Thanh tra, kiểm tra tại hơn 70 Văn phòng Thừa phát lại
Xác định nguồn nhân lực trong phát triển nghề Thừa phát lại (TPL) là yếu tố quan trọng trong triển khai thực hiện Nghị định số 08/2020/NĐ-CP, Bộ Tư pháp đã chú trọng trong việc đào tạo nguồn TPL ở các khâu từ đào tạo, bồi dưỡng nghề TPL và tập sự hành nghề TPL.
Việc tập sự hành nghề TPL của các học viên sau khi tốt nghiệp khóa đào tạo, bồi dưỡng nghề đã được thực hiện theo quy định. Tính từ khi Nghị định số 08/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (ngày 24/02/2020) đến năm 2024, Học viện Tư pháp đã và đang tổ chức 4 khóa đào tạo nghề TPL cho 972 học viên, trong đó có 799 học viên đã được công nhận tốt nghiệp; tổ chức 2 khóa bồi dưỡng nghề TPL cho 92 học viên, trong đó có 40 học viên đã tốt nghiệp. Số lượng học viên có nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nghề TPL có xu hướng tăng, tuy nhiên số lượng tăng không nhiều và chưa có sự ổn định. Hiện nay, Bộ Tư pháp chưa tổ chức kỳ thi kiểm tra tập sự hành nghề TPL.
Việc bồi dưỡng bắt buộc hàng năm đối với đội ngũ TPL đang hành nghề đã được Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp các địa phương quan tâm, thực hiện thường xuyên và chất lượng, qua đó giúp cho các TPL cập nhật, bổ sung kiến thức pháp luật về TPL và các quy định khác có liên quan, đồng thời bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng hành nghề TPL; cách thức giải quyết các vấn đề vướng mắc trong quá trình hành nghề.
Trong hơn 05 năm thi hành Nghị định số 08/2020/NĐ-CP, Bộ Tư pháp đã bổ nhiệm, bổ nhiệm lại TPL cho 111 người, miễn nhiệm TPL cho 21 người. Việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại và miễn nhiệm TPL được thực hiện chặt chẽ, theo quy định của pháp luật và yêu cầu cải cách thủ tục hành chính.
Về công tác thanh tra, kiểm tra, hàng năm Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp các địa phương đều tiến hành theo kế hoạch và đột xuất tại các Văn phòng TPL. Trong 5 năm qua, Sở Tư pháp các địa phương đã thực hiện thanh tra, kiểm tra tại hơn 70 Văn phòng TPL, ban hành hơn 24 quyết định xử phạt Văn phòng TPL và TPL với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính hơn 170 triệu đồng và có trường hợp tước quyền sử dụng Thẻ TPL.
Các Sở Tư pháp thường xuyên duy trì phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong quản lý, tổ chức hoạt động của TPL ở địa phương; kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của TPL.
Phát huy vai trò tự quản của Hội Thừa phát lại
Tuy nhiên, tổng kết 5 năm Nghị định 8 Bộ Tư pháp chỉ ra rằng một bộ phận TPL vi phạm đạo đức hành nghề, trình độ hạn chế. Có lúc, có nơi việc kiểm tra không kịp thời theo quy định; trường hợp phát hiện vi bằng vi phạm quy định pháp luật, Sở Tư pháp không thành lập đoàn thanh tra, kiểm tra để xử lý kịp thời.
Bên cạnh nguyên nhân do quy định pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết, đội ngũ TPL còn mỏng về số lượng, hạn chế về kỹ năng, kinh nghiệm, dẫn đến sai sót trong hoạt động hành nghề TPL, bị tước thẻ hoạt động hành nghề, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng, uy tín nghề TPL trong xã hội.
Đội ngũ công chức làm công tác quản lý nhà nước về TPL còn mỏng, chưa ổn định, ít kinh nghiệm thực tiễn. Nhiều địa phương, số lượng công chức làm việc ở Phòng Bổ trợ tư pháp chỉ có một đến hai người trong khi phải kiêm nhiệm triển khai nhiều nhiệm vụ trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp đều là các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu và xã hội hóa mạnh như: công chứng, đấu giá tài sản, TPL...
Tới đây, Bộ tư pháp sẽ nâng cao chất lượng, công tác đào tạo, bồi dưỡng nghề TPL, bồi dưỡng nghiệp vụ TPL hàng năm; chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm đối với hoạt động hành nghề TPL, sớm phát hiện những trường hợp có dấu hiệu vi phạm để kịp thời xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động TPL.
Tăng cường công tác quản lý nhà nước về TPL, phát huy vai trò tự quản của Hội TPL để tăng cường giám sát việc tuân thủ pháp luật, tuân thủ Quy tắc đạo đức nghề nghiệp và thực hiện có hiệu quả hơn chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi cho TPL. Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền để chủ động hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong hoạt động TPL.
Bộ Tư pháp đề nghị các Bộ, ban, ngành, địa phương quan tâm triển khai thực hiện chế định TPL, xác định đây là nhiệm vụ cải cách tư pháp, cải cách hành chính. Các địa phương sớm ban hành Đề án phát triển Văn phòng TPL.
Đề nghị các cơ quan chức năng phối hợp hỗ trợ hoạt động của TPL; trong đó, đề nghị cấp ủy, UBND cấp tỉnh tiếp tục tuyên truyền sâu rộng, đầy đủ hơn nữa trong các tầng lớp Nhân dân về việc thực hiện chế định TPL; chỉ đạo các sở, ban, ngành có liên quan phối hợp, hỗ trợ hoạt động TPL phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; quan tâm bố trí bộ máy, biên chế, nguồn lực cho các Sở Tư pháp bảo đảm thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về TPL; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động của các Văn phòng TPL tại địa phương; tạo điều kiện, thành lập, phát triển tổ chức xã hội - nghề nghiệp của TPL trên địa bàn.
Thu Nguyễn