Tăng lương tối thiểu từ 1/1/2026: Cơ hội có thật hay chỉ là kỳ vọng trên giấy với sinh viên mới ra trường?

8 giờ trướcBài gốc

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Trần Thị Thanh Lam (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết, tiền lương là một trong những chính sách được người lao động quan tâm nhất. Theo quy định của pháp luật lao động, tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác; trong đó, mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu.

Lương tối thiểu được hiểu là mức lương thấp nhất trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường, nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Mức này được điều chỉnh dựa trên nhiều yếu tố như mức sống tối thiểu, chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế, quan hệ cung - cầu lao động, năng suất lao động và khả năng chi trả của doanh nghiệp. Trên cơ sở khuyến nghị của Hội đồng Tiền lương quốc gia, Chính phủ sẽ quyết định và công bố mức lương tối thiểu áp dụng theo từng vùng.

Theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP, mức lương tối thiểu tháng hiện hành đang dao động từ 3,45 triệu đồng đến 4,96 triệu đồng, tùy vùng. Từ ngày 1/1/2026, mức lương này sẽ tăng thêm từ 250.000 đến 350.000 đồng mỗi tháng, tương ứng mức tăng bình quân khoảng 7,2%. Cụ thể, vùng I tăng lên 5,31 triệu đồng/tháng; vùng II là 4,73 triệu đồng; vùng III là 4,14 triệu đồng và vùng IV là 3,7 triệu đồng. Mức lương tối thiểu giờ cũng được điều chỉnh tăng tương ứng ở cả bốn vùng.

Đối tượng áp dụng là người lao động làm việc theo hợp đồng lao động và người sử dụng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động, bao gồm doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình và cá nhân có thuê mướn lao động.

Luật sư Trần Thị Thanh Lam phân tích tác động của chính sách tăng lương tối thiểu đến người lao động, đặc biệt là sinh viên làm thêm có kí hợp đồng và sinh viên mới ra trường.

Theo Luật sư Trần Thị Thanh Lam, việc tăng lương tối thiểu không chỉ tác động đến tiền lương thực nhận mà còn kéo theo hàng loạt quyền lợi liên quan như tiền lương ngừng việc, mức lương khi điều chuyển công việc, mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa. Đây là những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến đời sống và an sinh của người lao động.

Từ góc độ pháp lý, lương tối thiểu là chuẩn mực bắt buộc, áp dụng cho mọi người lao động, kể cả lao động thử việc. Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Do đó, sinh viên và người mới ra trường cần nhận thức rằng hiểu biết pháp luật lao động không chỉ mang tính lý thuyết, mà là công cụ cần thiết để bảo vệ quyền lợi khi bước vào thị trường việc làm.

Tuy nhiên, ở góc độ kinh tế doanh nghiệp, việc tăng lương tối thiểu cũng đồng nghĩa với việc chi phí lao động tăng lên, đặc biệt là chi phí đóng các loại bảo hiểm bắt buộc gắn với tiền lương. Với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nơi biên lợi nhuận còn hạn chế, điều này có thể khiến doanh nghiệp thận trọng hơn trong tuyển dụng, kéo dài thời gian thử việc hoặc ưu tiên lao động đã có kinh nghiệm.

Thực tế cho thấy, phần lớn doanh nghiệp hiện nay đã trả lương cao hơn mức tối thiểu, nên tác động trực tiếp chủ yếu rơi vào nhóm lao động đang hưởng mức lương thấp. Tuy nhiên, chính sự điều chỉnh này lại khiến sinh viên hoặc cử nhân mới ra trường phải đối mặt với thách thức kép: vừa cần chứng minh năng lực, vừa phải cạnh tranh trong bối cảnh chi phí lao động gia tăng.

Ở góc độ xã hội, lương tối thiểu không chỉ là một con số, mà còn thể hiện nguyên tắc công bằng trong quan hệ lao động. Mức sàn thu nhập giúp lao động trẻ giảm bớt áp lực chi tiêu ban đầu, đồng thời khẳng định giá trị lao động của họ. Tuy vậy, theo Luật sư Trần Thị Thanh Lam, quyền lợi chỉ thực sự được bảo đảm khi người lao động hiểu rõ hợp đồng, nắm được các chế độ bảo hiểm và đánh giá đúng năng lực, uy tín của doanh nghiệp trước khi ký kết.

Sinh viên đi làm thêm ở các trung tâm thương mại.

"Sinh viên và người mới ra trường cần nhìn nhận lương tối thiểu như một “mức sàn” pháp lý, chứ không phải mục tiêu thu nhập lâu dài. Việc trang bị kiến thức pháp luật lao động, hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, đồng thời xây dựng chiến lược nghề nghiệp phù hợp, sẽ giúp họ biến chính sách tăng lương tối thiểu thành bệ đỡ cho sự phát triển, thay vì chỉ là con số ghi trong hợp đồng", luật sư Trần Thị Thanh Lam chia sẻ.

Như vậy, theo luật sư Trần Thị Thanh Lam việc tăng lương tối thiểu mang đến cả cơ hội lẫn thách thức cho sinh viên và người mới ra trường. Ở chiều tích cực, người lao động trẻ có quyền được hưởng mức lương tối thiểu theo quy định pháp luật, từ đó có thêm điểm tựa tài chính ban đầu và nền tảng để tham gia thị trường lao động một cách chính thức. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, thị trường việc làm có thể trở nên thận trọng hơn, đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực và kinh nghiệm đối với lao động mới.

Theo đó, tăng lương tối thiểu là chính sách công bằng và cần thiết, nhưng không phải là lời giải duy nhất cho bài toán phát triển nghề nghiệp của lao động trẻ. Chính sách này chỉ thực sự phát huy ý nghĩa khi người lao động hiểu và biết vận dụng pháp luật, đồng thời chủ động nâng cao năng lực, kỹ năng và khả năng thích ứng với thị trường. Chỉ khi đó, mức lương tối thiểu mới trở thành bệ đỡ cho sự nghiệp bền vững, thay vì dừng lại ở một con số được ghi trong hợp đồng lao động.

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/tang-luong-toi-thieu-tu-112026-co-hoi-co-that-hay-chi-la-ky-vong-tren-giay-voi-sinh-vien-moi-ra-truong-post1804745.tpo