Tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung và tân Đệ nhất phu nhân Kim Hye-gyeong
Những thách thức lớn phải đối mặt
Ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức ngày 4-6 tại trụ sở Quốc hội, tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đã lập tức phải bắt tay vào một sứ mệnh đầy chông gai: hàn gắn một đất nước chia rẽ sâu sắc cả về chính trị lẫn xã hội, sau những biến cố nghiêm trọng kéo dài từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025. Trong bối cảnh kinh tế Hàn Quốc vẫn chưa kịp hồi phục, tân chủ nhân của Nhà Xanh (Dinh Tổng thống Hàn Quốc) phải đối diện với nhiệm vụ không chỉ đơn thuần là cầm quyền, mà là xây dựng lại niềm tin vào thể chế, hàn gắn lòng dân và đưa nền kinh tế thoát khỏi vũng lầy suy thoái.
Ông Lee Jae-myung, sinh năm 1963, từng là Thống đốc tỉnh Gyeonggi và là một chính khách kỳ cựu của Đảng Dân chủ (DP). Ông đã từng thất bại sít sao trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2022 trước ứng cử viên Yoon Suk-yeol của đảng Quyền lực Nhân dân (PPP). Tuy nhiên, sau 3 năm, ông Lee Jae-myung đã trở lại mạnh mẽ và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đầy kịch tính vào ngày 3-6 vừa qua.
Theo kết quả chính thức được Ủy ban Bầu cử Quốc gia (NEC) Hàn Quốc công bố, ông Lee Jae-myung giành được 49,31% số phiếu ủng hộ, vượt xa đối thủ Kim Moon-soo của đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) với 41,3%. Một cách biệt rõ rệt cho thấy sự thay đổi rõ nét trong lòng cử tri Hàn Quốc, từ sự ủng hộ đảng bảo thủ sang mong muốn thay đổi thực chất với ứng viên của phe đối lập.
Chiến thắng này không chỉ là kết quả của chiến dịch tranh cử bài bản, mà còn phản ánh sự đổ vỡ niềm tin vào đảng cầm quyền PPP sau hàng loạt khủng hoảng nghiêm trọng. Đặc biệt là quyết định ban bố thiết quân luật rồi đột ngột rút lại của cựu Tổng thống Yoon Suk-yeol vào tháng 12-2024, sự kiện được ví như giọt nước tràn ly, đẩy chính trường Hàn Quốc vào bất ổn và cuối cùng dẫn tới việc Quốc hội thông qua tiến trình phế truất ông.
Thông thường, một tân Tổng thống sẽ có thời gian “tuần trăng mật” sau lễ nhậm chức - giai đoạn được công chúng rộng rãi ủng hộ và các chính đảng khác tạm gác chia rẽ trong giai đoạn tranh cử. Nhưng với tân Tổng thống Lee Jae-myung, đó là điều xem ra là xa xỉ nếu nhìn vào những khó khăn, thách thức mà ông đang phải đối mặt khi bước vào Nhà Xanh.
Ngay từ trước cuộc bầu cử, đất nước Hàn Quốc đã có những chia rẽ nghiêm trọng, nhất là giữa hai phe ủng hộ và phản đối cựu Tổng thống Yoon Suk-yeol. Các cuộc khảo sát cho thấy, người dân tuy mong muốn thay đổi, nhưng lại không đặt trọn niềm tin vào bất kỳ lực lượng chính trị nào. Dù Đảng DP của ông Lee Jae-myung giành thắng lợi, tâm lý của công chúng vẫn còn những hoài nghi, thận trọng nhất định.
Kết quả bầu cử không mang lại một làn sóng vui mừng rõ rệt nào. Phe ủng hộ ứng viên thất cử Kim Moon-soo thì tức giận và kêu gọi biểu tình, trong khi phe ủng hộ ông Lee Jae-myung lại giữ thái độ dè chừng. Câu hỏi lớn được đặt ra: liệu vị tân Tổng thống có thể thực sự “đặt niềm tin đúng chỗ” như kỳ vọng của cử tri?
Ngay trong bài phát biểu nhậm chức, tân Tổng thống Lee Jae-myung đã thừa nhận “trách nhiệm nặng nề chưa từng có” mà ông phải gánh vác. Ông cam kết khôi phục nền dân chủ, xây dựng một chính phủ linh hoạt, đặt hiệu quả lên hàng đầu, đồng thời không trả đũa chính trị. Thực tế, tân Tổng thống Lee Jae-myung được cho đang phải đối mặt với 3 thách thức cấp bách vào lúc này: hàn gắn chính trị, ổn định đối ngoại và khôi phục nền kinh tế.
Hy vọng về một sự khởi đầu mới
Khủng hoảng chính trị, bất ổn trong xã hội kéo dài suốt 6 tháng qua khiến lòng tin trên chính trường và xã hội Hàn Quốc suy giảm. Đảng DP tuy giành lại quyền lực nhưng không đủ sức tạo sự đồng thuận rộng rãi nếu không có nỗ lực hàn gắn thực chất. Đặc biệt, mối quan hệ căng thẳng giữa hai đảng lớn chi phối chính trường Hàn Quốc hiện nay là Đảng DP và Đảng PPP là một rào cản lớn cho những nỗ lực hàn gắn và đoàn kết.
