Tầm quan trọng của eo biển Hormuz đối với nền kinh tế toàn cầu

8 giờ trướcBài gốc

Vị trí eo biển Hormuz và các quốc gia xung quanh. (Hình: NASA)

Eo biển Hormuz - Tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới

Hormuz là eo biển hình chữ V ngược nằm giữa Iran, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Oman, kết nối Vịnh Ba Tư ở phía bắc với Vịnh Oman, thông ra biển Arab. Eo biển dài 161 km, điểm hẹp nhất 33 km, luồng hàng hải theo mỗi hướng chỉ rộng khoảng 3 km.

Đây cũng là tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới, do Iran và Oman kiểm soát. Dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy 30% nguồn cung dầu của thế giới, 20% sản lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) được vận chuyển qua eo Hormuz.

Theo dữ liệu từ Công ty phân tích Vortexa, từ đầu năm 2022, mỗi ngày có khoảng 17,8 triệu đến 20,8 triệu thùng dầu thô, khí ngưng tụ (condensate) và nhiên liệu đi qua eo biển này, từ các quốc gia Arab Saudi, Iran, UAE, Kuwait và Iraq. Các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Singapore cũng phụ thuộc đến 80% lượng dầu mỏ được sản xuất tại các nước vùng Vịnh.

Theo Cơ quan Năng lượng Mỹ (AEI), eo biển này còn có vai trò quan trọng hơn cả eo biển Malacca ở Đông Nam Á, giữa Malaysia và Indonesia.

Eo biển Hormuz - Tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới. (Ảnh: Internet)

Tác động đến giá dầu mỏ thế giới

Theo giới chuyên gia, động thái phong tỏa eo biển Hormuz, nếu xảy ra, sẽ đẩy giá dầu thế giới tăng vọt. Ngay cả những quốc gia không nhập khẩu dầu từ khu vực này cũng sẽ chịu tác động nếu eo biển bị đóng cửa, bởi nguồn cung giảm mạnh sẽ đẩy giá dầu toàn cầu tăng cao.

Richard Bronze, nhà phân tích tại công ty dữ liệu năng lượng Energy Aspects, mô tả eo biển Hormuz là "yết hầu" của thị trường dầu toàn cầu. "Bất kỳ sự gián đoạn nào xảy ra ở đây cũng sẽ có tác động lớn đến nguồn cung và giá dầu thế giới".

Tác động đến giá cước vận tải biển

Phản ứng của thị trường vận tải biển là ngay lập tức và dữ dội. Hiện, giá cước thuê tàu chở dầu trên các tuyến từ Trung Đông đã tăng vọt. Chỉ trong vòng chưa đầy một tuần, tính từ trước thời điểm Israel không kích Iran (12/6) đến ngày 17/6, giá cước thuê một siêu tàu chở dầu từ Trung Đông sang Đông Á đã tăng gần 60%.

Các nhà xuất khẩu đang cố gắng đặt tàu nhưng nhận được rất ít lời chào hàng từ các chủ tàu, vốn đang tỏ ra e dè trước rủi ro, dù chấp nhận giá cước cao.

Đe dọa đến an ninh năng lượng

Nền kinh tế thế giới đang phụ thuộc đáng kể vào dầu mỏ và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ các quốc gia vùng Vịnh, và phần lớn trong số đó phải đi qua eo biển Hormuz. Tuy nhiên, các cường quốc dầu mỏ ở Trung Đông gần như không có phương án nào khác để xuất khẩu dầu nếu eo Hormuz bị phong tỏa. Arab Saudi, UAE chỉ xuất khẩu phần nào dầu qua đường ống trên bộ, trong khi Iraq, Kuwait, Qatar và Bahrain chỉ bán dầu qua đường biển.

Nếu tuyến đường này bị phong tỏa, nguồn cung dầu toàn cầu gần như bị chặn đứt, đẩy nền kinh tế vào tình trạng thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng.

Tác động đến lạm phát toàn cầu, phản ứng dây chuyền của thị trường chứng khoán

Đóng eo biển sẽ khiến giá dầu tăng, đồng nghĩa với tác động lạm phát gần như ngay lập tức trên toàn cầu. Các lĩnh vực như sản xuất, vận tải và nông nghiệp sẽ là những nạn nhân đầu tiên và chịu tác động nặng nề nhất. Phản ứng dây chuyền của thị trường và sự biến động trên các sàn giao dịch chứng khoán có thể là một hiệu ứng lan tỏa, đe dọa sự ổn định kinh tế của cả thế giới.

Gián đoạn vận chuyển và thương mại toàn cầu

Ngoài dầu mỏ, eo biển Hormuz còn là tuyến đường chính cho nhiều loại hàng hóa khác trong vận chuyển toàn cầu. Việc phong tỏa có thể làm chậm trễ việc nhập khẩu nguyên liệu thô, đồ điện tử và hàng tiêu dùng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Phí bảo hiểm vận chuyển sẽ tăng đột biến, đội chi phí cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

"Nếu lệnh phong tỏa eo biển kéo dài 10 ngày, đó sẽ là sự gián đoạn rất lớn. Nếu kéo dài một tháng, nó có thể giết chết nền kinh tế toàn cầu". - Claudio Galimberti, nhà kinh tế trưởng tại công ty nghiên cứu năng lượng Rystad Energy, trụ sở Na Uy cảnh báo.

Bất kỳ động thái sai lầm nào tác động đến eo biển Hormuz, cũng ngay lập tức gây tổn hại nghiêm trọng cho chính nền kinh tế Iran vốn đang gặp nhiều khó khăn. Đồng thời, kéo theo những hệ lụy khó lường cho an ninh năng lượng và sự phục hồi kinh tế mong manh của thế giới.

TRẦN THÚY

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/tam-quan-trong-cua-eo-bien-hormuz-doi-voi-nen-kinh-te-toan-cau-post329587.html