Giữa khung cảnh ấy, việc lực lượng chức năng kiểm tra, xử phạt hàng trăm xe khách chỉ là mảnh ghép nhỏ phơi bày thực trạng lớn hơn: hạ tầng xuống cấp, áp lực quá tải và lỗ hổng quản lý kéo dài nhiều năm.
Một tuyến đường, trăm mối lo
Quốc lộ 9 dài hơn 80km qua khu vực phía Nam tỉnh Quảng Trị, kết nối nhiều tuyến giao thông quan trọng từ cảng biển, cao tốc Bắc - Nam, Quốc lộ 1 ở vùng đồng bằng rồi xuyên qua các địa phương để tới các cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, La Lay. Đây từng là tuyến huyết mạch trong chiến lược phát triển hành lang kinh tế Đông - Tây của tỉnh Quảng Trị cũ, nay trở thành trục giao thương chủ lực của khu vực phía Nam tỉnh, nối Việt Nam với Lào, Thái Lan và rộng hơn là các nước tiểu vùng Mê Kông. Thế nhưng hiện trạng tuyến đường này khiến nhiều lái xe lắc đầu ngao ngán trước hàng loạt điểm hư hỏng. Khu vực đồi núi thường xuyên hứng chịu mưa lớn khiến taluy dương và taluy âm liên tục sạt lở. Chỉ một trận mưa to, đất đá từ trên núi có thể đổ ập xuống, vùi lấp mặt đường và chia cắt giao thông nhiều giờ liền.
Lực lượng CSGT Quảng Trị tăng cường kiểm tra kiểm soát, đảm bảo an toàn giao thông trên tuyến Quốc lộ 9 đoạn qua Đakrông.
Mặc dù Quốc lộ 9 được duy tu, bảo trì hằng năm, tình trạng xuống cấp vẫn thường trực. Không chỉ thiên tai bào mòn, mỗi ngày con đường còn phải gồng mình gánh hàng nghìn lượt xe container quá cảnh, xe tải nặng từ cửa khẩu về đồng bằng. Áp lực tải trọng vượt xa thiết kế khiến mặt đường nhanh chóng hư hỏng. Với giới lái xe đường dài, đoạn qua tuyến huyết mạch này từ lâu đã trở thành thử thách cả về kỹ thuật lẫn sự kiên nhẫn.
Cuối giờ chiều, tuyến Quốc lộ 9 đoạn từ cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và cầu treo Đakrông (sau khi vượt 65km Quốc lộ 15D và đường Hồ Chí Minh nhánh Đông từ cửa khẩu quốc tế La Lay) đổ về Quốc lộ 1 luôn trong tình trạng cao điểm. Dòng xe container, xe khách, xe tải hạng nặng nối đuôi nhau nhích từng mét ở những khúc cua hẹp. Tiếng phanh rít, tiếng còi inh ỏi cùng những vết nứt loang lổ trên mặt đường tạo nên một khung cảnh căng thẳng, đặc quánh áp lực giao thông.
Một lái xe container lâu năm ở Đà Nẵng chia sẻ: "Đi tuyến này, chúng tôi vừa sợ đường sạt lở, vừa sợ kẹt xe. Mùa mưa lũ thì nơm nớp lo đất đá tràn xuống, còn cuối giờ chiều thì ngột ngạt vì lưu lượng xe đông đúc, trong khi nhiều đoạn đường đèo quanh co, hẹp".
Không chỉ lái xe đường dài, các doanh nghiệp vận tải cũng chịu thiệt hại lớn vì chậm chuyến, hỏng hàng. Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc một doanh nghiệp vận tải tuyến Đà Nẵng - Savannakhet (Lào), cho biết: "Xe bị kẹt chỉ vài tiếng thôi là hợp đồng giao hàng đã chậm, khách phạt tiền, hàng nông sản thì dễ hư hỏng. Chi phí nhiên liệu, ăn ở cho lái xe tăng lên, vì thế có những chuyến thiệt hại từ vài triệu đến cả chục triệu đồng. Chúng tôi mong Nhà nước sớm có giải pháp căn cơ, nếu không thì vận tải qua cửa khẩu sẽ ngày càng khó khăn".
