Tân sinh viên với những gánh nặng tài chính đầu đời

4 giờ trướcBài gốc

Sau kỳ thi THPT căng thẳng, nhiều thí sinh vỡ òa hạnh phúc khi trúng tuyển vào ngôi trường mơ ước. Thế nhưng, niềm vui ấy chưa kịp kéo dài thì những nỗi lo tài chính đã nhanh chóng phủ bóng lên hành trình mới. Tại Hà Nội, mức học phí năm học 2025–2026 ở các trường đại học công lập dao động từ 12 triệu đến hơn 120 triệu đồng/năm. Sự chênh lệch chủ yếu do loại hình đào tạo: đại trà, chất lượng cao, liên kết quốc tế hoặc giảng dạy bằng tiếng Anh.

Học phí từ lâu đã trở thành gánh nặng lớn đối với tân sinh viên. Thực tế cho thấy, không ít thí sinh dù đạt điểm cao vẫn phải lỡ hẹn giảng đường vì không đủ khả năng chi trả. Thực trạng này không chỉ gây lãng phí nguồn nhân lực mà còn tạo nên khoảng cách tiếp cận giáo dục đại học giữa các nhóm sinh viên khác nhau về điều kiện kinh tế.

Bạn Phạm Minh Thắng - sinh viên năm nhất Đại học Quốc Gia Hà Nội chia sẻ: “Mình đang học tại Trường Quốc tế – Đại học Quốc gia Hà Nội. Ngay khi nhập học, mình phải đóng gần 30 triệu đồng cho một kỳ, đó thực sự là một khoản khá lớn đối với gia đình. Vì vậy, mình luôn phải cân nhắc và tính toán kỹ lưỡng trong chi tiêu hằng ngày”.

Trước áp lực học phí và sinh hoạt phí ngày càng cao, nhiều tân sinh viên phải tính toán kỹ lưỡng trong từng khoản chi.

Không chỉ học phí, chi phí sinh hoạt leo thang cũng trở thành rào cản vô hình đối với sinh viên. Giá thuê trọ hiện nay vượt quá khả năng chi trả của nhiều gia đình có thu nhập nông thôn hoặc lao động phổ thông. Tại Cầu Giấy, theo ghi nhận từ phóng viên, một căn trọ rộng 20 đến 25 m², trang bị đầy đủ từ giường, tủ, điều hòa đến khu bếp, có giá phổ biến từ 4,5 triệu đến 5,5 triệu đồng/tháng. Ở Hà Đông, phòng trên 20 m² với nội thất cơ bản dao động quanh mức 3 triệu đến 5 triệu đồng/tháng. Quận Hai Bà Trưng – nơi tập trung nhiều trường đại học lớn, giá phòng trọ dao động từ 4,5 đến 5 triệu đồng/tháng cho những chỗ ở có tiện nghi cơ bản, tùy diện tích và vị trí. Để giảm gánh nặng, không ít sinh viên buộc phải ở ghép trong những căn phòng chật hẹp, thiếu sự riêng tư.

Bạn Nhữ Mai Anh - sinh viên năm nhất Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: “Hiện mình ở ghép với hai bạn trong một căn phòng rộng khoảng 20 mét vuông, giá thuê gần trường là hơn 4,5 triệu đồng/tháng. Phòng khá sạch sẽ nhưng với sinh viên năm nhất như mình, mức chi phí ấy thực sự là một gánh nặng không nhỏ”.

Từ góc độ Xã hội học, Thạc sĩ Đỗ Đức Long - Giảng viên chuyên ngành Xã hội học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho biết: “Đây không đơn thuần là bài toán kinh tế hộ gia đình, mà phản ánh rõ sự bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục đại học: cùng một điểm xuất phát về năng lực học tập, nhưng khác biệt về điều kiện kinh tế khiến một bộ phận sinh viên chịu nhiều thiệt thòi hơn, thậm chí có bạn buộc phải từ bỏ giấc mơ giảng đường".

