TAND Tối cao đề xuất hoạt động của Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế

3 giờ trướcBài gốc

TAND Tối cao vừa công bố dự thảo lần 2 Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính quốc tế (TTTCQT).

Đây là dự luật hết sức cần thiết để giải quyết các tranh chấp phát sinh khi hai TTTCQT tại TP.HCM và TP Đà Nẵng đi vào hoạt động.

Sử dụng tiếng Anh trong xét xử

Theo dự thảo, sẽ tổ chức một Tòa án chuyên biệt tại TP.HCM có thẩm quyền giải quyết đối với các tranh chấp phát sinh tại TTTCQT ở TP TP.HCM và TP Đà Nẵng.

Về cơ cấu tổ chức của Tòa án chuyên biệt, gồm: Tòa Sơ thẩm Tòa án chuyên biệt; Tòa Phúc thẩm Tòa án chuyên biệt và bộ máy giúp việc.

Trong Tòa án chuyên biệt có Chánh án, Phó Chánh án, Chánh tòa, Phó Chánh tòa, Thẩm phán TAND, Thư ký Tòa án, công chức khác và người lao động.

Hình ảnh mô phỏng khu Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP.HCM. Ảnh: PLO

Về tiêu chuẩn thẩm phán trong Tòa án chuyên biệt, dự thảo đưa ra hai phương án. Thứ nhất, có ba đối tượng được bổ nhiệm làm thẩm phán: Người nước ngoài, công dân Việt Nam và Thẩm phán TAND. Phương án thứ hai là chỉ có hai nguồn để bổ nhiệm thẩm phán là công dân Việt Nam và Thẩm phán TAND.

Đối với người nước ngoài để được bổ nhiệm là thẩm phán thì phải đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn: Là Thẩm phán nước ngoài, luật sư, chuyên gia có kiến thức chuyên môn phù hợp; Có ít nhất 10 năm kinh nghiệm xét xử vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án chuyên biệt; Điều kiện, tiêu chuẩn khác theo quy định của TAND tối cao.

Đối với công dân Việt Nam thì cần các điều kiện: Là công chức, chuyên gia, luật sư, giảng viên đại học, nhà khoa học; Có khả năng xét xử bằng tiếng Anh các vụ việc; Có trình độ cao về pháp luật, có kinh nghiệm tham gia tố tụng và điều kiện, tiêu chuẩn khác theo hướng dẫn của TAND Tối cao.

Đối với Thẩm phán thì phải là thẩm phán có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm công tác trong lĩnh vực thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án chuyên biệt và có trình độ tiếng Anh phù hợp để giải quyết vụ việc tại Tòa án chuyên biệt.

Về thẩm quyền, dự thảo luật đưa ra hai phương án. Phương án một là tòa án chuyên biệt có quyền giải quyết các tranh chấp, yêu cầu về đầu tư, kinh doanh giữa các thành viên TTTCQT với nhau hoặc giữa thành viên TTTCQT với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Các yêu cầu, tranh chấp liên quan đến việc Tòa án nước ngoài, Trọng tài giải quyết tranh chấp giữa các thành viên TTTCQT với nhau hoặc giữa thành viên TTTCQT với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác. Hoặc các tranh chấp có ít nhất một bên là thành viên TTTCQT.

Phương án thứ hai mở rộng hơn khi bổ sung các tranh chấp về lao động, các quan hệ hành chính giữa thành viên của TTTCQT với cơ quan Nhà nước, cơ quan điều hành, giám sát của TTTCQT.

Tiếng nói, chữ viết trong Tòa án chuyên biệt là tiếng Anh hoặc tiếng Anh kèm theo bản dịch tiếng Việt hoặc bằng tiếng Việt nếu các bên lựa chọn tiếng Việt để giải quyết tranh chấp. Bản án, quyết định của Tòa án được ban hành bằng tiếng Anh và tiếng Việt, có giá trị pháp lý như nhau.

Không có thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm

Về thành phần của hội đồng xét xử, khác với phiên tòa tại tòa án bình thường, trong tòa án chuyên biệt, việc xét xử sơ thẩm sẽ có một Thẩm phán. Ở cấp xét xử phúc thẩm, Hội đồng gồm ba Thẩm phán.

VKS có quyền tham gia kiểm sát hồ sơ vụ việc, bản án, quyết định của Tòa án chuyên biệt và thực hiện quyền kiến nghị trong trường hợp quyết định, bản án đó xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước.

VKS không tham gia phiên tòa, phiên họp giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án chuyên biệt.

