Tăng lương cơ sở không chỉ là điều chỉnh con số trên bảng lương mà là thước đo giá trị của sự cống hiến. Ảnh minh họa. (Nguồn: VGP)
Áp lực cơm áo và những con số
Theo lộ trình cải cách tiền lương, từ ngày 1/7/2024, lương cơ sở của cán bộ, công chức, viên chức đã tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, nhiều đại biểu thẳng thắn nhận định, mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng không đủ sống. Đây là nỗi trăn trở sâu sắc, bởi nhiều công chức, viên chức, đặc biệt là người trẻ đang chật vật trong đời sống đắt đỏ nơi đô thị, trong khi họ chính là lực lượng gánh vác trọng trách đổi mới, cải cách nền hành chính quốc gia.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn kiến nghị, Quốc hội nên xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2026, thay vì giữa năm như các giai đoạn trước, để người lao động khu vực công được hưởng trọn vẹn ngay từ đầu năm, giảm áp lực chi tiêu, tạo tâm thế mới trong công tác.
Ông Tuấn nhấn mạnh, sau khi sắp xếp lại tổ chức bộ máy, hợp nhất các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, khối lượng công việc của cán bộ tăng rõ rệt, trong khi biên chế lại tinh gọn hơn. “Bộ máy nhẹ hơn nhưng việc nặng hơn, nếu không có chính sách đãi ngộ kịp thời, chúng ta sẽ khó giữ được những người giỏi, người tận tâm với nghề”, ông Tuấn nói.
Cha ông ta dạy, có thực mới vực được đạo, công chức nhận lương đủ lo cho gia đình thì mới toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Thực tế, tăng lương không đơn thuần là tăng chi ngân sách, mà là một khoản đầu tư có tính chiến lược. Đó là đầu tư vào con người – yếu tố cốt lõi quyết định chất lượng quản trị quốc gia. Cải cách tiền lương cần được xem như một phần trong chiến lược phát triển bền vững của bộ máy công quyền, hướng tới việc trả lương theo vị trí việc làm, năng lực và hiệu quả thực tế, chứ không dàn đều hay "cào bằng" như trước đây.
Có chuyên gia cảnh báo, nếu cứ để lương công chức thấp, những người có năng lực sẽ rời bỏ khu vực công, còn lại những người không có lựa chọn khác. Khi đó, bộ máy hành chính khó có thể vận hành hiệu quả. Lời cảnh báo ấy phản ánh thực trạng đáng lo ngại, trong vài năm trở lại đây, làn sóng công chức, viên chức trẻ rời khỏi khu vực công ngày càng tăng. Nhiều người chuyển sang doanh nghiệp tư nhân hoặc các tổ chức quốc tế, nơi thu nhập cao hơn, môi trường linh hoạt hơn, nhiều cơ hội phát triển bản thân hơn.
Một thực tế đang diễn ra mạnh mẽ là cuộc cạnh tranh nhân lực giữa khu vực công và tư nhân. Ở các lĩnh vực như công nghệ thông tin, tài chính, chuyển đổi số, đất đai, quy hoạch đô thị, Nhà nước đang rất cần người giỏi, nhưng khó tuyển dụng hoặc không giữ được người vì mức lương chưa tương xứng.
Một kỹ sư công nghệ thông tin mới ra trường, nếu vào doanh nghiệp tư nhân, có thể nhận mức lương khởi điểm 15-20 triệu đồng/tháng, chưa kể thưởng và phúc lợi. Trong khi đó, nếu chọn con đường công chức, mức thu nhập thực nhận chỉ quanh 6-8 triệu đồng. Sự chênh lệch này không chỉ là số tiền, mà còn là chênh lệch về động lực.
Trong một chia sẻ gần đây, đại biểu Phạm Văn Thịnh cho rằng, lực lượng trẻ, giỏi chuyên môn, thông thạo ngoại ngữ, am hiểu công nghệ đang được khu vực tư nhân và doanh nghiệp FDI mời gọi rất mạnh, với thu nhập cao hơn gấp nhiều lần. Để giữ chân họ, ngoài việc cải thiện thu nhập, phải tạo ra môi trường làm việc minh bạch, chuyên nghiệp, có cơ chế đánh giá công bằng và cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng. Nếu không có giải pháp căn cơ, hệ quả sẽ là "mất người giỏi" và "mất động lực" cho những người còn lại. Khi cán bộ tâm huyết rời đi, bộ máy sẽ thiếu sáng tạo, chậm đổi mới, khó đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân và doanh nghiệp.