Theo ông, giáo dục đại học ở Việt Nam không chỉ là cánh cửa tri thức mà còn phản ánh rõ những phân tầng xã hội. Sự chênh lệch về kinh tế khiến cơ hội tiếp cận giáo dục không đồng đều. Sinh viên có điều kiện tài chính thuận lợi dễ dàng theo học các chương trình chất lượng, tham gia bồi dưỡng kỹ năng và hoạt động ngoại khóa, trong khi nhiều bạn có hoàn cảnh khó khăn phải đối diện nguy cơ bỏ dở việc học. Rào cản kinh tế trở thành yếu tố trực tiếp chi phối con đường đến giảng đường đại học và cơ hội học tập lâu dài của sinh viên.

Trả lời câu hỏi về phương pháp cân bằng tài chính dành cho tân sinh viên, Thạc sĩ Đỗ Đức Long nhấn mạnh: “Các bạn cần xây dựng kế hoạch chi tiêu rõ ràng ngay từ đầu năm học, ưu tiên những khoản thiết yếu như học phí, tiền nhà, tài liệu. Bên cạnh đó, có thể tìm việc làm thêm phù hợp với lịch học nhưng phải tỉnh táo trước những hình thức tuyển dụng ảo tràn lan trên mạng xã hội. Việc trao đổi thường xuyên với gia đình và tận dụng các nguồn học bổng, tín dụng sinh viên cũng là giải pháp quan trọng để giảm áp lực tài chính”.

Ông Long cho rằng quản lý tài chính không chỉ là kỹ năng cá nhân mà còn là biểu hiện của khả năng thích ứng trước những biến đổi xã hội. Khi được kiểm soát hợp lý, áp lực kinh tế có thể trở thành động lực giúp sinh viên rèn luyện tính tự lập, kỹ năng quản lý chi tiêu và khả năng thích ứng với môi trường đô thị đắt đỏ. Tuy nhiên, nếu thiếu sự chuẩn bị và hỗ trợ, gánh nặng này dễ tạo ra bất bình đẳng trong cơ hội học tập, khiến nhiều sinh viên có hoàn cảnh khó khăn đối diện nguy cơ bỏ dở con đường đại học.

Những căn trọ cho thuê với mức giá ngất ngưởng khiến tân sinh viên chật vật.

Để giảm áp lực tài chính cho gia đình, nhiều tân sinh viên lựa chọn tìm việc làm thêm thông qua các hội nhóm trên mạng xã hội. Công việc phổ biến nhất là làm việc bán thời gian tại các cửa hàng cà phê, quần áo… với mức thu nhập dao động khoảng 22.000–25.000 đồng/giờ. Một số sinh viên chọn công việc gia sư hoặc trợ giảng tại trung tâm ngoại ngữ với mức thù lao cao hơn, khoảng 130.000–200.000 đồng/buổi.

Tuy nhiên, cơ hội việc làm thêm cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thời gian qua, không ít sinh viên bị lừa đảo khi tìm việc qua mạng xã hội: mất tiền đặt cọc, nhận phải “việc ma”, thậm chí bị dụ dỗ ra nước ngoài lao động trái phép. Các chuyên gia khuyến cáo, sinh viên cần tỉnh táo, chỉ nên nhận việc từ những kênh uy tín, kiểm tra kỹ tính pháp lý của doanh nghiệp, tuyệt đối không chuyển tiền trước khi ký hợp đồng và nên tham khảo ý kiến người thân trước những lời mời “việc nhẹ, lương cao”.

Tân sinh viên cần cẩn trọng hơn trước những hành vi lừa đảo.

Học phí, chi phí sinh hoạt và áp lực việc làm thêm chỉ là những thử thách đầu tiên trên hành trình trưởng thành của tân sinh viên. Đây cũng là cơ hội để các bạn trẻ rèn luyện bản lĩnh, kỹ năng quản lý chi tiêu và khả năng thích nghi trong môi trường mới. Vì vậy, sự chung tay hỗ trợ từ nhà trường và xã hội là cần thiết để giúp sinh viên yên tâm học tập, theo đuổi trọn vẹn ước mơ giảng đường.

Ảnh: Quỳnh Giang

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/tan-sinh-vien-voi-nhung-ganh-nang-tai-chinh-dau-doi-post1778536.tpo