Nhiệm vụ hòa giải, xây dựng đồng thuận trong Quốc hội được xem là một nhiệm vụ không dễ dàng với tân Tổng thống Lee Jae-myung trong bối cảnh đối đầu chính trị vẫn còn gay gắt. Nếu không thể tạo ra một không gian đối thoại trung thực, chính phủ mới có nguy cơ tiếp tục bị cuốn vào vòng xoáy mâu thuẫn, gây khó cho bất kỳ sự đồng lòng nào để thúc đẩy cải cách.
Ngay sau khi đắc cử Tổng thống, ông Lee Jae-myung đã tuyên bố duy trì và củng cố liên minh Hàn-Mỹ, đồng thời cam kết thúc đẩy hợp tác ba bên Hàn-Mỹ-Nhật. Tuy nhiên, ông cũng nhận thức rõ rằng thế giới và khu vực đang trở nên phức tạp và khó đoán định hơn bao giờ hết, nhất là khi các nước lớn cùng muốn gia tăng ảnh hưởng tại khu vực và chính sách của Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump nhiệm kỳ hai không dễ để nắm bắt. Chính quyền tân Tổng thống Lee Jae-myung đã bày tỏ mong muốn tiếp tục cải thiện quan hệ với Nhật Bản và mở rộng hợp tác với các nước ASEAN, coi đây là giải pháp trung hòa trước các cục diện chiến lược phức tạp.
Quan hệ liên Triều luôn là một ưu tiên hàng đầu đối với bất kỳ nhà lãnh đạo nào ở Hàn Quốc và với tân Tổng thống Lee Jae-myung cũng vậy. Từ cuối tháng 5, các kênh liên lạc liên Triều đã được kích hoạt trở lại sau thời gian dài đóng băng. Ông Lee Jae-myung đã cam kết nối lại đối thoại với Triều Tiên ở nhiều cấp độ, từ kinh tế đến nhân đạo, song vẫn khẳng định sẽ đặt an ninh quốc gia lên hàng đầu.
Cùng với đối ngoại, thách thức lớn nhất mà tân Tổng thống Lee Jae-myung phải đối mặt ở trong nước là vực dậy nền kinh tế. Có thể nói, sau giai đoạn có những biến động, các chỉ số về tăng trưởng, thất nghiệp, thị trường tài chính, nợ công, nợ doanh nghiệp và nợ hộ gia đình… đều ở mức báo động. Tính đến cuối quý III-2024, tổng nợ của Hàn Quốc đã lên tới 4.270 tỷ USD, tương đương 2,5 lần tổng GDP quốc gia.
Các cam kết của ông Lee Jae-myung khi tranh cử như tăng trợ cấp trẻ em, trợ cấp cơ bản cho nông dân, giảm phí bảo hiểm cho các cặp vợ chồng... tuy được đánh giá là nhân văn, nhưng đặt ra bài toán ngân sách khá nan giải. Nhiều chuyên gia lo ngại, nếu thực hiện trọn vẹn, nợ công Hàn Quốc đến năm 2055 có thể tăng gấp đôi, vượt mốc 200% hiện tại. Bước đi đầu tiên về kinh tế mà tân Tổng thống Lee Jae-myung phải làm ngay là nối lại đàm phán thuế đối ứng với Mỹ, đồng thời tìm kiếm sự hỗ trợ từ các hiệp định thương mại song phương nhằm giảm bớt áp lực lên xuất khẩu, vốn đang bị tổn thương nghiêm trọng.
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, Tổng thống Lee Jae-myung cũng vẫn có những thuận lợi nhất định. Trước hết là việc Đảng DP hiện chiếm đa số trong Quốc hội, giúp ông có điều kiện thuận lợi hơn trong việc thúc đẩy các chính sách lớn mà không bị phe đối lập PPP “cản đường” như các đời Tổng thống trước đây. Quan trọng không kém là người dân mong chờ một “khởi đầu mới” trong xã hội Hàn Quốc sau những biến cố. Dù cử tri không quá kỳ vọng, nhưng họ vẫn mong muốn chính quyền mới là bước ngoặt để khép lại giai đoạn khủng hoảng và mở ra thời kỳ ổn định. Nếu tân Tổng thống Lee Jae-myung thực sự hành động hiệu quả, ông có thể đảo ngược được xu hướng hoài nghi đang tồn tại.
Một thuận lợi được ghi nhận, bản thân ông Lee Jae-myung là một chính trị gia có kinh nghiệm “vượt khó” và từng nhiều lần thoát khỏi những bê bối chính trị. Khả năng diễn thuyết, phong cách lãnh đạo mạnh mẽ song lại gần dân là những điểm cộng trong bối cảnh cần sự quyết đoán. Tân Tổng thống Lee Jae-myung đã bước vào nhiệm kỳ của mình với sứ mệnh không chỉ là lãnh đạo đất nước, mà còn là vực dậy niềm tin, hàn gắn những rạn nứt, tạo lập sự đồng thuận chính trị và đưa nền kinh tế thoát khỏi khó khăn. Con đường trước mắt không trải hoa hồng, nhưng vững bước tiến lên, ông có thể khởi đầu cho một chương mới nhiều hy vọng tại xứ sở kim chi.
Hoàng Hà