Tăng cường đại biểu HĐND chuyên trách – một yêu cầu cấp thiếtBài 5: Bảo đảm hiệu quả hoạt động cơ quan dân cử

một ngày trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại Kỳ họp thứ 28, HĐND tỉnh Quảng Nam. Ảnh: N. Thái

Tăng cường nguồn lực con người

Theo quy định của pháp luật, HĐND có thẩm quyền quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước ở địa phương. HĐND hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số, mỗi đại biểu HĐND có trách nhiệm, quyền hạn như nhau trong tham gia quyết định. Để các quyết sách của HĐND đi vào cuộc sống, phải coi trọng phát huy trí tuệ, tinh thần trách nhiệm của đại biểu.

Hiện nay, đại biểu hoạt động chuyên trách chiếm tỷ lệ khá khiêm tốn so với tổng số đại biểu. Phần lớn đại biểu hoạt động kiêm nhiệm nên không thể dành nhiều thời gian cho hoạt động của cơ quan dân cử. Hơn nữa, một số người còn giữ cương vị lãnh đạo trong hệ thống cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, do vậy khi thực thi trách nhiệm của đại biểu đôi lúc không tránh khỏi tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi". Có thể thấy rõ điều này qua việc tham gia của các đại biểu kiêm nhiệm trong việc góp ý dự thảo nghị quyết, các phiên thảo luận hoặc chất vấn. Nhiều đại biểu kiêm nhiệm khi góp ý dự thảo nghị quyết chỉ ghi thống nhất, không có ý kiến gì thêm và cũng rất ít đại biểu kiêm nhiệm nêu chất vấn tại các kỳ họp.

Đối với đại biểu chuyên trách, do số lượng ít, áp lực công việc nhiều nên thời gian dành cho nghiên cứu, nâng cao trình độ chuyên môn phục vụ công việc cũng còn rất hạn chế.

Thời gian tới, dự kiến bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã, vai trò của HĐND cấp xã càng trở nên quan trọng trong bảo đảm tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, nhất là trong ban hành các cơ chế, chính sách về các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư… Nếu thành viên các Ban của HĐND đều là đại biểu không chuyên trách, khi thẩm tra sẽ không đủ thời gian và năng lực để thực hiện nhiệm vụ; dẫn đến việc HĐND có thể đưa ra những quyết định chưa thực sự tối ưu trong bối cảnh không tổ chức HĐND cấp huyện, tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở. Việc củng cố năng lực hoạt động của các Ban HĐND cấp xã là yếu tố then chốt để HĐND thực hiện hiệu quả chức năng của mình.

Bên cạnh đó, do không tổ chức cấp huyện nên phạm vi, đối tượng giám sát của HĐND cấp tỉnh, cấp xã cũng sẽ tăng lên rất nhiều đòi hỏi phải tăng cường nguồn lực để thực hiện, trong đó có nguồn lực về con người.

Trưởng ban HĐND cấp tỉnh hoạt động chuyên trách

Từ những phân tích nêu trên cho thấy, để bảo đảm hiệu quả hoạt động của HĐND, không chỉ tăng cường trách nhiệm, năng lực của đại biểu, việc tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách là điều hết sức cần thiết.

Theo đó, đối với HĐND cấp tỉnh: cần quy định "cứng" tỉ lệ đại biểu chuyên trách ít nhất 25% so với tổng số đại biểu. Đồng thời, quy định các Ban của HĐND tỉnh có Trưởng ban, không quá 2 Phó Trưởng ban và ít nhất 1 Ủy viên, tất cả là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách. Cũng có ý kiến cho rằng nên để các Ủy viên Ban Thường vụ cấp ủy kiêm nhiệm Trưởng ban của HĐND để tăng vị thế chính trị của Ban. Tuy nhiên, thực tế trong những nhiệm kỳ qua, khi bố trí nhân sự Trưởng ban của HĐND là đại biểu hoạt động không chuyên trách, các đại biểu này thường tập trung chủ yếu cho công việc chính tại cơ quan, đơn vị mình, chưa dành nhiều thời gian để thực hiện nhiệm vụ Trưởng ban ở HĐND, chủ yếu là giao khoán cho cấp phó, dẫn đến những hạn chế nhất định trong công tác thẩm tra, làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng các nghị quyết, báo cáo, đề án do HĐND ban hành.

Trong khi nhiệm vụ Trưởng ban HĐND rất quan trọng, cần tập trung thời gian, công sức, trí tuệ cao nhất để lãnh đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ của Ban, nhất là nhiệm vụ thẩm tra, hoàn thiện nghị quyết, báo cáo, đề án trước khi trình HĐND cấp tỉnh xem xét, quyết định thông qua. Ngoài ra, việc bố trí Ủy viên chuyên trách của các Ban HĐND vừa tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách tạo thuận lợi cho hoạt động thường xuyên của HĐND, vừa có tính dự phòng khi có sự thay đổi nhân sự các chức danh lãnh đạo Ban (nghỉ hưu, chuyển công tác, quy hoạch cho nhiệm kỳ kế tiếp…).

Đối với HĐND cấp xã cũng tương tự như vậy. Theo dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, chỉ có chức danh Phó Chủ tịch HĐND được quy định hoạt động chuyên trách là chưa phù hợp thực tế. Bởi, quy định như vậy có thể dẫn đến trường hợp ở cấp xã chỉ có duy nhất 1 đại biểu hoạt động chuyên trách (Phó Chủ tịch HĐND), với khối lượng công việc rất lớn thì không bảo đảm hiệu quả hoạt động của HĐND. Do vậy, ngoài chức danh Phó Chủ tịch cần quy định rõ: Trưởng ban của HĐND (cấp xã) có thể hoạt động chuyên trách; trường hợp Trưởng ban là đại biểu hoạt động chuyên trách thì có 1 Phó Trưởng ban hoạt động không chuyên trách; trường hợp Trưởng ban đại biểu hoạt động không chuyên trách thì có 1 Phó Trưởng ban hoạt động chuyên trách.

Nguyễn Ngọc Thái, Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Quảng Nam

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tang-cuong-dai-bieu-hdnd-chuyen-trach-mot-yeu-cau-cap-thiet-bai-5-bao-dam-hieu-qua-hoat-dong-co-quan-dan-cu-10374270.html