Chỉ số tâm lý người tiêu dùng giảm xuống mức thấp nhất từ năm 2022
Sự suy giảm trong tâm lý và kỳ vọng lạm phát, được báo cáo bởi Khảo sát Người tiêu dùng của Đại học Michigan vào thứ Sáu, diễn ra trên tất cả các nhóm đảng phái chính trị. Người tiêu dùng cho biết "những biến động thường xuyên trong các chính sách kinh tế khiến họ rất khó lập kế hoạch cho tương lai."
Tâm lý người tiêu dùng Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất gần hai năm rưỡi vào tháng 3 vì chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.
Điều này phản ánh những lo ngại tương tự trong một số khảo sát doanh nghiệp. Sự bất ổn do các chính sách thuế quan thay đổi liên tục của ông Trump cùng với sự leo thang căng thẳng thương mại đang đe dọa làm trật bánh quá trình mở rộng kinh tế. Nỗi lo về giá cả tăng cao, vốn đẩy kỳ vọng lạm phát dài hạn của người tiêu dùng lên mức cao nhất kể từ đầu năm 1993, tạo ra thách thức cho các quan chức Cục Dự trữ Liên bang (Fed) khi họ cân nhắc các bước tiếp theo cho chính sách tiền tệ.
"Bồi thẩm đoàn đã đưa ra phán quyết. Các chính sách Trump 2.0 đang gây tổn hại cho nền kinh tế và sự thịnh vượng tương lai của nước Mỹ. Người tiêu dùng đang sợ hãi và dự đoán giá cả sẽ tăng mạnh trong tương lai, bất chấp những lời trấn an từ Washington rằng thuế quan thương mại có lợi cho nền kinh tế", nhà kinh tế trưởng tại FWDBONDS, Christopher Rupkey nói.
Đại học Michigan cho biết, Chỉ số Tâm lý Người tiêu dùng đã giảm xuống 57,9, mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022, từ mức 64,7 cuối cùng của tháng 2. Các nhà kinh tế được Reuters khảo sát đã dự báo chỉ số sẽ giảm xuống 63,1.
Chỉ số này đã xóa sạch toàn bộ mức tăng đạt được sau chiến thắng bầu cử của ông Trump vào tháng 11/2024.
Sự suy yếu trong tâm lý tháng này phản ánh sự xấu đi trong kỳ vọng về tương lai trên nhiều khía cạnh của nền kinh tế, bao gồm tài chính cá nhân, việc làm, lạm phát, điều kiện kinh doanh và thị trường chứng khoán.
Người thuộc Đảng Cộng hòa ghi nhận chỉ số kỳ vọng giảm 10%, trong khi người độc lập giảm 12%. Kỳ vọng của những người theo Đảng Dân chủ sụt giảm 24%. "Người tiêu dùng từ các đảng phái chính trị đều đồng thuận rằng triển vọng đã suy yếu kể từ tháng 2", Giám đốc Khảo sát Người tiêu dùng, Joanne Hsu cho biết.
Sự biến động của thuế quan
Ông Trump đã áp dụng hàng loạt thuế quan lên nhiều loại hàng hóa từ các đối tác thương mại lớn như Canada, Trung Quốc hay Liên minh châu Âu và các nước này đã đáp trả bằng các mức thuế riêng. Một số thuế quan đã được áp dụng rồi sau đó tạm hoãn trong 1 tháng.
Người tiêu dùng lo sợ nền kinh tế lao dốc sẽ không mua xe mới, nhà mới, đi ăn ngoài hay đi du lịch.
Vào hôm thứ Năm, ông Trump đe dọa sẽ áp thuế 200% lên rượu vang, cognac và các mặt hàng đồ uống có cồn khác nhập khẩu từ châu Âu. Sự biến động của thuế quan và leo thang trong cuộc chiến thương mại đã làm rung chuyển thị trường tài chính, gây ra đợt bán tháo trên thị trường chứng khoán, điều này cũng góp phần làm suy giảm tâm lý trong tháng này.
Thuế quan được 48% người tham gia khảo sát đề cập và được dự báo sẽ đẩy giá cả tăng trong tương lai. Kỳ vọng lạm phát 12 tháng của người tiêu dùng tăng vọt lên 4,9%, mức cao nhất kể từ tháng 11/2022, từ 4,3% trong tháng 2. Mức tăng này, đánh dấu ba tháng liên tiếp tăng 0,5 điểm phần trăm hoặc hơn, diễn ra trên cả ba nhóm đảng phái chính trị.
Trong 5 năm tới, người tiêu dùng dự đoán lạm phát sẽ ở mức 3,9%. Đây là mức cao nhất kể từ tháng 2/1993, so với 3,5% trong tháng 2. Có sự gia tăng đáng kể trong nhóm người độc lập. Kỳ vọng về giá cả cao hơn cũng tăng lên ở cả người theo Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa.
"Không giống như trong đại dịch khi người tiêu dùng phần lớn hiểu rằng giá cả tăng chỉ là tạm thời, dữ liệu ngày càng cho thấy người tiêu dùng xem áp lực giá hiện nay là kéo dài hơn," Tim Quinlan, nhà kinh tế cấp cao tại Wells Fargo nói.
Cổ phiếu trên Phố Wall đã phục hồi sau khi giảm mạnh trong các phiên trước đó. Đồng USD ổn định so với rổ tiền tệ. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng.
Các quan chức Fed họp vào tuần tới dự kiến sẽ giữ lãi suất chuẩn qua đêm của ngân hàng trung ương Mỹ trong khoảng 4,25 - 4,50%, sau khi đã giảm 100 điểm cơ bản kể từ tháng 9/2024 và tiếp tục đánh giá tác động kinh tế từ các chính sách của chính quyền Trump. Thị trường tài chính kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục cắt giảm chi phí vay vào tháng 6 sau khi tạm dừng chu kỳ nới lỏng vào tháng 1 trong bối cảnh triển vọng kinh tế xấu đi.
Các nhà kinh tế cho rằng sẽ khó để các nhà hoạch định chính sách phớt lờ sự gia tăng liên tục trong kỳ vọng lạm phát. "Các quan chức Fed lập luận rằng miễn là kỳ vọng lạm phát vẫn được neo giữ, thuế quan có thể được xem là chỉ có tác động một lần lên giá cả thay vì là một phần của quá trình lạm phát", cố vấn kinh tế cấp cao tại Brean Capital, Conrad DeQuadros nhận định.
Lãi suất chính sách đã được tăng 5,25 điểm phần trăm trong năm 2022 và 2023 để kiềm chế lạm phát.
Áp lực lên người tiêu dùng cũng đến từ chiến dịch chưa từng có nhằm thu hẹp mạnh mẽ chính phủ thông qua Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của tỷ phú công nghệ Elon Musk, do ông Trump tạo ra, đã cắt giảm ngân sách và sa thải hàng nghìn nhân viên liên bang. Một số người đã được khôi phục sau các thách thức pháp lý.
Mặc dù mối tương quan giữa tâm lý người tiêu dùng và chi tiêu thường yếu, các nhà kinh tế cho rằng mức độ suy giảm trong tinh thần là điều đáng lo ngại. "Sự suy giảm trong niềm tin đang trở thành mối đe dọa thực sự đối với chi tiêu của người tiêu dùng. Những người lo sợ nền kinh tế đang lao dốc sẽ không mua xe mới, nhà mới, đi ăn ngoài hay đi du lịch", nhà kinh tế trưởng tại Comerica Bank, Bill Adams cảnh báo.
(Nguồn Reuters)
Đức Bình