Đảm bảo an toàn giao thông
Thực tế không chỉ dừng ở thiệt hại kinh tế; áp lực quá tải và hạ tầng xuống cấp còn kéo theo những rủi ro mất an toàn giao thông ngày càng rõ rệt. Thời gian qua, không ít vụ tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra trên tuyến này. Như Báo CAND số phát hành ngày 29/9/2025 đã phản ánh thảm kịch do tài xế xe tải biển số 37C-587.63 gây ra lúc 7 giờ 46 phút ngày 17/9/2025 khi lao vào chợ chuối Tân Long (Km74 Quốc lộ 9 qua xã Lao Bảo) khiến 3 người tử vong, 9 người bị thương. Vụ việc không còn là sự cố cá biệt mà phơi bày nghịch lý của tuyến đường huyết mạch này vừa là trục giao thương quốc tế quan trọng vừa tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn giao thông thường trực.
Quốc lộ 9 gần như là tuyến độc đạo nối từ biển và đồng bằng lên các cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, La Lay. Khi tuyến này bị tắc vì sạt lở hay tai nạn, hoạt động vận tải qua cửa khẩu gần như đình trệ, phơi bày sự thiếu hụt hạ tầng kết nối hành lang kinh tế Đông - Tây. Để giảm tải, Quảng Trị từng nhiều lần đề xuất xây dựng cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo hoặc mở thêm các trục song song, nhưng đây là dự án quy mô lớn, đòi hỏi vốn khổng lồ và thời gian dài. Trước mắt, Quốc lộ 9 vẫn là mạch máu duy nhất, đồng nghĩa mọi áp lực tiếp tục dồn lên tuyến đường này.
Giới chuyên gia giao thông nhận định ngoài phạt trực tiếp và phạt nguội, việc nâng cao ý thức của lái xe và chủ xe mới là giải pháp lâu dài. Trên tuyến đường vừa thiếu bãi đỗ chuẩn vừa chật hẹp, xe khách vẫn dừng đỗ bừa bãi đón khách, xếp hàng hóa, gây ùn tắc và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Các chuyên gia kinh tế vận tải nhấn mạnh Quốc lộ 9 từng là huyết mạch trong chiến tranh, nay vẫn giữ vai trò xương sống cho kinh tế nhưng đang xuống cấp từng ngày. Để con đường này không trở thành điểm nghẽn cản trở phát triển, cần hành động quyết liệt, đồng bộ từ nhiều phía. Nếu chỉ vá chỗ này, chắp chỗ kia mà không có giải pháp căn cơ như mở rộng, nâng cấp toàn tuyến hoặc xây thêm tuyến song song thì tình trạng quá tải sẽ không thể cải thiện. Chỉ một vụ tai nạn hay một cơn mưa lớn cũng có thể làm đứt gãy cả chuỗi cung ứng Đông - Tây.
Qua trao đổi với PV Báo CAND, Trung tá Lê Ngọc Anh, Trạm trưởng Trạm CSGT Đakrông (Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Trị) cho biết, từ tháng 7/2025 đến nay, đơn vị đã phát hiện và xử lý 128 trường hợp xe ôtô chở khách vi phạm trên Quốc lộ 9, với tổng số tiền phạt hơn 160 triệu đồng. Trong đó có 17 trường hợp bị trừ điểm giấy phép lái xe và 3 trường hợp bị tước phù hiệu xe hợp đồng. Những con số này vừa cho thấy công tác kiểm tra, xử lý vi phạm đang được triển khai quyết liệt, vừa phản ánh bức tranh giao thông phức tạp trên tuyến đường huyết mạch. Các lỗi vi phạm cụ thể được lực lượng chức năng chỉ rõ gồm dừng đỗ sai quy định, vi phạm tốc độ, dừng hoặc đỗ xe tại nơi có biển cấm.
"Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục tăng cường quản lý, giám sát hoạt động của các phương tiện để bảo đảm đúng quy định. Lực lượng chức năng đang lắp đặt hệ thống camera giám sát giao thông và an ninh tại các điểm hay phát sinh xe dù, bến cóc. Hình ảnh vi phạm sẽ được sử dụng để phạt nguội và công khai danh sách nhà xe vi phạm trên các trang thông tin điện tử" - Trung tá Anh cho hay.
Thanh Bình