Tại sao Israel chọn tấn công Iran lúc này?

18 giờ trướcBài gốc

Vụ nổ ở Tel Aviv sau khi trúng tên lửa Iran đêm 13/6. Ảnh: AP

Lý do Israel tấn công Iran

Nguy cơ hạt nhân từ Iran: Israel từ lâu đã coi việc Iran phát triển vũ khí hạt nhân là một mối đe dọa sống còn. Sau cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7-10-2023, niềm tin này càng được củng cố, khiến Israel cảm thấy cần hành động quyết liệt để loại bỏ nguy cơ này.

Israel chuyển sang tư duy sinh tồn, đây không còn là vấn đề chiến lược - mà là bản năng sống còn. Điều này hợp pháp hóa hành động quân sự vượt giới hạn thông thường, cho phép phá vỡ các chuẩn mực quốc tế.

Tình trạng yếu kém của Iran: Sau các cuộc không kích của Israel vào tháng 10 năm trước, hệ thống phòng không và khả năng sản xuất tên lửa của Iran bị suy yếu đáng kể. Đây được xem là “cơ hội vàng” để Israel tấn công khi Iran đang ở thế bất lợi.

Khả năng “đột phá” hạt nhân của Iran: Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) gần đây thông báo Iran đã vi phạm Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân, cho thấy Iran đang tiến gần đến khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân một cách nhanh chóng.

Sự tự tin của Israel: Quốc gia ngày càng tin tưởng vào khả năng định hình lại Trung Đông và trở thành siêu cường khu vực. Sau khi phớt lờ cảnh báo của chính quyền Biden và thành công trong việc tiêu diệt lãnh đạo Hezbollah ở Lebanon mà không chịu hậu quả nghiêm trọng, Israel giờ đây chuyển hướng tấn công trực tiếp vào Iran.

Áp lực quốc tế và chiến lược thay đổi trọng tâm: Với sự chỉ trích ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước châu Âu, về cuộc chiến và tình trạng gần như nạn đói ở Gaza, Israel sử dụng cuộc tấn công Iran như một cách để chuyển hướng sự chú ý và có thể buộc các nước châu Âu phải ủng hộ mình.

Đây là cách đánh lạc hướng khỏi Gaza và khủng hoảng nhân đạo. Qua đó Israel muốn tạo ra một mặt trận lớn hơn để tái định vị vai trò “nạn nhân chiến lược” trong mắt phương Tây.

Mất niềm tin vào đàm phán Mỹ - Iran: Israel không tin tưởng vào các cuộc đàm phán hạt nhân giữa chính quyền Trump và Iran, vốn được cho là có thể để lại cho Iran một chương trình hạt nhân. Việc tấn công ngay trước các cuộc đàm phán quan trọng cuối tuần này là cách Israel “ngắn mạch” quá trình này.

Chính quyền Trump đã dự đoán khả năng Israel tấn công, thể hiện qua việc di chuyển hệ thống phòng thủ tên lửa từ châu Âu sang Israel và sơ tán một số thân nhân quân nhân.

Tuy nhiên, cuộc tấn công này đã làm rối loạn các phe phái trong nội bộ chính quyền Trump, đặc biệt là nhóm “chủ chiến” ủng hộ Israel và nhóm “kiềm chế” muốn tránh chiến tranh mới. Dù vậy, Mỹ có khả năng sẽ vẫn bảo vệ Israel trước bất kỳ sự trả đũa nào từ Iran.

Nguy cơ dài hạn: Israel có thể phải trả giá về mặt quan hệ với Mỹ nếu bị coi là kéo Mỹ vào một cuộc chiến Trung Đông mới, đặc biệt khi Mỹ đang đối mặt với lạm phát và giá dầu toàn cầu có thể tăng.

Các nước châu Âu lo ngại về các cuộc tấn công vào tuyến hàng hải Vịnh Ba Tư, giá năng lượng tăng, dòng người tị nạn mới và sự bất ổn ở các nước then chốt như Ai Cập.

Kịch bản tiếp theo?

Tùy thuộc vào quy mô và hiệu quả của sự trả đũa từ Iran, các kịch bản có thể bao gồm:

- Iran tấn công các căn cứ Mỹ ở Qatar hoặc Bahrain, nhưng điều này có thể dẫn đến sự can thiệp toàn diện của Mỹ.

- Iran có thể phá hoại xuất khẩu dầu hoặc tấn công các cơ sở quan trọng như nhà máy khử muối ở Ả Rập Saudi, nhưng điều này sẽ mời gọi các cuộc phản kích từ nhiều quốc gia.

- Cả Iran và Israel giờ đây có thể cảm thấy mình đang trong cuộc chiến sinh tồn, dẫn đến một chu kỳ leo thang có thể vừa bắt đầu.

Quyết định tấn công Iran của Israel là kết quả của một loạt yếu tố chiến lược, từ nguy cơ hạt nhân đến áp lực nội bộ và quốc tế, đồng thời cảnh báo về một chu kỳ leo thang tiềm tàng với hậu quả khó lường. Phản ứng của Iran trong những ngày tới sẽ quyết định cuộc chiến tàn khốc này sẽ đi theo hướng nào cho kinh tế toàn cầu.

Thu Trần

Nguồn SGĐT : https://dttc.sggp.org.vn/tai-sao-israel-chon-tan-cong-iran-luc-nay-post123547.html