Tắm nắng có trị được bệnh vàng da cho trẻ sơ sinh?

3 giờ trướcBài gốc

Một trẻ nhũ nhi được đưa đến Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Bình Phước để khám và chiếu đèn trị bệnh vàng da. Ảnh: Hải Yến

Một số sản phụ do thiếu kinh nghiệm và kiến thức, không phân biệt được vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý, lầm tưởng có thể tắm nắng để chữa vàng da cho trẻ. Đây là quan niệm sai lầm, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.

Khoảng 60-80% trẻ sơ sinh bị vàng da

Chị H. (ở xã Phú Riềng, tỉnh Đồng Nai), sinh con đầu lòng tại Bệnh viện Từ Dũ (Thành phố Hồ Chí Minh). Bé bị vàng da nhẹ và được chiếu đèn tại bệnh viện. Trước khi xuất viện, các bác sĩ dặn dò gia đình sản phụ đưa trẻ đi tái khám tại bệnh viện gần nhà. Tuy nhiên, sau khi về nhà, nghĩ tình trạng của con đã ổn, cộng với lời “cam đoan” của bà nội bé rằng chỉ cần tắm nắng là bé sẽ hết vàng da nên vợ chồng chị H. không đưa con đi tái khám đúng hẹn. Mấy ngày sau, thấy tình trạng vàng da của con không những không đỡ mà còn nghiêm trọng hơn, gia đình mới đưa con đi khám tại Bệnh viện Đa khoa Bình Phước. Bé được xét nghiệm máu và cho chiếu đèn để điều trị vàng da.

Vàng da sơ sinh không phải bệnh hiếm gặp. Đây là hiện tượng da, kết mạc mắt trẻ có màu vàng, thường là do tăng bilirubin gián tiếp - một thành phần được giải phóng ra khi hồng cầu bị vỡ. Hiện tượng này thường gặp ở trẻ sơ sinh, xuất hiện ở khoảng 60% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non.

Rất mừng là trong thực tế quá trình khám, chữa bệnh tại bệnh viện, chưa gặp trường hợp gia đình đưa trẻ nhập viện trong tình trạng vàng da nghiêm trọng do trước đó lầm tưởng chỉ cần tắm nắng là khỏi vàng da. Chúng tôi đã thăm khám và dặn dò rất kỹ người nhà những em bé nằm điều trị tại khoa để biết về cách phát hiện và theo dõi bệnh vàng da.

Bác sĩ SỲ PHƯƠNG LINH, Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Bình Phước

Vàng da sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ (vàng da sinh lý) nhưng cũng có khi tiến triển nặng (vàng da bệnh lý). Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có nguy cơ để lại biến chứng nhiễm độc thần kinh (bệnh lý não cấp và mạn do bilirubin), do bilirubin gián tiếp thấm vào não. Hậu quả là trẻ sẽ tử vong hoặc bị di chứng não suốt đời.

“Hiện tượng vàng da ở trẻ sơ sinh rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đủ ánh sáng. Vì vậy, hằng ngày, người mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi đủ ánh sáng. Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hoặc đen), nên ấn nhẹ ngón tay cái lên da trẻ trong vài giây, sau đó buông ra, nếu trẻ bị vàng da nơi ấn ngón tay sẽ có màu vàng rõ rệt. Khi trẻ có biểu hiện nghi là vàng da sơ sinh, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra và được hướng dẫn. Không nên tự ý ở nhà phơi nắng vì sẽ làm trì hoãn thời gian điều trị cũng như tăng thêm nguy cơ bệnh nặng” - bác sĩ Sỳ Phương Linh, Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Bình Phước khuyến cáo.

Ở bệnh viện, thông thường, bác sĩ sử dụng máy đo bilirubin qua da (BILI check) để kiểm tra mức độ vàng da. Tuy nhiên, thực tế, kết quả qua máy đo này có thể sai số so với kết quả xét nghiệm máu khoảng 3-5mg. Do đó, nếu kết quả đo qua da bất thường nhiều thì bác sĩ sẽ xem xét cho xét nghiệm máu để định lượng bilirubin và xét nghiệm tìm nguyên nhân.

Trong trường hợp trẻ bị vàng da nặng, nếu để lâu có thể dẫn đến biến chứng. Trường hợp bệnh lý não cấp thì gây những biến chứng như: bú kém, bỏ bú, đờ đẫn, giảm trương lực cơ; nặng hơn có thể khóc thét, gồng ưỡn người, sốt, hoặc tăng trương lực cơ. Nếu phát hiện và điều trị kịp thời trong giai đoạn rất sớm, em bé có thể hồi phục; nếu muộn em bé có thể tử vong. Đối với di chứng mạn tính, có thể dẫn đến bại não, giảm thính lực hoặc điếc…

Tắm nắng đúng cách

Bà P.T.D. (ở phường Trảng Dài) từng rất hồ hởi mỗi khi được bế cháu đi tắm nắng vì nghĩ rằng việc làm này rất có lợi cho trẻ. Một nghịch lý là trong khi bà phải mặc áo dài tay, đội nón để tránh nắng thì làn da non nớt của bé lại được lộ hết cỡ dưới nắng.

Bà P.T.D. không phải là trường hợp hiếm gặp. Thực tế, không ít người vẫn cho rằng chỉ cần tắm nắng là có thể chữa được vàng da, hoặc ít nhất là tốt cho trẻ nên kéo dài thời gian tắm nắng. Tuy nhiên, theo bác sĩ Sỳ Phương Linh, điều này là không đúng. Ánh sáng mặt trời không thể điều trị các trường hợp vàng da sơ sinh bệnh lý. Do đó, khi thấy trẻ vàng da thì phải sớm đưa trẻ đi khám ở bác sĩ chuyên khoa để được điều trị.

Về việc tắm nắng cho trẻ sơ sinh, bác sĩ Sỳ Phương Linh hướng dẫn: Em bé sau sinh 1-2 tuần đã có thể bắt đầu tắm nắng mỗi ngày. Ban đầu, chỉ nên cho trẻ phơi nắng khoảng 10 phút, sau đó tăng dần lên. Tuy nhiên, cả trẻ sơ sinh lẫn trẻ nhỏ đều không được tắm nắng quá 20 phút/lần. Nơi tắm nắng cho trẻ cần yên tĩnh, sạch sẽ, thoáng mát, trong lành, tránh gió lùa và khói bụi. Hạn chế để ánh nắng chiếu thẳng trước mặt, vào mắt hoặc đầu trẻ.

Hiện nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Hiệp hội Y khoa Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) không khuyến cáo tắm nắng trị vàng da ở trẻ sơ sinh. Bởi ánh nắng mặt trời không phải là phương pháp điều trị hiệu quả và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại như: bỏng da, tổn thương mắt, làm tăng nguy cơ ung thư da. Thay vào đó, vàng da ở trẻ sơ sinh cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị đúng cách theo phác đồ y tế, bao gồm liệu pháp chiếu đèn quang trùng hoặc các biện pháp khác.

Hải Yến

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202511/tam-nang-co-tri-duoc-benh-vang-da-cho-tre-so-sinh-d2e02f4/