nhiều tranh luận về chính sách ngôn ngữ của Ukraine, nhưng các yêu cầu của luật này thường bị Nga, Hungary và các bên ủng hộ chỉ trích.

Nhiều người nói tiếng Hungary đồng thời cũng nói tiếng Ukraine và các ngôn ngữ khác. Ở Zakarpattia, có thể nghe thấy nhiều thứ tiếng trong cuộc sống thường nhật.

Từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt, một số người từng cảm thấy mình “thuộc về Hungary nhiều hơn” đã thay đổi suy nghĩ. Bản sắc Ukraine được thể hiện rõ rệt hơn và nhiều người cảm thấy giằng xé giữa các bản sắc.

Người Zakarpattia đã ra trận, bị bắt, thiệt mạng và chứng kiến hậu quả của chiến tranh.

Những điều này cùng với các phát ngôn về Ukraine của Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã làm xói mòn thiện cảm dành cho Hungary. Một số người nói tiếng Hungary cũng đã rời khỏi khu vực sau khi chiến sự bùng phát toàn diện.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/tai-sao-hungary-lai-to-chuc-mang-luoi-gian-diep-o-vung-zakarpattia-cua-ukraine-20250511205946767.htm