Thủ tục tố tụng tại tòa án chuyên biệt cũng được quy định theo hướng cắt giảm thời gian, lược bỏ thủ tục so với giải quyết vụ án theo thủ tục tố tụng thông thường. Thu hẹp trường hợp tạm ngừng phiên tòa, hoãn phiên tòa sơ thẩm; rút ngắn thời gian tạm ngừng và thời gian hoãn phiên tòa. Bản án, quyết định phúc thẩm là quyết định cuối cùng và không bị xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

Nghĩa vụ thu thập, cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ là của các bên và Tòa án không thu thập chứng cứ. Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ mà các bên cung cấp đã được Tòa án thẩm tra và kết quả tranh tụng tại phiên tòa để xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc.

Về luật nội dung được áp dụng khi giải quyết tranh chấp, TAND Tối cao đưa ra hai phương án. Thứ nhất là nếu tranh chấp có ít nhất một bên tham gia là thành viên TTTCQT thì các bên được thỏa thuận lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài, án lệ nước ngoài, tập quán thương mại quốc tế để giải quyết tranh chấp.

Trường hợp các bên không có thỏa thuận về việc áp dụng pháp luật nước ngoài thì áp dụng pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ tranh chấp đó.

Phương án thứ hai là các bên được thỏa thuận lựa chọn áp dụng hệ thống thông luật để giải quyết tranh chấp. Trường hợp các bên không có thỏa thuận về việc áp dụng pháp luật nước ngoài thì áp dụng pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ tranh chấp đó.

Còn trong giai đoạn thi hành án, Thẩm phán Tòa án chuyên biệt có thẩm quyền ra quyết định thi hành các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Thời hạn kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật để bên được thi hành án, bên phải thi hành án có quyền yêu cầu Tòa án chuyên biệt ra quyết định thi hành án là 5 năm.

Việc tổ chức thi hành án được thực hiện theo quy định của Luật Thi hành án dân sự, hướng dẫn của TAND Tối cao.

Cơ sở quan trọng để giải quyết tranh chấp

Căn cứ vào những quy định trong dự thảo Luật này, có thể thấy đây là một mô hình tòa án hoàn toàn mới nhưng vẫn thuộc hệ thống Tòa án quốc gia để giải quyết các vấn đề, tranh chấp trong một lĩnh vực chuyên biệt, chuyên sâu như Trung tâm tài chính quốc tế.

Khi hai TTTCQT đi vào hoạt động tại TP.HCM và TP Đà Nẵng, không thể tránh khỏi các tranh chấp phát sinh.

Luật sư Nguyễn Minh Tường, Đoàn Luật sư TP.HCM

Bên cạnh cơ chế giải quyết tranh chấp bằng Trung tâm trọng tài thương mại (chủ yếu giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hoạt động kinh doanh thương mại), tòa án được thành lập mang tính đặc thù, chuyên biệt sẽ đảm bảo cho TTTCQT hoạt động một cách ổn định, công bằng và minh bạch.

So sánh với thủ tục tố tụng bình thường thì thủ tục tố tụng của Tòa án chuyên biệt trong TTTCQT đã có những điểm mới nổi trội, mang tính chất hội nhập quốc tế, như: Sử dụng tiếng Anh trong quá trình xét xử; có thể áp dụng án lệ nước ngoài, luật pháp nước ngoài và tập quán thương mại quốc tế trong quá trình giải quyết.

Thời gian, thủ tục giải quyết cũng đã được cắt giảm theo hướng tinh gọn, linh hoạt hơn.

Do đặc thù của các vụ án cần giải quyết mang tính quốc tế và chuyên môn cao nên đòi hỏi đội ngũ thẩm phán phải có kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực tài chính, khả năng sử dụng tiếng Anh chuyên ngành thành thạo và đặc biệt là hiểu, áp dụng được pháp luật nước ngoài, án lệ nước ngoài trong quá trình giải quyết.

Tóm lại, Luật tòa án chuyên biệt trong TTTCQT giống như một làn gió mới trong hệ thống cơ quan tố tụng tại Việt Nam và là hành lang pháp lý quan trọng, triển khai đồng bộ khi hai TTTCQT tại Việt Nam đi vào hoạt động.

Luật sư Nguyễn Minh Tường, Đoàn Luật sư TP.HCM

HỮU ĐĂNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/tand-toi-cao-de-xuat-hoat-dong-cua-toa-an-chuyen-biet-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te-post875103.html