Chiều ngày 28/11, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đồng chủ trì Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025 với chủ đề "Liên kết hiệu quả giữa hợp tác xã và doanh nghiệp".
Liên kết hợp tác xã - doanh nghiệp để tạo chuỗi giá trị bền vững
Phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng nhằm chia sẻ, trao đổi, đề xuất những định hướng chiến lược, giải pháp đột phá để thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã, đây là một thành phần không thể thiếu trong nền kinh tế.
Toàn cảnh Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025. Ảnh: Đức Thanh.
"Các hợp tác xã đóng vai trò hỗ trợ cho kinh tế tư nhân, đặc biệt là kinh tế hộ thành viên của hợp tác xã; là nhân tố đẩy trong việc liên kết với doanh nghiệp để hình thành các chuỗi giá trị. Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp đóng vai trò là nhân tố kéo trong chuỗi giá trị sản xuất liên kết với các hợp tác xã" - Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Cũng theo Phó Thủ tướng, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân có mối quan hệ mật thiết, bổ trợ lẫn nhau, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, một bên là "bệ đỡ nơi làng quê", một bên là "động lực nơi thị trường".
Mối quan hệ hợp tác giữa hợp tác xã và doanh nghiệp đã vượt ra khỏi khuôn khổ truyền thống, trở thành đối tác trong việc hình thành các cụm liên kết theo chuỗi giá trị, không những trong lĩnh vực nông nghiệp mà còn trong nhiều lĩnh vực khác như công nghiệp, du lịch, dịch vụ...
Thực tế có nhiều mô hình thành công và xuất hiện các hình thức liên kết sâu như góp vốn và mua cổ phần, củng cố sự gắn kết lợi ích lâu dài. Việc thúc đẩy liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp là vô cùng cần thiết, mang tính dài hạn và là giải pháp quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế tập thể và tư nhân theo hướng bền vững.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Đức Thanh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cũng nhấn mạnh, kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, được củng cố, phát triển với kinh tế nhà nước. Từ chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, hoạt động liên kết các hợp tác xã ngày càng được thúc đẩy. hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã cũng đã được cải thiện.
Số lượng hợp tác xã hoạt động tốt, khá đạt trên 27.000, chiếm hơn 78% số lượng hợp tác xã cả nước, tăng 46,8% so với năm 2020. Cùng với đó, có 2.600 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao, 4.700 hợp tác xã tham gia liên kết chuỗi giá trị.
Thực tế cho thấy, liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp mang lại lợi ích đa chiều cho các bên tham gia liên kết, giúp hình thành các chuỗi giá trị, đặc biệt là chuỗi giá trị nông sản, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Gỡ các hạn chế cản trở mối liên kết
Diễn đàn cũng thẳng thắn chỉ ra hoạt động liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng.
Nhìn lại tình trạng liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp, đại diện Liên minh hợp tác xã Việt Nam cho biết, tính đến ngày 30/9/2025, cả nước có 72.035 tổ hợp tác; 148 liên hiệp hợp tác xã và 35.173 hợp tác xã. Khu vực này thu hút gần 7,1 triệu thành viên.
Theo thống kê, trong số 7.197 hợp tác xã tại 9 tỉnh, thành phố, có 1.888 hợp tác xã đang hoạt động, có hoạt động liên kết với doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ chung là 25,9%.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cùng các đại biểu đến các gian hàng của hợp tác xã. Ảnh: Đức Thanh.
Tỷ lệ này phản ánh thực trạng liên kết giữa hai chủ thể quan trọng nhất trong chuỗi giá trị vẫn chưa trở thành xu hướng phổ biến mà chủ yếu mang tính “tự phát" và có sự chênh lệch lớn giữa các địa phương. Một số tỉnh có tỷ lệ liên kết cao như: Đồng Tháp (với tỷ lệ 58,6% hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp), Vĩnh Long (47% hợp tác xã), Sơn La (50% hợp tác xã)... Trong khi đó, một số tỉnh tỷ lệ còn rất thấp như Điện Biên (khoảng 3,3%), Bắc Ninh (khoảng 10%).
"Các hợp tác xã phản ánh tình trạng xung đột thiếu nhất quán các quy định pháp luật, gây khó khăn việc thực hiện đồng bộ, thiếu hướng dẫn chi tiết khiến hợp tác xã khó hiểu và áp dụng. Điều này cản trở hợp tác xã tiếp cận các chính sách hỗ trợ và khiến doanh nghiệp e ngại khi ký các hợp đồng kinh tế. Vì vậy, cần áp dụng chính sách đồng bộ từ thuế, tín dụng, đất đai và bảo hiểm cho hợp tác xã và doanh nghiệp khi tham gia liên kết bền vững" - đại diện Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề xuất.
Từ góc độ ngành ngân hàng, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, thời gian qua đã triển khai đồng bộ các chính sách tín dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác xã tiếp cận vốn và dịch vụ tài chính, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, nơi chiếm tỷ trọng lớn nhất trong hoạt động của hợp tác xã.
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Ngân hàng Nhà nước, phần lớn hợp tác xã, tổ hợp tác có quy mô nhỏ, vốn ít, phạm vi hoạt động hẹp, năng lực cạnh tranh, lợi ích mang lại cho thành viên thấp. Tính liên kết trong nội bộ hợp tác xã còn rất yếu; vấn đề nợ của hợp tác xã, tình trạng chiếm dụng vốn chưa được xử lý dứt điểm.
Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách, cải tiến đổi mới quy trình, thủ tục, điều kiện cấp tín dụng, tăng cường hỗ trợ vốn cũng như khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng cho các loại hình hợp tác xã./.
Cho vay hợp tác xã trên 7.400 tỷ đồng, cải thiện so với nhiều năm
Theo Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 6/2025, tổng dư nợ đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đạt trên 7,4 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% so với tháng 12/2024 và chiếm tỷ trọng 0,04% tổng dư nợ đối với nền kinh tế.
"Mặc dù quy mô tín dụng còn nhỏ do đặc điểm sản xuất kinh doanh của hợp tác xã thường trên quy mô nhỏ, phạm vi hoạt động hẹp và dựa chủ yếu vào nguồn lực đóng góp của các thành viên, tốc độ tăng trưởng của tín dụng ngân hàng đối với khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đã có cải thiện hơn so với cùng kỳ các năm trước" - đại diện Ngân hàng Nhà nước đánh giá.
Nhiều tổ chức tín dụng cũng tích cực tham gia cho vay đối với hợp tác xã như các ngân hàng thương mại, quỹ tín dụng nhân dân, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank). Trong đó, Agribank có tỷ trọng dư nợ tín dụng cho hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã lớn nhất, với dư nợ 1.868 tỷ đồng; chiếm khoảng 27,8% dư nợ tín dụng. Tiếp đến là Vietinbank, Vietcombank và BIDV với dư nợ lần lượt là 1.316 tỷ đồng, 1.137 tỷ đồng và 612 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lần lượt là 19,6%; 16,9% và 9,1%./.
Ánh Tuyết