Tầng lớp thượng lưu 'gánh' nền kinh tế Mỹ như thế nào?

7 giờ trướcBài gốc

10% người có thu nhập cao nhất chiếm 49,7% tổng chi tiêu ở Mỹ. Ảnh: WSJ.

Nhóm 10% người có thu nhập cao nhất ở Mỹ – các hộ gia đình kiếm được trên 250.000 USD/năm – đang mạnh tay chi tiêu cho mọi thứ, từ những kỳ nghỉ xa hoa đến túi xách hàng hiệu, nhờ vào khoản lợi nhuận khổng lồ từ cổ phiếu, bất động sản và các tài sản khác. Theo phân tích của Moody’s Analytics, nhóm này hiện chiếm tới 49,7% tổng chi tiêu của nền kinh tế – mức cao nhất kể từ năm 1989. Ba thập kỷ trước, con số này chỉ vào khoảng 36%.

Điều đó đồng nghĩa với việc tăng trưởng kinh tế Mỹ hiện nay phụ thuộc chưa từng có vào sự hào phóng của tầng lớp thượng lưu. Chuyên gia kinh tế trưởng Mark Zandi của Moody’s Analytics ước tính riêng nhóm 10% này đã đóng góp gần 1/3 tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Khoảng cách ngày càng lớn trong chi tiêu

Từ tháng 9/2023 đến tháng 9/2024, những người có thu nhập cao đã tăng chi tiêu thêm 12%, trong khi tầng lớp trung lưu và lao động lại giảm hoạt động mua sắm.

“Tài chính của giới nhà giàu chưa bao giờ vững mạnh đến vậy, mức chi tiêu của họ chưa bao giờ bùng nổ đến thế, và nền kinh tế cũng chưa bao giờ phụ thuộc vào họ nhiều như lúc này”, ông Zandi nhận định.

Dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy mức chi tiêu của tầng lớp thu nhập cao đang vượt xa tốc độ lạm phát, trong khi phần lớn dân số còn lại chỉ chi tiêu cầm chừng. Trong 4 năm qua, nhóm 80% người có thu nhập thấp hơn tăng chi tiêu 25% – nhỉnh hơn một chút so với mức lạm phát 21%. Ngược lại, nhóm 10% giàu nhất đã tăng chi tiêu tới 58%.

Thực trạng này khiến nền kinh tế Mỹ đối mặt với rủi ro lớn: nếu thị trường chứng khoán giảm điểm hoặc giá nhà lao dốc, tâm lý của nhóm thu nhập cao có thể bị ảnh hưởng, kéo theo sự sụt giảm trong tiêu dùng và tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Hiện tại, niềm tin của người tiêu dùng nói chung đang có dấu hiệu suy yếu, ngay cả với tầng lớp giàu có, một phần do lo ngại về chính sách thuế quan.

Những người giàu ngày càng giàu hơn

Sức mua của nhóm thu nhập cao ở Mỹ – chủ yếu là những người lớn tuổi và có trình độ học vấn cao – xuất phát từ đà tăng giá mạnh của tài sản trong những năm gần đây. Cổ phiếu và bất động sản không ngừng tăng, giúp những người sở hữu chúng ngày càng giàu lên. Nhưng đồng thời, điều này cũng kéo giãn khoảng cách giữa những người có tài sản và những người không có gì trong tay.

Vivek Trivedi, 38 tuổi, là một trong những người hưởng lợi từ xu hướng này. Trong thời kỳ đại dịch, ông tiết kiệm được một khoản đáng kể và dùng số tiền đó để mua 3 bất động sản đầu tư tại Indianapolis vào các năm 2022 và 2023. Nhờ tận dụng thời điểm lãi suất thấp để tái cấp vốn cho căn nhà chính với mức lãi suất thế chấp dưới 3%, ông đã cố định được khoản vay ưu đãi, giúp chi phí nhà ở không bị biến động.

Purva và Vivek Trivedi bị mắc kẹt trong khoản thế chấp lãi suất thấp trong thời kỳ đại dịch. Ảnh: WSJ.

Cùng với vợ, Purva Trivedi, cả hai đều làm việc trong ngành dược phẩm và có thu nhập hơn 350.000 USD/năm, tăng khoảng 45% so với trước đại dịch. Họ có hai con nhỏ và đang nuôi dưỡng bố mẹ của Vivek.

“Chúng tôi đã có những bước đi chiến lược trong sự nghiệp cũng như danh mục đầu tư, nhờ đó không phải cắt giảm chi tiêu”, ông Vivek chia sẻ.

Hiện tại, ngay cả khi giá cả tăng cao, gia đình Trivedi vẫn chi tiêu cho những thứ họ thấy quan trọng, trong đó có dụng cụ thể thao. Ảnh: WSJ.

Ông thậm chí còn đầu tư vào sở thích cá nhân khi chi 3.000 USD mua một chiếc xe đạp đường trường. Dù nhận thấy giá thực phẩm ngày càng đắt đỏ, hai vợ chồng vẫn quyết định duy trì thói quen mua thực phẩm hữu cơ vì cho rằng đó là điều quan trọng với sức khỏe. Trong năm nay, họ dự kiến chi 10.000 – 15.000 USD cho các chuyến du lịch, trong đó có thể bao gồm một chuyến thăm quê hương Ấn Độ.