Cán bộ trẻ luôn muốn cống hiến, nhưng họ cũng cần thấy rằng nỗ lực của mình được ghi nhận và có đường thăng tiến rõ ràng. Giữ người không chỉ bằng tiền, mà bằng niềm tin, cơ hội và sự công bằng. "Tôi cho rằng phải giải bài toán tổng thể, không thể chỉ dừng ở việc tăng lương. Cần xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, khuyến khích sáng kiến, trao quyền thực chất cho người có năng lực. Khi họ cảm nhận được sự tin tưởng của tổ chức, được tạo điều kiện thể hiện năng lực, được xã hội trân trọng, họ sẽ có lý do để gắn bó lâu dài", đại biểu Phạm Văn Thịnh nhấn mạnh.
Đồng thời, ông Thịnh cho rằng, cải cách tiền lương không chỉ để tăng thu nhập mà còn giúp giữ gìn đạo đức công vụ, nâng cao hiệu quả thực thi chính sách từ cơ sở.
Chính sách tăng lương không chỉ là sự hỗ trợ đời sống mà là một khoản đầu tư chiến lược cho tương lai của đất nước. (Nguồn: VGP)
Thước đo giá trị của sự cống hiến
Một trong những quan điểm được nhiều đại biểu nêu tăng lương không chỉ là hỗ trợ đời sống, mà còn là công cụ tạo công bằng và khuyến khích hiệu suất. Khi người lao động được trả lương tương xứng với công sức và trí tuệ bỏ ra, họ có thêm động lực để sáng tạo, cống hiến, giảm tâm lý “làm cầm chừng” hay “giữ chỗ”.
Không thể yêu cầu công chức làm việc hiệu quả, đổi mới, sáng tạo trong khi mức lương hiện nay chưa đủ đáp ứng nhu cầu tối thiểu của họ và gia đình. Thực tế, nhiều công chức tại đô thị lớn phải làm thêm ngoài giờ, hoặc dựa vào thu nhập phụ để cân bằng chi tiêu. Điều này vô tình khiến họ không thể toàn tâm toàn ý với công việc chính. Trong khi đó, yêu cầu của nền hành chính hiện đại ngày càng cao: Chuyển đổi số, cải cách thủ tục, phục vụ công dân nhanh chóng, minh bạch, chuyên nghiệp.
Một số ý kiến tại nghị trường đã đề xuất nâng mức lương cơ sở hoặc điều chỉnh bảng lương sao cho thu nhập thực tế của công chức, viên chức đạt trên 15 triệu đồng/tháng, mức được cho là “tối thiểu để bảo đảm đời sống ở đô thị” hiện nay. Vấn đề lúc này là cần nâng chuẩn sống của công chức lên mức hợp lý với mặt bằng xã hội. Khi công chức đủ sống, họ sẽ không còn bị cám dỗ bởi lợi ích ngoài lề, cũng không cần tìm cách thêm thu nhập bằng những việc khác.
Không chỉ là câu chuyện của hôm nay, tăng lương cơ sở là một bước đi thể hiện tầm nhìn dài hạn của Quốc hội và Chính phủ trong cải cách chính sách tiền lương vốn đã được đặt ra từ Nghị quyết 27-NQ/TW (2018). Nghị quyết này xác định rõ: Tiền lương phải là thu nhập chính, bảo đảm đời sống cho người hưởng lương và gia đình họ, đồng thời là "đòn bẩy" nâng cao năng suất lao động và hiệu quả quản trị.
Nếu lộ trình tăng lương được thực hiện từ ngày 1/1/2026, thì đó sẽ là tín hiệu tích cực, củng cố niềm tin của hàng triệu cán bộ, công chức, viên chức trên cả nước. Nó cũng là lời khẳng định rằng, Nhà nước quan tâm, lắng nghe và đồng hành cùng người lao động khu vực công – những người đang ngày ngày âm thầm góp sức cho sự vận hành của đất nước.
Tăng lương cơ sở không chỉ là điều chỉnh con số trên bảng lương mà là thước đo giá trị của sự cống hiến, biểu hiện của sự công bằng, sự cam kết của Nhà nước đối với đội ngũ công chức, viên chức. Khi mỗi đồng lương công chức đủ để nuôi sống gia đình, họ sẽ yên tâm cống hiến. Khi đó, chính sách tăng lương vừa là sự hỗ trợ đời sống đồng thời cũng là một khoản đầu tư chiến lược cho tương lai của đất nước.
Kim Thoa