Nghị định 290/2025 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước, có hiệu lực từ ngày 25-12-2025, tăng mức phạt đáng kể đối với các hành vi thăm dò nước dưới đất không có giấy phép và xả thải vào vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ nguồn nước.
Cụ thể đối với hành vi thăm dò nước dưới đất không xin phép, khoản 3 Điều 26 Nghị định 290/2025 quy định mức phạt được tính theo số lượng giếng khoan trong công trình: 1 giếng khoan: phạt 5 - 10 triệu đồng; 2 giếng khoan: phạt 10 - 15 triệu đồng; 3 giếng khoan: phạt 15 - 20 triệu đồng; 4 giếng khoan: phạt 20 - 30 triệu đồng; Từ 5 giếng khoan trở lên: phạt 30 - 40 triệu đồng.
So với trước đây, theo khoản 2 Điều 9 Nghị định 36/2020, mức xử phạt cho hành vi tương tự thấp hơn, cụ thể: 1 giếng khoan: 2 - 5 triệu đồng; 2 giếng khoan: 5 - 10 triệu đồng; 3 giếng khoan: 10 - 20 triệu đồng; 4 giếng khoan: 20 - 30 triệu đồng; Từ 5 giếng trở lên: 30 - 40 triệu đồng.
Như vậy, với các công trình từ 1 đến 3 giếng khoan, mức phạt theo quy định mới tăng rõ rệt, nhằm siết chặt quản lý hoạt động thăm dò nước dưới đất.
Bên cạnh đó, khoản 6 Điều 12 Nghị định 290/2025 cũng nâng mức phạt đối với hành vi xả nước thải vào vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt, tính theo lưu lượng xả:
Lưu lượng xả nước thải dưới 50 m3/ngày đêm: 5 - 10 triệu đồng; Lưu lượng xả nước thải từ 50 m3/ngày đêm đến 500 m3/ngày đêm: 10 - 30 triệu đồng; Lưu lượng xả nước thải từ 500 m3/ngày đêm đến 2.000 m3/ngày đêm: 30 - 90 triệu đồng; Lưu lượng xả nước thải từ 2.000 m3/ngày đêm đến 3.000 m3/ngày đêm: 90 - 150 triệu đồng; Lưu lượng xả nước thải từ 3.000 m3/ngày đêm trở lên: 150 - 250 triệu đồng.
Trước đây, khoản 7 Điều 22 Nghị định 36/2020 chỉ quy định mức phạt chung 160-180 triệu đồng cho hành vi xả thải vào vùng bảo hộ, chưa phân chia chi tiết theo lưu lượng xả, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng thực tế.
Với những điều chỉnh này, Nghị định 290/2025 góp phần nâng cao tính minh bạch, khả năng kiểm soát và hiệu quả xử lý vi phạm trong quản lý tài nguyên nước, phù hợp với nhu cầu thực tiễn hiện nay.
Hành nghề khoan nước dưới đất không có giấy phép bị phạt
Tại khoản 5 Điều 9 Nghị định 290/2025 quy định, cá nhân hành nghề khoan nước dưới đất mà không có giấy phép sẽ bị phạt tiền theo đường kính ống chống hoặc ống vách như sau:
Đối với ống có đường kính đến 110 mm, mức phạt từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng; ống từ trên 110 mm đến 250 mm, mức phạt từ 30.000.000 đến 40.000.000 đồng; ống trên 250 mm, mức phạt từ 40.000.000 đến 60.000.000 đồng.
Đối với tổ chức thực hiện cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền sẽ bằng hai lần mức phạt áp dụng cho cá nhân, căn cứ theo Điều 5 Nghị định 290/2025.
THẢO HIỀN