Trong thời kỳ đại dịch, người dân Mỹ ở khắp các tầng lớp xã hội đã tiết kiệm được số tiền kỷ lục. Việc bị bó hẹp trong nhà khiến họ chi tiêu ít hơn, trong khi các gói hỗ trợ tài chính từ chính phủ mang lại thêm nguồn thu nhập đáng kể. Đến đầu năm 2022, tổng số tiền tiết kiệm dư ra của các hộ gia đình lên tới 2.600 tỷ USD.

Tuy nhiên, khi lạm phát tăng cao và giá cả leo thang chóng mặt, hầu hết người Mỹ phải sử dụng khoản tiền tiết kiệm này để trang trải cuộc sống. Nhưng với nhóm 10% người có thu nhập cao nhất, phần lớn tài sản mà họ tích lũy được vẫn được giữ nguyên.

Không chỉ vậy, những người giàu có còn chứng kiến giá trị tài sản của họ tăng vọt, đặc biệt là cổ phiếu và các khoản đầu tư khác. Theo dữ liệu từ Fed, tổng giá trị tài sản ròng của nhóm 20% người có thu nhập cao nhất đã tăng hơn 35.000 tỷ USD, tương đương 45%, kể từ cuối năm 2019. Tốc độ tăng trưởng tài sản của phần còn lại của dân số Mỹ cũng tương tự, nhưng xét về giá trị thì thấp hơn nhiều, chỉ ở mức 14.000 tỷ USD đối với nhóm 80% còn lại.

Tăng chi tiêu hàng xa xỉ

Tom Shoaf cùng vợ Kristi bên cạnh chiếc máy bay riêng. Ảnh: WSJ.

Theo dữ liệu của Ngân hàng Bank of America, tốc độ chi tiêu bằng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ của nhóm khách hàng giàu có nhất đang tăng nhanh hơn so với nhóm có thu nhập thấp nhất. Một số lĩnh vực chi tiêu đặc biệt bùng nổ. Nhóm 5% hộ gia đình giàu nhất đã tăng mức chi tiêu cho hàng xa xỉ ở nước ngoài hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

David Tinsley, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu Bank of America, nhận định: "Họ đến Paris và xách về cả vali đầy túi xách, giày dép và quần áo hàng hiệu"

Lãnh đạo của Delta Air Lines, ông Ed Bastian, gần đây tuyên bố rằng nhu cầu mạnh mẽ đối với dịch vụ du lịch cao cấp sẽ là động lực thúc đẩy lợi nhuận của hãng trong năm nay. Doanh thu từ vé hạng thương gia của Delta đã tăng 8%, trong khi doanh thu từ vé phổ thông chỉ tăng 2%.

Hãng du thuyền Royal Caribbean cũng ghi nhận giai đoạn đặt chỗ sôi động nhất trong lịch sử công ty. Trước xu hướng này, họ đã công bố kế hoạch ra mắt dịch vụ du thuyền trên sông châu Âu – một hình thức du lịch được giới thượng lưu ưa chuộng.

Ngược lại, các doanh nghiệp phục vụ nhóm khách hàng có thu nhập thấp lại gặp nhiều khó khăn. Theo chuyên gia phân tích của JPMorgan Chase, ông Matthew Boss, sự phân hóa này đang ngày càng rõ rệt. Một số chuỗi bán lẻ bình dân như Big Lots đã phải nộp đơn phá sản vào mùa thu năm ngoái, trong khi Kohl’s và Family Dollar buộc phải đóng cửa nhiều cửa hàng. "Họ đang tranh giành những đồng tiền ngày càng ít ỏi của khách hàng", ông Boss nhận xét.

Bà Barbara Pierce đang cắt giảm hoạt động từ thiện do lạm phát, nhưng vẫn không tiếc tiền cho nhu cầu du lịch. Ảnh: WSJ.

Dù sở hữu tài sản lớn, một số người giàu cũng không tránh khỏi những tác động từ lạm phát. Barbara Pierce, 57 tuổi, là người sáng lập nhóm thành viên Women With Capital, chuyên tập trung vào đầu tư tác động và hoạt động từ thiện. Bà cho biết ngay cả các thành viên giàu có trong nhóm cũng thảo luận về giá thực phẩm tăng cao.

Pierce, sống tại hạt Marin, bang California, thừa nhận rằng bà đã cắt giảm số lần mua đồ ăn mang đi vì giá cả leo thang: "Tôi không muốn phải trả 15 USD chỉ cho một chiếc bánh sandwich".

Dù vậy, vợ chồng bà vẫn duy trì lối sống xa xỉ. Với thu nhập hàng năm khoảng 300.000 USD – chủ yếu từ đầu tư – họ vừa có một chuyến du lịch 3 tuần ở châu Phi vào tháng 7 năm ngoái, với tổng chi phí khoảng 35.000 USD. "Chúng tôi đang chi tiền cho những trải nghiệm thực sự đáng giá khi con trai vẫn còn sống chung với bố mẹ", bà Pierce chia sẻ. "Chúng tôi cảm thấy bây giờ là thời điểm thích hợp".

Theo Wall Street Journal

Nhật Anh

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/tang-lop-thuong-luu-ganh-nen-kinh-te-my-nhu-the-nao-post183000.html